KIRGIZİSTAN’DA DÖVİZ KURLARININ YÖNÜ: SATIN ALMA GÜCÜ PARİTESİ YAKLAŞIMI

Year 2008, Volume: 10 Issue: 20, 95 - 113, 01.10.2008

Ö Selçuk Emsen , Cunus Ganiev

Abstract

Piyasa ekonomisine geciş süreci içinde olan bir kısım ekonomilerde ekonomik kurumların tam tesis edilememesinden kaynaklanan bir takım sorunlar bulunmaktadır. Bu ekonomiler içinde yer alan Kırgızistan ekonomisinde kurumsallaşamama sorunları bulunurken, bu çerçevede döviz kuru hareketlerinin de sağlıklı yürüyüp yürümediği tartışmalı bir konudur. Dolayısıyla çalışmada kur belirleme teorilerinden satın alma gücü paritesi çerçevesinde kurların hareket edip etmediği araştırmanın ana amacını oluşturur. Bilindiği gibi satın alma gücü paritesi teorisi ilk döviz kuru belirleme teorisi olup, uzun dönemde döviz kurlarının alacağı değerlerin uluslararası fiyat farklılıklarına göre belirleneceğini ortaya koyar. Çalışmada metodoloji olarak zaman serisi analizleri kullanılmıştır. Çalışmadan elde edilen bulgularda, Kırgızistan’da SGP teorisi çerçevesinde döviz kurlarının hareket etmediği ve bu bağlamda ulusal paranın daha çok kendi iç dinamiklerine göre değil, Rus rublesine göre şekillendiği tespit edilmiştir. Ekonomik ve siyasal anlamda mazisinin yeni olması ve buna bağlı olarak kurumsal altyapılarını tesis edemeyen Kırgızistan’da ulusal paradaki değerlenme süreci, kronik ödemeler bilançosu açıklarına yol açmakta ve bu durum dış borçluluğu giderek derinleştirmektedir. Diğer bir ifadeyle giderek değerlenen bir ulusal para süreci Kırgızistan ekonomisinde ithalata bağımlılığı artırmasının yanında; yurtiçinde üretimi caydırıcı etkiler yaratarak, yerli sanayinin olumsuz yönde etkilenmesine veya olası sanayileşme eğilimlerini sekteye uğratmaktadır. Böylece kıt kaynak konumundaki sermayenin üretken alanlardan ziyade, daha çok sağlam ve yüksek kazanç imkanları sağlayan ticarete-spekülasyona yönelmesi ve ucuz dövizle lüks ithalata kayması kaçınılmaz olmaktadır. Bu nedenle Kırgızistan’da ulusal paranın değerlenme sürecini besleyen politikalar yerine, daha gerçekçi bir kur politikası uygulamalarının başta dış açık sorunu olmak üzere, sanayileşme, istihdam ve büyüme ilişkilerini sağlayarak, daha güçlü bir ekonominin doğmasına yardımcı olacağı ileri sürülebilir

Keywords

Geçiş Ekonomileri, SGP ve Reel Kur, Zaman Serisi Analizleri

DIRECTION OF FOREIGN EXCHANGE RATE IN KYRGYZSTAN: PURCHASING POWER PARITY APPROACH

Abstract

Economies go through the process of transition to market economy face some problems stemming to form that they could not establish economic institutions sufficiently Kyrgyz economy taking place in that group also has the problem of insufficiency in institutionalization while in this framework it is disputable whether exchange rates move in right directions. As regards, the aim of this study is to examine if exchange rates vary in relation to purchasing power parity theory or not. Purchasing power parity theory, the first theory on determination of foreign exchange rates, states that in the long run, value of exchange rates are determined by international price differences. As the methodology of the study time series analysis is used. Findings of this study indicate that in Kyrgyzstan exchange rates do not behave as expected by PPP and in this respect, value of the national currency is determined not according to domestic dynamics but in relation to Russian rouble. Kyrgyzstan as a newly independent country with a short economic and politic history could not establish its institutional infrastructures yet and in this context, appreciation of national currency leads to chronic balance of payments deficits, resulting in high foreign debt stock. In other words, the process of appreciation of national currency increases the dependency of Kyrgyz economy to import while creating effects discouraging domestic production and thereby affecting national industry negatively or inhibiting tendencies of industrialization. Thus, it becomes inevitable that capital, the scarce resource in Kyrgyzstan, shifts to trade or speculation which provides high and secure yield and to import of luxury goods due to the cheap foreign exchanges rather than going into productive activities. Therefore, it can be asserted that instead of policies supporting appreciation of national currency, applying more realistic exchange rate policies would help creating a stronger economy, ensuring relationships among industrialization, employment, and growth in addition to improving the foreign deficit

Keywords

Transition Economies, PPP and Real Exchange Rates, Time Series Analysis.