Türkiye'deki Kamu Denetim Kurumu'nun (Ombudsman) Etkinliği ve İngiltere Fransa Ulusal Ombudsmanı İle Karşılaştırılması

Yıl 2021, Cilt: 26 Sayı: 104, 127 - 144, 03.12.2021

Didem Geylani , Ahmet Nohutçu

https://doi.org/10.36484/liberal.989343

Öz

Ombudsman, modern anlamda ilk kez 1809 yılında İsveç’te uygulanmaya başlanmıştır. İsveç’te başarılı bir şekilde uygulanması ve geleneksel denetim mekanizmalarının idareyi denetlemede yetersiz kalması ombudsmanın özellikle II. Dünya Savaşı’ndan sonra dünyada hızla yayılmasında etkili olmuştur. Mevcut çalışmada öncelikle ombudsman kurumu hakkında temel bilgiler verilmiştir. Çalışmanın amacı İngiltere ve Fransa ombudsmanları ile karşılaştırma yaparak Türkiye’de Kamu Denetçiliği Kurumu’nun etkinliğini analiz etmektir. Bu bağlamda Kamu Denetçiliği Kurumu ile İngiltere ve Fransa ombudsmanlarının yıllık raporları incelenerek analizler yapılmıştır. Yapılan incelemeler sonucunda Kamu Denetçiliği Kurumu’nun önceki yıllara oranla etkinliğinin arttığı; ancak bu artışın seçili ülke ombudsmanlarına göre yeterli düzeyde olmadığı sonucu ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kamu Denetçiliği Kurumu, ombudsman, İngiltere Ulusal Ombudsmanı, Fransa Ulusal Ombudsmanı

The Effectiveness of the Public Auditorship Institution (Ombudsman) in Turkey and a Comparison with the National Ombudsmen of England and France

Öz

The present concept of an ombudsman was first adopted in Sweden in 1809. The ombudsman was successfully implemented in Sweden after WWII due to the inadequacies of traditional control mechanisms in regulating the administration. First and foremost, fundamental information on the ombudsman institution is provided in this paper. The article aims to compare the effectiveness of the ombudsman institution (Public Auditorship Institution) in Turkey to that of the national ombudsmen in England and France. The annual reports of the Public Auditorship Institution and the national ombudsmen in England and France were examined in this perspective. The effectiveness of the Public Auditorship Institution has grown in comparison to prior years, according to the tests; nonetheless, this increase was not at a suitable level when compared to the national ombudsmen in England and France.

Anahtar Kelimeler

Ombudsman, Public Auditorship Institution, National Ombudsman of England, National Ombudsman of France

Kaynakça

• Akıncı, M. (1999). Bağımsız idari otoriteler ve ombudsman. İstanbul: Beta Yayımcılık.
• Aktaş, K. (2011). Kamu denetçiliği kurumunun anayasal sistemindeki yeri ve etkinliği sorunu. Türkiye Barolar Birliği Derneği, 94, 359-374.
• Arslan, A. (2002). Kamu harcamalarında verimlilik, etkinlik ve denetim. Maliye Dergisi, 140, 1-14.
• Avşar, B. Z. (2012). Ombudsman iyi yönetilen Türkiye için kamu hakemi. İstanbul: Hayat Yayınları.
• Cheng H.Y. (1968). The emergence and spread of the ombudsman institution. The ANNALS of the American Academy of Political and Social Science, 377(1), 20–30.
• Demir, G. (2002). Ombudsman aranıyor. İstanbul: Ahi Kültürünü Araştırma Yayınları-Sade Ofset Matbaası.
• Diaw, M. C. (2008). Ombudsmen, people’s defenders and mediators: independence and administrative justice in state transformation. Verifor Comparative Case Study 7, January.
• Efe, H. ve Demirci M. (2013). Ombudsmanlık kavramı ve Türkiye’de Kamu Denetçiliği Kurumundan beklentiler. Sayıştay Dergisi, 90, 49-72.
• Erdinç, T. (2015). Ombudsman ve Türkiye’de Kamu Denetçiliği. İstanbul: Legal Yayıncılık.
• Eren, H. (2000). Ombudsman kurumu. Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi, IV( 1), 79-96.
• Erhürman, T. (1998). Ombudsman. Amme İdare Dergisi, 31(3), 87-102.
• Eryılmaz, B. (2016). Kamu yönetimi: düşünceler, yapılar, fonksiyonlar, politikalar 9.Baskı. Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
• Esgün, İ.U. (1996). Ombudsman kurumunun Türkiye için gerekliliği üzerine bir değerlendirme. A.Ü.H.F. Dergisi, 45, 251-278.
• Fendoğlu, H. T. (2011). Kamu denetçiliği (ombudsmanlık). Ankara: Yetkin Yayınları.
• Ferris, C., Goodman, B. and Mayer, G.(1980). Brief on the office of the ombudsman. international ombudsman institute. Occasional Paper 6, September.
• Herzog, E. M. (2015). The book of the ombudsman. Madrid: Defensor del pueblo.
• Işıkay, M. (t.y.). Ombudsmanlık kurumunun Avrupa Birliği ve Türkiye’deki konumu. Erişim Adresi: www.jura.uni-saarland.de/turkish/MIsikay. html.
• Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik. Resmi Gazete Tarihi: 28.03.2013. Sayısı: 28601.
• Karcı, Ş. M. (2016). Ombudsman: İskandinav modelleri ve Türkiye uygulaması. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Köksal, M. (2005). Ombudsman “kamu hakemi”. Ankara: Melis Matbaacılık.
• Köseoğlu, Ö. (2010). Avrupa Ombudsmanı’nın hukuki statüsü, işleyişi ve kurumsal etkinliği. Sayıştay Dergisi, 79, 31-62.
• Küçüközyiğit, H.G. (2006). Ombudsmanlık kurumu - hukuksal ve siyasal bir inceleme. Uluslararası Hukuk ve Politika, 2( 5), 90-111.
• McClellan G. B. (1969) The role of the ombudsman. 23 U. MIA L. REV. 463.
• Özden, K. (2010). Ombudsman ve Türkiye’deki tartışmalar. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Özden, K. (2007). Yerel demokrasi bağlamında Türkiye’de ombudsman denetimi. . Bilal Eryılmaz, Musa Eken ve Mustafa Lütfi Şen (Ed.). Kamu yönetimi yazıları içinde( s.384-410). Ankara: Nobel Yayınları.
• Sezen, S. (2001). Ombudsman: Türkiye için nasıl bir çözüm. Amme İdaresi Dergisi, 34 (4), 71-96.
• Şahin, R. (2010). Ombudsman kurumu ve Türkiye’de kurulmasının Türkiye’nin demokratikleşmesi ve Avrupa Birliği üzerine etkileri. Türk idare Dergisi, 468, 131-157.
• Şengül, R.(2013). Kamu yönetimi ile birey ilişkilerinin dönüşümüne ombudsman kurumunun etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 18(3), 71-88.
• Şengül, R.(2007). Türkiye’de kamu yönetiminin etkin denetlenmesinde yeni bir kurum: kamu denetçiliği kurumu. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(2), 126-145.
• Temizel, Z.(1997). Yurttaşın Yönetime karşı korunmasında bağımsız bir denetim organı ombusman. İstanbul: IULA-EMME Yayınları.
• The Constitution of the Rebuplic of Turkey 1982. Access Address: https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2709.pdf
• Tortop, N. (1974). Yönetimin denetlenmesi ve denetleme biçimleri. Amme İdaresi Dergisi, 7(1).
• Usta, S. ve Akıncı, A. (2016). Kamu yönetiminde hesap verebilirlik mekanizması olarak ombudsmanlık kurumu: Almanya Örneği. Journal of Human Sciences, 13(2). Ünal, F. (2013). Türkiye’de yerel yönetimlerin denetimi ve yerel yönetim ombudsmanı. Ankara: Savaş Yayınevi.
• 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu. Resmi Gazete Tarihi: 29.6.2012. Sayısı: 28338.
• Reports Defenseur des droits. (2019). Rapport annuel d’activite 2018. Access Address: https://www.defenseurdesdroits.fr/.
• Defenseur des droits. (2020). Rapport annuel d’activite 2019. Access Address: https://www.defenseurdesdroits.fr/.
• Defenseur des droits. (2021). Rapport annuel d’activite 2020. Access Address: https://www.defenseurdesdroits.fr/.
• Kamu Denetçiliği Kurumu (KDK). (2017). 2017 yıllık raporu, https://www.ombudsman.gov.tr/yillik-rapor.html- .
• Kamu Denetçiliği Kurumu (KDK). (2019). 2018 yıllık raporu, https://www.ombudsman.gov.tr/yillik-rapor.html-.
• Kamu Denetçiliği Kurumu (KDK). (2020a). 2019 yıllık raporu, https://www.ombudsman.gov.tr/yillik-rapor.html-.
• Kamu Denetçiliği Kurumu (KDK). (2020b). 2019 yılı faaliyet raporu. Erişim Adresi: https://www.ombudsman.gov.tr/Publishing/IdareFaaliyetRaporlari.html.
• Kamu Denetçiliği Kurumu (KDK). (2021). 2020 yıllık raporu. Erişim Adresi: https://www.ombudsman.gov.tr/yillik-rapor.html-.
• Parliamentary and Health Service Ombudsman (PHSO). (2019). Ombudsman’s Annual Report and Accounts 2018-19. Access Address: https://www.ombudsman.org.uk/publications.
• Parliamentary and Health Service Ombudsman (PHSO). (2020). Ombudsman’s Annual Report and Accounts 2019-2020. Access Address: https://www.ombudsman.org.uk/publications.
• Parliamentary and Health Service Ombudsman (PHSO). (2021). Ombudsman’s Annual Report and Accounts 2020-2021. Access Address: https://www.ombudsman.org.uk/publications
• The Internet Websites Defenseur des droits. www.defenseurdesdroits.fr. World Bank. https://data.worldbank.org/