Performans Sanatı ve Ritim Özelinde Nezaket Ekici’nin “Imagine / Hayal Et” Performansının Göstergebilimsel Analizi

Yıl 2021, Cilt: 18 Sayı: 2, 875 - 894, 28.08.2021

Mehmet Ali Büyükparmaksız , Günsu Yılma Şakalar

https://doi.org/10.33437/ksusbd.943283

Öz

Bu araştırmada, Nezaket Ekici’nin İstanbul Tophane’de gerçekleştirdiği 15 dakika ile 2 saat arasında 2 metreye 3 metre olan beyaz bir platform üzerinde tavana misina ile asılı 500 elmadan oluşan her biri 1000 wattlık 4 spot ışığı ile aydınlatılan “Imagine” performansının sosyal medya platformu üzerinden paylaşılan 6 dakikalık performans kesiti incelenmiştir. Bu çalışmanın amacı, Nezaket Ekici’nin “Imagine” performansının göstergebilimsel analiz yöntemi ile analiz edilerek gizli kalmış anlamların ortaya çıkarılmasını sağlamaktır. Araştırmada nitel araştırma modelinden yararlanılmış ve ilgili literatürden kitap, katalog, dergi, tez ve makaleler incelenmiştir. Göstergebilimsel analizler sonucunda Ekici’nin Flamenko figürleri ile performans sanatı arasında kavramsal bir bağ kurduğu, ritim ve dans ögelerine ise performansında bir aktarım aracı olarak yer verdiği görülmüştür. Ekici, ruhsal ve bedensel anlamda zaman ve mekânla bütünleşerek insanın doğallığına (ilkel benliğini) göndermeler yapmaktadır. Ekici’nin “Imagine” performansı ile Jean Paul Sartre’ın Varoluşçuluk akımıyla değerlendirilebilecek olan Bulantı romanında geçen dünyaya atılmışlık kavramı arasında metaforik bir ilişki kurduğu söylenebilir. Performans sırasında elmaların tutulup birbiri ardına hızla yere atılması aslında, insanlığın da dünyaya atılmışlık (cennetten kovulma) hissiyle ilişkilendirilme çabası olarak görülebilir. Dolayısıyla Nezaket Ekici’nin “Imagine” performansı, kendi bedeni ve insanoğlunun nefsi ile mücadelesini konu almakta ve bir dönüşümü simgelemektedir.

Anahtar Kelimeler

Performans Sanatı, Göstergebilimsel Analiz, Ritim, Nezaket Ekici.

Kaynakça

• Arslan, T. (2020, Mart 26). Nezaket Ekici ile Temassız Temaslar. http://www.sanatatak.com/view/nezaket-ekici-ile-temassiz-temaslar, Erişim Tarihi: 16.02.2021.
• Bolat Aydoğan, K., E. (2008). Sanatta Disiplinlerarası Bir Yaklaşım: Performans Sanatı. Süleyman Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Hakemli Dergisi, ART-E, 2008-01, ss.1-17.
• Ceylaner, S. C. (2012). Çağdaş Sanatta Bedenin Cinsel Temsiliyetine Bir Bakış. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Işık Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Erdoğan, Z. (2020). Çağdaş Türk Sanatında ‘Malzeme’ ve ‘Anlam’ İlişkisi. Yüksek Lisans Tezi, Mersin: Mersin Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü.
• Erkayhan, S. (2008). 1960 Sonrası Almanya’da Türk Sanatçılar: Göç ve Kültürel Kimlik. Doktora Tezi, İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• ESOGÜ GİT. (2021, 29 Mart). Performans Sanatına Dair / Nezaket Ekici. [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=ATWSNkYFIT0, süre: 54:23).
• Gürcan, A., G. (2003). Çağdaş Türk Sanatında Performans. Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Itır Demir, V. (2017). “Baruch Spinoza ve Gilles Deleuze Kavramları Üzerinden Nezaket Ekici, Kardelen Fincancı ve Tunç Ali Çam’ın Çalışmalarının Değerlendirilmesi”, TOJDAC, Temmuz 2017, Volume 7 Issue 3, ISSN: 2146-5193.
• Jahn, A. (2012). Artist in motion or: of bodies in performance. Nezaket Ekici Personel Map (to be continued). Erişim Adresi: https://vebuka.com/pr_nt/111026083505-8ea5a98fa384f01aed68cdc296f3eb8/Nezaket_Ek_c___Personal_Map_to_be_cont_nued, Erişim Tarihi: 14.05.2021.
• Kaptan, C. (2013). Acı ve Sanat. Sanat ve Tasarım Dergisi, 1 (12), 59-81.
• Ki̇razcı, A. (2014). Bir Nezaket Ekici Sergisi Bağlamında Performans Sanatına Genel Bakış. Sanat-Tasarım Dergisi, 1(1),15-22.
• KOLEKTA (2020). Nezaket Ekici, Güncel Sanatı Keşfedin. https://www.kolekta.com.tr/sanatcilar/nezaket-ekici/, Erişim Tarihi: 16.02.2021.
• Konukman, B. (2014, 17 Ağustos). Performans, Beden ve Mekân İlişkisi, Konuklar Nezaket Ekici ve Burçak Konukman. [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=i9yJG7Qip6g&ab_channel=burçakkonukman
• Küçük, İ. E. (2015). Performans Sanatı Bağlamında Türk Halk Oyunları. EÜ Devlet Türk Musikisi Konservatuvarı Dergisi, 2015 (7): 63-72.
• Madra, B. (2012). O Kimdir?. Nezaket Ekici Personel Map (to be continued). Erişim Adresi: https://vebuka.com/pr_nt/111026083505-8ea5a98fa384f01aed68cdc296f3eb8/Nezaket_Ek_c___Personal_Map_to_be_cont_nued, Erişim Tarihi: 14.05.2021.
• Pazarbaşı, E. (2015). İzleyicinin Yüzüne Bakmadan Mekândaki Gerilimi Hissediyorum. https://www.artfulliving.com.tr/sanat/izleyicinin-yuzune-bakmadan-mekndaki-gerilimi-hissediyorum-i-3631, Erişim Tarihi: 16.02.2021.
• Tekin, D. (2016). Flamenko Dansçılarında Yüksek Şiddetli Aralıklı Eğitimin Performansa Olan Etkisi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Tekin, D., Kişisel Görüşme, Çevrimiçi, İstanbul, 23.05.2021.
• Yeprem, S. (2006). Flamenko Sanatı ve Gitar. Bemol Yayıncılık.
• Yeprem, S., Kişisel Görüşme, Çevrimiçi, İstanbul, 03.05.2021.
• Yıldırım, Ö. (2013, 1 Şubat). Nezaket Ekici: “Imagine: Yemek Üzerine Seçilmiş İşler 2002-2012”. http://ozgenyildirim.blogspot.com/2013/02/nezaket-ekici-imagine-yemek-uzerine_1.html, Erişim Tarihi: 16.02.2021.
• Yılmaz, Ö. (2011). Türk Çağdaş Sanatında Sanat Nesnesi Olarak Beden Kullanımı. İstanbul: Işık Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yücel, D. (2012b), Nezaket Ekici: Imagine. http://deryayucel.com/TR/Content/Imagine.html, Erişim Tarihi: 16.02.2021.
• Şekil 1-2-3-4-5-6-7-8-9-10-11-12-13-14-15-16-17-18-19-20-21-22-23-24-25-26-27-28-29-30-31-32-33-34-35-36. Nezaket Ekici, Imagine / Hayal Et Performansı.https://www.youtube.com/watch?v=hsqMTdNoF6c&t=2s&ab_channel=ArtfulLivingArt, (Erişim Tarihi: 16.05.2021).