1980 Öncesi Giresun’da Milli Görüş Hareketinin Panoraması

Yıl 2021, Cilt: 13 Sayı: 24, 322 - 341, 30.06.2021

Ali Yılmaz

https://doi.org/10.38155/ksbd.790030

Cited By: 1

Öz

Türkiye'de 1946 yılında Adnan Menderes ve Arkadaşları tarafından kurulan Demokrat Parti'yle kendisini daha muhafazakâr sayan Anadolu insanları referans alınarak çok partili döneme geçilmiştir. Daha önce yapılanan ve kapatmayla sonuçlanan İslam referanslı parti kurma denemeleri 1969 yılında Necmettin Erbakan ve arkadaşları tarafından küllerinden tekrar var edilmek suretiyle ete kemiğe bürünerek sürekliliği olan Milli Görüş Hareketi'ne dönüşmüş ve bu hareket Türk siyasi hayatına damgasını vurmuştur.
Necmettin Erbakan tarafından 1970’li yıllarda kurulup değişik ad ve amblemlerle XXI. yüzyıla taşınan bu hareket, Anadolu’da heyecan uyandırarak hükümet ortağı olmayı başarmıştır. Milli Görüş Hareketini besleyen köklerden birinin de Giresun olması düşüncesinden hareketle bu çalışmada 1980 Askeri Darbesi öncesi Giresun’da Milli Nizam ve Milli Selamet Partisi’nin tarihi serüveni incelenmeye çalışılmıştır.
Bu süreçte görev alan yöneticiler ve onların karşılaştıkları zorluklarla birlikte yeni kimlik oluşumuna lojistik sağlayan yerel oluşumlar değerlendirilmiştir. Yerel tarih araştırmalarına katkı sağlayacağı umulan bu çalışmada resmi bilgiler kadar hareketin bizzat içerisinde bulunmuş yaşayan insanların yaşanmışlıklardan nitel çalışma yapılarak istifade edilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Milli Görüş,,, Milli Nizam Partisi,, Milli Selamet Partisi, Sıtkı Karabiber,, Akıncılar Derneği,

The Panorama of the National Vision Movement in Giresun Priorto 1980

Öz

In Turkey, the multi-party a started in 1946 with the establishment of the Democratic Party by Adnan Menderes and his companions, with reference to the Anatolian people who regarded him as more conservative. Although the attempts to establish an Islamic party had resulted in closure earlier, such efforts were embodied, by Necmettin Erbakan and his companions, into an enduring movement called National Vision Movement in 1969. This movement, which had risen from its ashes later became very influential in Turkish politics. Emerging in the 1970s and continuing on to manifest itself under different names and logos until the 21st century, this movement generated excitement in Anatolia and succeeded in becoming a coalition partner. Inlight of the idea that one of the grass roots supporting the National Vision Movement was the people of Giresun, here, we examined the historical background of the National Order Party (MNP) and the National Salvation Party (MSP) in Giresun before the 1980 coupd'etat. The leaders who took part in this process, the difficulties they encountered, and the local organizations that provided logistics to the formation of this new identity were evaluated. The qualitative data in this study was obtained from official sources as well as from the statements of people who had taken part in the movement. It is expected to contribute to future research on regional history.

Anahtar Kelimeler

National Vision, National Order Party, National Salvation Party, Sıtkı Karabiber, Akıncılar Association.

Kaynakça

• Akın, M. H. (2017). Milli Türk Talebe Birliği Gençliği ve Necip Fazıl Kısakürek, 100. Yılında MTTB. (Der. Mahmut Hakkı Akın, Serkan Yorgancılık), Konya: Çizgi Kitapevi Yayınları.
• Aydınoğlu, C. (ty). 1950 Sonrası Giresun’da Bir Siyasal İslamcı: Çakraklı Sıtkı Hoca. Geçmişten Günümüze Giresun’da Dini Hayat I-II, İstanbul: Giresun İl Özel İdaresi Kültür Serisi-2, ts, ss. 469-479.
• Ayhan, H. (1999). Türkiye’de Din Eğitimi. İstanbul: M.Ü İlahiyat Fakültesi Yayınları.
• Baykal, Ö., Çaha, Ö. (2017), Politik Aktör Olarak Necmettin Erbakan’ın Türk Siyasetindeki Yeri. Akademik Hassasiyetler, 4(8), ss. 1-18.
• Bozkurt, C. (2013). Türk Siyasetinde İslam Demokrat Partisi ve Kamuoyundaki Yankıları. History Studes, 5/2, ss, 79-106.
• Çaha, Ö., Baykal, Ö. (2017). Milli Görüş Hareketinin Kuruluşu: Türk Siyasetinde Milli Nizam Partisi Deneyimi. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt, 19, Sayı, 3, ss, 788-806.
• Çavdar, T. (1995). Türkiye’nin Demokrasi Tarihi. Ankara: İmge Yayınevi.
• Demirel, T. (2013). Adalet Partisi İdeolojisi ve Politika. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Erbakan, N. (1975). Milli Görüş. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Eroğul, C. (1990). Demokrat Parti (Tarihi ve İdeolojisi). Ankara: İmge Kitabevi.
• Feroz, A. (2010). Bir Kimlik Peşinde Türkiye. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Giresun Valiliği. (2020). İl sivil Toplumla İlişkiler Müdürlüğü, 17.02.2020 tarih 50568325-622.E.2268 tarihli yazısı.
• İbn Manzûr, M. (ts). Lisanu’l-Arap. Beyrut: Dâru’s-Sadr.
• Keyder, Ç. (1993). Türkiye’de Devlet ve Sınıflar. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Sargın, S. (2007). Türkiye’de Üniversitelerin Gelişim Süreci ve Bölgesel Dağılımı. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi sayı, 5, ss. 133-150
• Sarıbay, A. Y. (2004). Milli Nizam Partisinin Kuruluşu ve Programının İçeriği. (ed. Yasin Aktay), Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, İslamcılık. İstanbul: İletişim Yayınları, VI. cilt, ss. 576-590.
• TBMM. (tarih yok). tbmm.gov.tr. 06 01, 2021 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi: https://www.tbmm.gov.tr/kutuphane/e_kaynaklar_kutuphane_hukumetler.html adresinden alındı.
• Tuğrul, T. (2017). Milli Görüş Hareketinin Temel Karakterleri. Mezhep Araştırmaları Dergisi, c. 10, s. 2, ss. 617- 657.
• Tunaya, Z. T. (1952). Türkiye’de Siyasi Partiler (1859-1952). İstanbul: Arba Yayınları.
• Türkmen, H. (2000). “Pratik Mücadelede Kimlik Oluşturucu Bir Araç: Yeni Ölçü Dergisi. Haksöz Dergisi, sayı:108.
• Öztürk, E. (2016). Milli Türk Talebe Birliğinde Değişen Milliyetçilik Anlayışı ve Anti-Komünizm. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, sayı:25, ss. 103-126.
• Yıldırım, A, Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayınları.
• Yalansız, N. (2006). Türkiye’de Koalisyon Hükümetleri 1961-2002. İstanbul: Büke Yayınları.
• Yılmaz, A. (2019). Muaviye ve Abbas Bağlamında Arap Milliyetçiliği. İstanbul: Fecr Yayınları.
• Yılmaz, S. (2016). Milli Görüş Hareketi: Toplumsal Hareketlerde Çerçeve Değişimi Etkisi. İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, c. 5, s, 4, ss: 1164-1185.
• YSK. (tarih yok). 1950-1977 Yılları Arasında Yapılan Milletvekili Genel Seçimleri. 06 01, 2021 tarihinde ysk.gov.tr: https://www.ysk.gov.tr/tr/1950-1977-yillari-arasi-milletvekili-genel-secimleri/3007 adresinden alındı.
• Zengin, E. (2017). Bir Toplumsal Hareket Olarak Akıncılar: Türkiye’de İslamcı Öznenin Kurulumu Ve Eylemi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.