The View of Marriage in the Novels of Şükûfe Nihal

Year 2023, Issue: Özel Sayı 1 (Cumhuriyetin 100. Yılına), 1 - 13, 27.10.2023

Barış Berhem Acar

https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1356459

Abstract

One of the most important intellectuals of Republic Period, Şükufe Nihal follows a tradition that accelerates social transformation in accordance with the literary understanding of that period. Making public speeches like Halide Edip, she puts emphasizes on issues as the position of women in the process of nation building, the necessity of the equality of men and women and the inclusion of women in daily life. In her later novels, Şükufe Nihal focuses on topics that cover and go beyond women issues and National Struggle, and plays a leading role in social transformation with other authors and dedicated her works in developing social consciousness. However, her most distinctive feature is her farsightedness through distinguishing women rights in her first novels. She produces works that support women’s developments in every aspect from gaining economic freedom to self-development so as to argue with men.
The most prominent topic on the women rights in the early novels of Şükufe Nihal is the lack of women to have a voice in marriage. Telling the stories of women marrying off as a result of family pressure or social oppression against their will and therefore failing to be happy, she defends that women should have the right to choose their spouses as men. She argues for regarding women as men’s equals. The present study examines these thoughts through her first three novels Renksiz Istırap (1926), Yakut Kayalar (1931) and Çöl Güneşi (1933). This article aims to present the views of women authors on marriage in the first years of the Republic through the novels by Şuküfe Nihal and defines the ideal marriage perception of the author through examples from her novels via close reading technique. The author argues for women to have a voice in marriage and requires marriage to be between individuals with economic freedom and common interests. Through reflecting this attitude on her novels, she questions the traditional forms of marriage. This article tries to determine her ideal marriage criterion through examining her novels form the perspective of marriage issue.

Keywords

Ideal marriage, gender equality, women, forbidden love, traditional marriage.

Şükûfe Nihal’in Romanlarında Evliliğe Bakış

Abstract

Cumhuriyet döneminin önemli aydınlarından biri olan Şükûfe Nihal, eserlerinde dönemin edebî anlayışına uygun olarak toplumsal dönüşümü hızlandıracak bir yol izlemiştir. Halide Edip gibi halka hitap eden konuşmalar yapan Şükûfe Nihal, ilk dönem romanlarında kadınların ulus inşa sürecindeki konumunu, erkek-kadın eşitliliğinin gerekliliğini ve kadının günlük hayatta rol almasını ana meselesi yapmıştır. Daha sonraki romanlarında Millî Mücadele başta olmak üzere kadın meselesini de kapsayan ama onun ötesine geçen konulara odaklanan yazar, diğer yazarlarla birlikte toplumsal dönüşümde öncü bir rol üstlenmiş, döneme uygun olarak eserlerini toplum bilincini geliştirmeye adamıştır. Ancak onun diğer yazarlardan ayrılan yönü, ilk romanlarında kadın haklarını ön plana çıkararak ortaya koyduğu ileri görüşlülüktür. Kadınların ekonomik özgürlüklerini kazanmasından erkeklerle tartışacak kadar ileri düzeyde kendilerini geliştirmelerine kadar her konuda kadınların gelişmesini destekleyen eserler yazmıştır.
Şükûfe Nihal’in ilk dönem romanlarında kadın haklarına dair en fazla değindiği konu evlilikte kadının söz sahibi olmasıdır. İsteği dışında ailesinin ya da toplumun baskısıyla evlenen ama mutlu olamayan kadınların başına gelenleri anlatarak kadınların da erkekler gibi eşlerini seçme hakkına sahip olmaları gerektiğini savunur. Kadınların erkeklerle eşit görülmesini ister. Bu çalışmada, onun bu düşüncesi, ilk üç romanı Renksiz Istırap (1926), Yakut Kayalar (1931) ve Çöl Güneşi (1933) üzerinden incelenecektir. Cumhuriyet’in ilk yıllarında kadın yazarların evliliğe bakışını Şükûfe Nihal’in romanları üzerinden ortaya koymayı amaçlayan makalede, yakın okuma tekniğiyle romanlardan örnekler verilerek yazarın ideal evlilik anlayışı tanımlanacaktır. Evlilikte kadınların da söz hakkı olması gerektiğini savunan yazar, ekonomik özgürlüğü ve birbirleriyle ortak ilgi alanları olan kişiler arasında yapılmasını şart koşar. Bu tavrını romanlarına yansıtarak evliliğin geleneksel kalıplarını sorgular. Bu makale de onun romanlarını evlilik meselesi üzerinden inceleyerek ortaya koyduğu ideal evlilik kıstaslarını belirlemeye çalışacaktır.

Keywords

İdeal evlilik, kadın-erkek eşitliği, kadın hakları, yasak aşk, geleneksel evlilik.

References

• Ahmet Mithat (1870). Letaif-i Rivayat. İstanbul: Muharririn Zatına Mahsus Matbaa.
• Ahmet Mithat (1875). Felatun Bey ile Rakım Efendi. İstanbul: Kırkambar Matbaası.
• Akagündüz, Ü. (2016). II. Meşrutiyet Döneminde Kadın Hareketi ve Şukufe Nihal’in Bugünün Genç Kadınına Adlı Yazısı. Fe Dergi, 8(1), 111-117.
• Aksal, C. K. (1999). Türk Edebiyatında Hikâye ve Roman III, İstanbul: İnkılâp Yayınları.
• Alkan, M. Ö. (1990). Tanzimat’tan Sonra ‘Kadın’ın Hukuksal Statüsü. Toplum ve Bilim, 50, 85-95.
• Argunşah, H. (2002). Bir Cumhuriyet Kadını Şükûfe Nihal. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Batı, Ö. (2011). Şükûfe Nihal (Başar)’in Hikâye ve Romanlarının Tema ve Yapısı Üzerine Bir İnceleme. Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi.
• Berktay, F. (2010). Tarihin Cinsiyeti. İstanbul: Metis Yayınları.
• Çakır, S. (1996). Osmanlı Kadın Hareketi. İstanbul: Metis Yayınları.
• Çalışkan, V., Özey, E. (2016). Darülfünun’dan Mezun İlk Kadın Coğrafyacı: Şükûfe Nihal (1897-1973). Türk Coğrafya Dergisi, 67, 61-66.
• Çelik, Y. (2007). Türk Edebiyatı Tarihi IV (Ed: Talat Sait Halman-Osman Horata). 2. Bs. İstanbul: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Emine Semiye (1897). “Bikes”, Hanımlara Mahsus Gazete, 98-138.
• Enginün, İ. (2014). Cumhuriyet Dönemi Edebiyatı. 15. Bs. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Esen, N. (1991). Türk Romanında Aile Kurumu (1870-1970). Ankara: Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yayınları.
• Fatma Aliye (1892). Muhadarat. İstanbul: Matbaa-i Ebüzziya.
• Fatma Aliye (1899a). Udi. İstanbul: İkdam Matbaası.
• Fatma Aliye (1899b). Levayih-i Hayat. İstanbul: Hanımlara Mahsus Gazete Matbaası.
• Fatma Fahrünnisa (1896-1897). “Dilharap”, Hanımlara Mahsus Gazete, 88-113.
• Güzel, Ş. (1985). Tanzimat’tan Cumhuriyete Toplumsal Değişim ve Kadın. Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi. III. ve IV. C. İstanbul: İletişim Yayınları, 857-876.
• İnal, İ. M. K. (1970). Son Asır Türk Şairleri. 4. C. İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.
• Karaca, Ş. (2011a). Fatma Aliye Hanım’ın Türk Kadın Haklarının Düşünsel Temellerine Katkıları. Karadeniz Araştırmaları Balkan, Kafkas, Doğu, Avrupa ve Anadolu İncelemeleri Dergisi, 31, 93-111.
• Karaca, Ş. (2011b). Muhadarat ve Bikes Romanlarında Kadın Meselesi. Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları, 6, 61-75.
• Kolcu, A. İ. (2009). Cumhuriyet Devri Edebiyatı 2 (Hikâye ve Roman). 2. Bs. Erzurum: Salkım Söğüt Yayınevi.
• Şükûfe Nihal (2008). Bütün Eserleri 2. (haz. Yaprak Zihnioğlu). İstanbul: Kitap Yayınevi.
• Öztürkmen, N. M. (1954). Kadın Ediplerimizle Mülakatlar: Şükûfe Nihal Başar. Yeni İstanbul. 4 Kasım 1954.
• Sami Paşazade Sezai (1889). Següzeşt. İstanbul: Mahmut Bey Matbaası.
• Şemsettin Sami (1873). Taaşşuk- Talat ve Fitnat. İstanbul: Elcevaip Matbaası.
• Şinasi (1873). Şair Evlenmesi. Selanik: Vilayet Matbaası.
• Uysal, S. S. (2004). Ahmet Hamdi Başar, Şükûfe Nihal’i Anlatıyor Eşlerine Göre Ediplerimiz. İstanbul: L&M Yayınları.
• Yalçın, A. (2012). Siyasal ve Sosyal Değişmeler Açısından Cumhuriyet Dönemi Türk Romanı 1920-1946. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Ziya Gökalp (1976). Türkçülüğün Esasları. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.