SHAIKH HAMDULLAH SCHOOL IN THE ART OF TURKISH CALLIGRAPHY: A CASE STUDY FROM THE METROPOLITAN MUSEUM OF ART

Year 2023, Volume: 16 Issue: 43, 1203 - 1223, 19.09.2023

Secil Sever Demir

https://doi.org/10.12981/mahder.1339780

Abstract

The art of calligraphy, also known as "hüsn-i hat" in Islamic culture, involves writing Islamic script in accordance with aesthetic principles. Executed using Arabic letters, this art form emphasizes the aesthetics and meaning of writing. The calligraphers, known as "hattat," adhere to rules to create Imagely pleasing scripts. The essence of calligraphy lies in expressing the aesthetics and essence of writing. Influenced by Islam's emphasis on writing and avoidance of imagery, calligraphy has become one of the most valued forms of Islamic art. This study aims to examine the contributions of the prominent Calligrapher Shaikh Hamdullah (1436-1520), a pioneer of Turkish Calligraphy, to the art through the example of a “thuluth and naskh hadith and poetry panel” Conducted through a literature review, this research delves into the Ottoman calligraphy, aklâm-ı sitte (six scripts), and the Shaikh Hamdullah school, focusing on his muraqqa at the Metropolitan Museum of Art. During the Ottoman era, aklâm-ı sitte styles like thuluth and naskh; muhaqqaq and rihani; tawqi and riq'a, evolved under Hamdullah's influence. His style of naskh calligraphy became the preferred method for transcribing the Quran across the Islamic world, giving rise to the Shaikh Hamdullah School. His contributions encompass Qur'an manuscripts, calligraphic panels, and muraqqas, held in prestigious collections worldwide. The tradition of granting, or certification, has preserved Shaikh's style, allowing his teachings to endure. The discussed artwork, a part of Shaikh's muraqqa album, features thuluth headings and naskh text lines drawn with ink and reed pen on marbled paper. In the work, which represents one of the most ideal example of the thuluth and naskh styles in calligraphy, onyl gold-painted mini flowers and rulers were observed as elements of illumanition.

Keywords

Shaikh Hamdullah, The Art Of Calligraphy, Ottoman Art Of Calligraphy, Turkish Art Of Calligraphy, Aklam-ı Sitte(Six Scripts)

Supporting Institution

yok

Project Number

yok

Thanks

Motif Akademi'ye.

METROPOLİTAN SANAT MÜZESİ ÖRNEĞİNDE TÜRK HAT SANATINDA ŞEYH HAMDULLAH EKOLÜ

Abstract

Hat sanatı, İslam yazısını estetik ölçülere bağlı kalarak en güzel biçimde yazma sanatını ifade eder. Arap harflerini kullanarak icra edilen bu sanat, İslam kültüründe "hüsn-i hat" olarak adlandırılır, sanatkârlarına “hattat” adı verilir. Hat sanatının temel amacı, yazının estetiğini ve manasını en iyi şekilde ifade etmektir. İslam'ın yazıya verdiği önem ve tasvirden kaçınma gibi etmenler, hat sanatını İslam sanatının en değerli dallarından biri yapmıştır. Bu çalışma, Türk Hat Sanatı'nın ilk ve önde gelen ekolü olan Hattat Şeyh Hamdullah'ın (1436-1520) Türk Hat sanatına katkılarını, "sülüs-nesih hadis ve şiir levhası" örneği üzerinden incelemeyi amaçlamaktadır. Osmanlı hat sanatı, aklâm-ı sitte ve Şeyh Hamdullah ekolü hakkında alan yazın taraması yapılarak gerçekleştirilen bu araştırma, Şeyh Hamdullah'ın Metropolitan Sanat Müzesi'ndeki murakkası ile sınırlandırılmıştır. Osmanlı döneminde sülüs ve nesih yazı başta olmak üzere; muhakkak ve reyhani, tevkī ve rikā olarak adlandırılan aklâm-ı sitte sitilleri Şeyh Hamdullah ile Osmanlı üslubuna kavuşmuştur. Kur’an yazılmasında şeyh üslubu olarak nesih hat yazısının kullanılması tüm İslam dünyasında benimsenerek Şeyh Hamdullah Ekolü doğmuştur. Şeyh Hamdullah'ın başta İstanbul olmak üzere dünya çapındaki koleksiyonlarda Kur'an, hat levhaları ve murakkalardan oluşan nadir sanat eserleri bulunmaktadır. Hat sanatı öğretimindeki icazet geleneği aracılığıyla Şeyh'in üslubu, eserleri ve öğrencileri sayesinde günümüze ulaşmıştır. Bu çalışmada kapsamında ele alınan Şeyh’in murakka albümünün parçası olan iki kıta, aharlı kâğıt ve ebru üzerine is mürekkebi ve kamış kalem ile çekilmiş sülüs başlık ve nesih metin satırlarıyla tasarlanmıştır. Hat sanatı açısından sülüs ve nesih sitilinin en ideal örneklerinden birini teşkil eden eserde tezhip öğesi olarak sadece altınla boyanmış pençler ve cetveller yer aldığı görülmüştür.

Keywords

Şeyh Hamdullah Okulu, Hat Sanatı, Osmanlı Hat Sanatı, Türk Hat Sanatı, Aklâm-I Sitte (Altı Kalem)

Project Number

yok

References

• Aksoy, H. (2022). Kıta. Encyclopedia of Islam, 25, 504, Ankrara: TDV Publications.
• Alparslan, A. (2022). Kıta. Encyclopedia of Islam, 25, 505-506, Ankara: TDV Publications.
• Mahir, B. (2009). Kitap sanatları araştırmaları. Journal of Book Arts Studies, 7(14), 209-247.
• Çetin, N. S. (1989). Aklâm-ı Sitte. Encyclopedia of Islam, 2, 276-80, Ankara: TDV Publications.
• Derman, M. U. (1997a). Hat. Encyclopedia of Islam, 16, 427-437, Istanbul: TDV Publications.
• Derman, M. U. (1997b). Hattat. Encyclopedia of Islam, 16, 493-499, Istanbul: TDV Publications.
• Derman, M. U. (1998) Letters in Gold: Ottoman calligraphy from the Sakıp Sabancı Collection. New York: Metropolitan Museum of Art.
• Dyke, Y. (2015). The art of marbled paper: Dynamic fluids in flow conservator. https://www.metmuseum.org/blogs/ruminations/2015/marbled-paper
• Günüç, F. (2004). Hüsn–i hat. İstem, 3, 203–218.
• Maktal, A. (1999). Hüsn-i Hat tasarımlarında yazı-mekan ilişkisi. Symposium Proceedings on the Artistic, Design, and Economic Dimensions of Traditional Turkish Handicrafts in Turkey in the 2000s, 197-201.
• Merçil, E. (2012). Tevkī‘. Encyclopedia of Islam, 41, 35-36, Istanbul: TDV Publications.
• Özdemir, H. A. (2006). Müsta‘Sım-Billâh. Encyclopedia of Islam, 32, 126-127, Istanbul: TDV Publications.
• Pala, C. (2018). Osmanlıda hat sanatını zirveye çıkaran eğitim yöntemi: meşk ve icazet geleneği. Istanbul:
• Unpublished Master's Thesis of Istanbul Sabahattin Zaim University.
• Schimmel, A. (1992). Islamic calligraphy. The Metropolitan Museum of Art Bulletin, 50, (1), 1-62.
• Serin, M. (1997). Hamdullah Efendi, Şeyh. Encyclopedia of Islam, 15, 449-452, Ankara: TDV Publications.
• Serin, M. (1999). Hat sanatı ve meşhur hattatalar (Calligraphy art and famous calligraphers). İstanbul: Kubbealtı.
• Serin, M. (2013). Yâkūt El-Müsta‘Sımî. Encyclopedia of Islam, 43, 291-293, İstanbul: TDV Publications.
• Taşkale, F. (2000). Kur’ân-ı Kerîm’de açan çiçekler. Festschrift in Honor of M. Uğur Derman's 65th Birthday, 537-552, Istanbul: Sabancı University.
• Uysal, Z. (2008). Hat sanatı tarihi ve Medresetü'l Hattatin (1914-1936). Rize: Unpublished Master's Thesis of Recep Tayyip Erdogan University. http://79.123.160.167/xmlui/handle/11436/729