Erzurum İli Kuzgun Baraj Gölü Havzasında Gerçek ve Potansiyel Erozyon Risk Alanlarının CORINE Yöntemiyle Belirlenmesi

Year 2013, Volume: 16 Issue: 4, 8 - 15, 17.04.2014

Turgay Dindaroğlu , Mustafa Canbolat

Abstract

Özet: Doğal bir kaynak olan toprağın verimsizleşmesi veya yok olması, biyolojik çeşitliliğin azalması, beslenme sorunu ve buna bağlı hızlı göç gibi çevre sorunlarını ortaya çıkarmaktadır. Doğal kaynaklarımızın korunması ve geliştirilmesinde mevcut baskıyı azaltacak planlamaların geliştirilmesi bu konudaki sorunların çözümü için oldukça önemlidir. Bu araştırmanın amacı, Kuzgun Baraj Gölü havzasında toprak erozyonunun etki ettiği gerçek ve potansiyel alanları tespit ederek sorunun çözümü için önerilerde bulunmaktır. Bu araştırmada, Erzurum İli Kuzgun Baraj Gölü çevresinde yayılım gösteren toprakların Landsat uydu görüntüsü kullanılarak tespit edilen mevcut arazi kullanım durumuna göre bazı fiziksel ve kimyasal karakteristikleri saptanmış ve CORINE yöntemine göre erozyona maruz kalmış ya da kalabilecek alanlar tespit edilmiştir. Buna göre, gerçek erozyon tehlikesi haritası değerlendirildiğinde alanın % 23.48'i düşük, % 38.42'si orta ve % 33.30'u yüksek derecede erozyon tehlikesine sahip olduğu belirlenmiştir. Potansiyel olarak erozyona maruz kalabilecek alanlar değerlendirildiğinde; düşük derecede riskli alanlar % 14.43, oranla orta derecede riskli alanlar % 18.67 ve yüksek derecede riskli alanların % 62.11 oranında olduğu tespit edilmiştir. Çalışmada hem harita analizleri hem de arazi etütleriyle Kanlı Dağı mevkisinin en yüksek gerçek ve potansiyel erozyon risk alanı içerisinde olduğu ve bu bölgede hiçbir toprak koruma önleminin alınmadığı ortaya konulmuştur. Elektrik üretimi, sulama ve içme suyu gibi potansiyellere sahip bu tip baraj alanları planlanırken toprak koruma önlemlerinin alınması bu alanların sürdürülebilirliklerini sağlayan önlemlerin başında gelmelidir.

Anahtar Kelimeler: CORINE, Erozyon, Sediment, Toprak

 

Determination of Real and Potential Erosion Risk Areas in Kuzgun Dam Watershed, Erzurum

 

Abstract: Soil infertility and then extinction causes loss of biodiversity, nutritional problems and related environmental problems such as rapid migration. Developing an approach that planning to reduce the current pressure on natural resources conservation and development is very important for solving these problems. The purpose of this study is to detect actual and potential areas exposed soil erosion and to make recommendations to solve this problem in the Kuzgun Dam watershed around Erzurum province. In this research, which is determined by using Landsat satellite image according to the actual land use and natural resources where soils were identified and some of the physical and chemical characteristics. Actual and potential erosion areas have been identified according to the method of CORINE. Accordingly, the actual erosion risk map indicated that 23.48%, 38.42% and 33.30% of the study area was determined to have a low, medium, and high degree risk of erosion, respectively.  In areas susceptible to erosion in potential, 14.43%,  18.67% , and 62.11% were found to be low, medium, and high risk areas, respectively. Based on map analysis and land survey conducted during the study, it was found that Kanlı mountain site is located within the highest actual and potential risks zone, and it was observed that there was no soil conservation measures taken in this area. When establishing type of dam has potential such electricity generation, irrigation and drinking water should take soil conservation measures at the beginning for providing sustainability.

Keywords: CORINE, Erosion, Sediment, Soil

Keywords

CORINE, Erosion, Sediment, Soil

References

• Akay, A.E., Erdas, O., Reis, M., Yuksel, A. 2008. Estimating Sediment Yield From A Forest Road Network By Using A Sediment Prediction Model And GIS Techniques. Building and Environment, 43 (5):687-695.
• Balcı, A. N., Özyuvacı, N. 1988. Havza Amenajmanı II. Yüksek Lisans Ders Notları, Yayınlanmamış.
• Baron, K., Aldstadt J. 2003. ArcGIS Application of Spatial Statistics to Precipitation Modeling. 206-1.
• Başayiğit, L., Dinç, U. 2001. Toprak Etüd ve Haritalama Çalışmalarında Bilgisayar Teknolojilerinin Kullanımı. Tarımda Bilişim Teknolojileri 4. Sempozyumu, Kahramanmaraş, Sf. 283-2
• Bayramin, İ., Erpul G. 2006. Use of CORINE Methodology to Asses Soil Erosion Risk in the Semi-Arid Area of Beypazarı, Ankara, TÜBİTAK,81-100.
• CORINE, 1992. Soil Erosion Risk and Important Land Resources in the Southeastern Regions of the European Community. EUR 13233, Luxembourg, BELGIUM. 1992; pp. 32-48.
• CORINE, 1997. The CORINE Project. Methodology. European Environmental Agency.
• Çanga, M. 20 http://www.agri.ankara.edu.tr/soil_sciences/1235_B olum_1_Insanlar_ve_Erozyon.doc. (Erişim tarihi: 02010).
• Çepel, N. 2005. Ormanların Erozyon Üzerindeki Etkileri. Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir. Sf. 145-171.
• DMİ, 2010. Devlet Metereoloji İşleri Genel Müdürlüğü. http://www.dmi.gov.tr/veridegerlendirme/il-veilceleristatistik.aspx?m=ERZURUM. (Erişim tarihi: 02011)
• ESRI, 20 GIS and Mapping Software. http://www.esriturkey.com.tr/ESRI (Environmental Systems Research Institute). ArcInfo Desktop, Version 9.3. Redlands, CA. Fournier, F., 1960, Climat et Erosion, Universitaries de France, Paris Morgan, R. P. C. 1986. Soil erosion and Conservation. Longman, U. K.
• Gündoğan, R., Yüksel A., Akay, E. A., Bozali, N., Doğan, O. 2008. Arazi Kullanım Planlamasının Erozyon Kontrol Çalışmalarındaki Önemi: Kartalkaya Baraj Havzası Örneği. Baraj Havzalarında Ormancılık I. Ulusal Sempozyumu, 29-30 Nisan Kahramanmaraş, Sf. 331-337.
• Karabulut, M., Küçük Önder, M. 2008. Kahramanmaraş Ovası ve Çevresinde CBS Kullanılarak Erozyon Alanlarının Tespiti. KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi, 11(2), 14-22. Lo, C.P., Yeung, A.K.W. 2002, Concepts and Techniques of GIS, Prentice Hall, Newjersey. Okatan, A., Yüksel, A., Reis, M. 2000. Kahramanmaraş-Ayvalı
• Barajı Kızıldere Yağış Havzasında Toprakların Erozyon Eğilim Değerlerinin Hidrofiziksel Toprak Özelliklerine Bağlı Olarak Değişimi. K.T.Ü. Fen ve Mühendislik Dergisi, 3(1): 29. Parlak, M. 2007a. Determination of Erosion Risk According to CORINE Methodology (A Case Study: Kurtboğazı Dam). International Congress River Basin Management. 1, pp. 844-859.
• Parlak, M. 2007b. Determination of Erosion Risk According to CORINE Methodology (A Case Study: Kurtboğazı Dam). International Congress River Basin Management. 1, pp. 856.
• Renard, K.G., Foster, G.R, Weeies, G.A, Porter J.P. 19 RUSLE: Revised Universal Soil Loss Equation. Journal of Soil and Water Conservation 46:30-33. Renard, K.G., Foster, G.R, Weesies, G., A, McCool, D.K, Yoder, D.C. 1997. Predicting Soil Erosion by Water: a Guide to Conservation Planning with the Revised Universal Soil Loss Equation (Rusle). U.S. Department of Agriculture Handbook No: 703, Washington, D.C.
• Sommer, S., Hill, J., Megier, L. 1998. The potential of Remote Sensing For Monitoring Rural Land Use Changes and Their Effects on Soil Conditions. Agriculture, Ecosystems and Environment 67: 19720
• Wischmeier, W.H. 1976. Use And Misuse of The Universal Soil Loss Equation. Journal of Soil and Water Conservation 31:5-9.
• Yüksel, A., Gündoğan, R., Akay, A.E. 2008. Using the Remote Sensing and GIS Technology for Erosion Risk Mapping of Kartalkaya Dam Watershed in Kahramanmaraş, Turkey. Sensors, 8:4851-4865.