Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğünde Çalışanların Bazı Değişkenler Açısından İş Tatmini, Tükenmişlik ve Duygusal Emekleri Üzerine Değerlendirme

Year 2023, , 279 - 297, 28.06.2023

Azime Arısoy , Murat Çay

https://doi.org/10.38155/ksbd.1261266

Abstract

Bu çalışma, dezavantajlı gruplarla çalışan ve onlara hizmet veren Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü çalışanlarının Duygusal Emek, İş Tatmini ve Tükenmişlik durumlarını araştırmak amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya, Burdur Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü (BASHİM) ve müdürlüğe bağlı birimlerde çalışan 120 personel katılmıştır. Demografik bilgi formu, Duygusal Emek Ölçeği, Tükenmişlik Ölçeği ve İş Tatmini Ölçeği veri toplama araçları olarak kullanılmıştır. Araştırmada toplanan veriler SPSS ve JAMOVI programlarıyla analiz edilmiştir. Araştırmada bağımsız örneklem t testi, korelasyon analizi, doğrusal regresyon analizi gerçekleştirilmiştir. Gerçekleştirilen analizler neticesinde elde edilen bulgular ele alındığında, Tükenmişlik Ölçeği’nin alt boyutu olan Düşük Kişisel Başarı alt boyutu katılımcıların cinsiyetine ve eğitim durumuna göre farklılaşmaktadır. Katılımcıların yaşı ile Duygusal Emek Ölçeği’nin alt boyutu Yüzeysel Rol Yapma ve Doğal Duygular arasında anlamlı bir ilişki bulunmaktadır. Tükenmişlik Ölçeği’nin alt boyutu Duyarsızlaşma ile katılımcıların yaşı arasında ve İş Tecrübesi (yıl) arasında yine anlamlı bir ilişki bulunmaktadır. Yapılan çoklu regresyon analizi sonuçlarına göre Derinden Rol Yapma, Duygusal tükenmişlik, İş Tatmini’ ni anlamlı düzeyde yordamaktadır. Yüzeysel Rol Yapma, Derinden Rol Yapma, Doğal Duygular, Duygusal tükenmişlik, Duyarsızlaşma ve Düşük Kişisel Başarı İş tatmininin %34’ünü açıklamaktadır. Elde edilen tüm bulgular alan yazında yer alan diğer çalışmalar ışığında etraflıca tartışılmıştır. Araştırma, sosyal hizmetler alanında çalışan bireylerin iş tatmini, tükenmişlik ve duygusal emek düzeylerinin çeşitli değişkenlerle birlikte ele alması açısından bu konuda yapılan ve yapılacak çalışmalara katkı sağlayacağı değerlendirilmiştir.

Keywords

Sosyal Hizmet Kurumu Çalışanları, Dezavantajlı Gruplara Hizmet Verenler, Duygusal Emek, İş Tatmini, Tükenmişlik, Çalışma Psikolojisi

Supporting Institution

Makaleyle ilgili hiçbir çıkar çatışması bulunmamaktadır. Herhangi bir finansman bulunmamaktadır.

Thanks

Burdur Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğüne anketin uygulanması aşamasında desteklerinden dolayı teşekkür ederiz.

Evaluation on Job Satisfaction, Burnout and Emotional Efforts of Employees in the Provincial Directorate of Family and Social Services in terms of Some Variables

Abstract

This study was carried out to investigate the Emotional Labor, Job Satisfaction and Burnout status of the employees of the Provincial Directorate of Family and Social Services working with and serving disadvantaged groups. 120 personnel working in Burdur Family and Social Services Provincial Directorate and units affiliated to the directorate participated in the research. Demographic information form, Emotional Labor Scale, Burnout Scale and Job Satisfaction Scale were used as data collection tools. The data collected in the research were analyzed with SPSS and JAMOVI programs. Independent sample t-test, correlation analysis, linear regression analysis were performed in the study. Considering the findings obtained as a result of the analyzes carried out, the Low Personal Achievement sub-dimension, which is the sub-dimension of the Burnout Scale, differs according to the gender and educational status of the participants. There is a significant relationship between the age of the participants and the sub-dimension of the Emotional Labor Scale, Surface Acting and Naturally Felt Emotions. There is also a significant relationship between the sub-dimension of the Burnout Scale, Depersonalization, and the age of the participants and the Work Experience (years). According to the results of multiple regression analysis, Deep Role Playing, Emotional Burnout, and Job Satisfaction significantly predict. Surface Acting, Deep Acting, Naturally Felt Emotions, Emotional Exhaustion, Depersonalization and Low Personal Achievement explain 34% of job satisfaction. All the findings were discussed in detail in the light of other studies in the literature It has been evaluated that the research will contribute to the studies done and to be done on this subject in terms of considering the levels of Emotional Labor, Surface Acting and Naturally Felt Emotions of individuals working in the field of social services together with various variables

Keywords

Social Service Employees, Those Who Serve Disavantaged Groups, Emotional Labor, Job Satisfaction, Work psychology

References

• Açıkgöz, R. (2010). Kadın yoksulluğu üzerine bir inceleme. T.C. Başbakanlık Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğü Hakemli Araştırma Dergisi, 2(1). https://aile.gov.tr/Publication/yardim-ve-dayanisma-dergisi/yardim-ve-dayanisma-dergisi-2-sayi.pdf#page=45
• AÇSHB, 2021. TC. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Strateji Geliştirme Başkanlığı. Şubat 2021.
• Akıtıcı, S. ve Öztürk, M. (2014). Araştırma Görevlilerinin İş Doyumlarının Bireysel ve Demografik Açıdan İncelenmesi: SDÜ Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(2), 667-692.
• Altay, B., Gönener, D. ve Demirkiran, C. (2010). Bir üniversite hastanesinde çalışan hemşirelerin tükenmişlik düzeyleri ve aile desteğinin etkisi. Fırat Tıp Dergisi, 15(1), 10–16.
• Ashforth, B. E. ve Humphrey, R. H. (1993). “Emotional Labor in Service Roles:The Influence of Identity”,Academy of Management Review, 18 (1): 88-115.
• Aslan Açan, B. ve Özbesler, C. (2020). Farklı Sosyal Hızmet Kurumlarında Çalışan Sosyal Hızmet Uzmanlarının İş Doyumu ve Tükenmışlık Düzeylerinin Değerlendirilmesi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 31 (1) , 106-130.
• Barutçu, E. ve Serinkan, C. (2008) Günümüzün Önemli Sorunlarından Biri Olarak Tükenmişlik Sendromu Denizli’de Yapılan Bir Araştırma, Ege Akademik Bakış, 8 (2): 541-561.
• Basim, N. ve Begenırbaş, M. (2012). Çalışma Yaşamında Duygusal Emek: Bir Ölçek Uyarlama Çalışması. Journal of Management & Economics, 19(1).
• Basim, H. N. ve Şeşen, H. (2006). Mesleki Tükenmişlikte Bazı Demografik Değişkenlerin Etkisi: Kamu’da Bir Araştırma. Ege Academic Review, 6(2), 15–23.
• Başak, O. (2015). “Tükenmişlik”, Türk Aile Hekimliği Dergisi, 19 (1), 1-2.
• Bailey, K. (2008). Methods of social research. Simon and Schuster, Free Press
• Batıgün, A. D. ve Şahin, N. H. (2006). İş stresi ve sağlık psikolojisi araştırmaları için iki ölçek: A-tipi kişilik ve iş doyumu. Türk Psikiyatri Dergisi, 17(1), 32-45.
• Bayar, H., ve Öztürk, M. (2017). İş stresinin iş tatmini üzerindeki etkisi: Süleyman Demirel Üniversitesi araştırma görevlileri üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(2), 525-546.
• Bilgin, R, Emhan, A. ve Bez, Y. (2011). Sosyal Hizmet Kurumu Çalışanlarında İş Memnuniyeti, Tükenmişlik ve Depresyon: Diyarbakır İli Alan Araştırması, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (38), 210-228.
• Calculator.net. Sample Size Calculator. Retrieved June 5, 2023, from https://www.calculator.net/sample-size-calculator.html
• Ceylan, H., Gül, N. ve Öksüz, M. (2016). Sosyal Çalışmacılarda İş Doyumu ve Tükenmişliğe Etki Eden Faktörlerin Sosyal Hizmet Alanlarına Göre Karşılaştırmalı İncelenmesi. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (11), 43-69.
• Cook, R. D. (1977). Detection of influential observation in linear regression. Technometrics, 19(1), 15–18.
• Çelik, P. ve Topsakal, Y. (2016). Duygusal Emeğin İş Tatmini ve Duygusal Tükenme ile İlişkisi: Antalya Destinasyonu Otel Çalışanları Örneği. İşletme Araştırmaları Dergisi, 8(4), 202-218.
• Çimen, M., Şahin, B., Akbolat, M., ve Işık O. (2012). Özel Bakım Merkezinde Çalışan Personelin Tükenmişlik ve İş Doyum Düzeylerine Yönelik Bir Çalışma. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 3 (1), 21-31.
• Dıefendorff, J.M., Croyle, M.H. ve R.H. Grosserand (2005), “The Dimensionality and Antecedents of Emotinal Labor Strategies”, Journal of Vocational Behavior, 66, 339-357.
• Demir, A. (1999). Hemşirelerin tükenmişlik (burnout) düzeyleri ve tükenmişliği etkileyen bazı faktörlerin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 6(1), 34–44.
• Dikmetaş, E., Top, M., ve Ergin, G. (2011). Asistan hekimlerin tükenmişlik ve mobbing düzeylerinin incelenmesi. Türk Psikiyatri Dergisi, 22(3), 137–149.
• Ergin C. (1992) “Doktor ve Hemşirelerde Tükenmişlik ve Maslach Tükenmişlik Ölçeğinin Uyarlanması” (Ed: R. Bayraktar ve İ. Dağ) 7. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları El Kitabı. Ankara: Psikologlar Birliği Yayınları. 22-25 Eylül 1992, ss.143-154.
• Ersoy, E. (2009). Cinsiyet kültürü içerisinde kadın ve erkek kimliği (Malatya örneği). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19 (2), 209-230.
• Freudenberger, H. J. (1975). The staff burn-out syndrome in alternative institutions. Psychotherapy: Theory, Research & Practice, 12(1), 73.
• Friedman M. ve Rosenman R. H. (1974). Type-A behavior and your heart. New-York: Harper and Row, 85-92. Güzel, B. (2020). Türkiye’deki Sosyal Hizmet Uzmanlarının Toplumsal Cinsiyet Algısının Belirlenmesi. Tıbbi Sosyal Hizmet Dergisi, 16, 82–100.
• Grandey, A. (2003), “When The Show must go on: Surface Acting and Deep Acting as Determinants of Emotional Exhaustion and Peer-rated Service Delivery”, Academy of Management Journal, 46, 86-96. Grandey, A. A. (2000). “Emotion Regulation in the Workplace: A New Way to Conceptualize Emotional Labor”, Journal of Occupational Health Psychology, 5 (1), 95-110.
• Grandey, A.A. (1999). The Effects of Emotional Labor: Employee Attitudes, Stress and Performance, Yayınlanmış Doktora Tezi, Colorado: Colorado State University.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., Anderson, R. E. ve Tatham, R. L. (2014). Pearson new international edition. Multivariate data analysis, Seventh Edition. Pearson Education Limited Harlow, Essex. Hochschild, A. R. (2003). The managed heart: Commercialization of human feeling. Berkeley, CA: University of California Press.
• Hochschild, A. R. (1983). The Managed Heart: Commercialization of Human Feeling. Berkeley and Los Angeles: University of California.
• James, N. (1989). “Emotional labour: Skill and work in the social regulation of feelings”". The Sociological Review, 37, 15–42. doi:10.1111/j.1467-954X.1989.tb00019.x
• Kalaycı Kırlıoğlu, H. İ. (2021). Sosyal Hizmet Uygulamasında Mesleki Uygunluk, Genel Öz Yeterlilik ve Mesleki Doyum İlişkisi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 32 (4), 1241-1256.
• Kaya, U. ve Özhan, Ç. K. (2012). Duygusal Emek ve Tükenmişlik İlişkisi: Turist Rehberleri Üzerine Bir Araştırma. Çalışma İlişkileri Dergisi, 3(2), 109-130.
• Kırlıoğlu, M. (2020). Sosyal Hizmet Uzmanlarının Kişisel ve Mesleki Güç Algılarının Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 31 (1), 174-202.
• Küçükali, A. (2014). Sosyo-ekonomik ve kültürel yapının kadınların çalışma hayatı üzerine etkileri: Erzurum örneği. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 9(1), 1–19.
• Kruml, S.M. ve Geddes, D. (2000), “Exploring The Dimensins of Emotional Labor:The Heart of Hoschshild’s Work”, Management Comunication Quarterly, 14, 8-49.
• Lively, K. J. (2006). Emotions in the workplace. In J. E. Stets & J. H. Turner (Eds.), Handbook of the sociology of emotions (pp. 569–590). New York, NY: Springer.
• Lund, D. B. (2003). Organizational Culture and Job Satisfaction, Journal of Business, &Industrial Marketing, 18 (3), 219-236.
• Maslach, C., ve Jackson, S. E. (1981). The measurement of experienced burnout. Journal of organizational behavior, 2(2), 99-113.
• Mengenci, C. (2015). İş Tatmini, Duygusal Emek ve Tükenmişlik İlişkilerinin Belirlenmesi. Ege Akademik Bakış, 15(1), 127-139.
• Moesby-Jensen, C.K. and Nielsen, H.S. (2015). “Emotional labor in social workers' practice”, Journal European, Journal of Social Work, 18(5), 690-702, Published online: 20 Nov 2014 https://doi.org/10.1080/13691457.2014.981148
• Morrıs, J.A. ve Feldman, D.C. (1997). Managing Emotions in the Workplace. Journal of Managerial Issues, 9 (3), pp.257-274.
• Morris, J. A. ve Feldman, D. C. (1996). “The Dimensions, Antecedents, and Consequences of Emotional Labor”, Academy Of Management Review, 21 (4), 986-1010.
• Nerlove, M., ve Wallis, K. F. (1966). Use of the Durbin-Watson statistic in inappropriate situations. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 235–238.
• Oral, L. ve Köse S. (2011). Hekimlerin Duygusal Emek Kullanımı ile İş Doyumu ve Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişkiler Üzerine Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(2), 463-492.
• Özaydınlık, K. (2014). Toplumsal cinsiyet temelinde Türkiye’de kadın ve eğitim. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 33.
• Rızaoğlu, B. ve Ayyıldız, T. (2008). Konaklama işletmelerinde örgüt kültürü ve iş tatmini: Didim örneği. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 19 (1), Bahar: 7-20.
• Seber, G. A. F. ve Lee, A. J. (2012). Linear regression analysis (C. 329). John Wiley & Sons. Şahin, D., Turan, F. N., Alparslan, N., Şahin, İ., Faikoğlu, R. ve Görgülü, A. (2008). Devlet hastanesinde çalışan sağlık personelinin tükenmişlik düzeyleri. Nöropsikiyatri Arşivi, 45(4).https://acikerisim.kku.edu.tr:8443/xmlui/bitstream/handle/20.500.12587/13315/5832fd27-b286-41e8-830a-4648bef100b8.pdf?sequence=1&isAllowed=y
• Tabachnick, B. G., Fidell, L. S., ve Ullman, J. B. (2007). Using multivariate statistics (C. 5). Pearson Boston, MA.
• Tanış, A. (2018). Çok kültürlü örgütlerde İşgören Davranışları. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Tanış, A. (2022). Çalışan Yoksulluğu ve Sosyal Dışlanma. Antalya Bilim Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 26-43.
• Topal, M., Eyduran, E., Yağanoğlu, A. M., SÖNMEZ, A. ve Keskin, S. (2010). Çoklu doğrusal bağlantı durumunda ridge ve temel bileşenler regresyon analiz yöntemlerinin kullanımı. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 41(1), 53–57.
• Wegge, J., Schmidt, K. H., Parkes, C. ve Van Dick, R. (2007). Taking a sickie: Job satisfaction and job involvement as interactive predictors of absenteeism in a public organization. Journal of occupational and organizational psychology, 80(1), 77-89.
• Wright, T. A. ve Cropanzano, R. (1998). “Emotional Exhaustion as aPredictor of Job Performance and Voluntary Turnover”. Journal of Applied Psychology, 83(3), 486-493.
• Yağcı Özen, M. ve Yüceler, A. (2019). Sağlık Çalışanlarında Duygusal Emek, Tükenmişlik ve İş Tatmini İlişkisinin İncelenmesi: Konya İlinde Bir Uygulama. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (41), 194-209.
• Yağcı, C. (2017). Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'na bağlı çocuk refahı kurumlarında çalışan sosyal hizmet uzmanlarının iş yükleri ve tükenmişlik düzeyleri (Master's thesis, Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Yorgun, S. (2010). Sömürü, koruma ve pozitif ayrımcılıktan çalışma hayatının egemen gücü olmaya doğru kadınlar: 21. yüzyıl ve pembeleşen çalışma hayatı. Sosyoekonomi, 11(11).