Biyoloji Eğitiminde Öğrenme Stillerinin Rolü: Lise Türlerine Göre Öğrencilerin Tutumları ve Başarıları

Yıl 2025, Cilt: 61 Sayı: 61, 1 - 30

Sultan Seda Tunçer , Mustafa Çakır

Öz

Bu çalışmanın amacı, lise öğrencilerinin sahip olduğu öğrenme stilleri ile biyoloji dersine yönelik tutumları ve biyoloji dersi başarısı arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. 2022-2023 eğitim öğretim yılında İstanbul, Ümraniye ilçesinde yer alan dört farklı okul türünden seçilen 616 öğrenci üzerinde yürütülen bu nicel araştırma, ilişkisel tarama modeli kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Veriler demografik bilgi anketi, Kolb Öğrenme Stilleri Envanteri ve Ortaöğretim Öğrencilerinin Biyoloji Bilimine ve Dersine Yönelik Tutum Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; lise öğrencileri arasında en yaygın öğrenme stili “Dengeleyen” iken, en az yaygın olanı “Karar Veren” öğrenme stilidir. Öğrenme stilleri cinsiyet açısından farklılaşmamıştır, ancak okul türüne göre önemli farklılıklar ortaya çıkmıştır. Anadolu Lisesi, İmam Hatip Lisesi ve Proje Anadolu Lisesinde en fazla deneyimleyen, Fen Lisesi öğrencilerinde en fazla dengeleyen öğrenme stili gözlenmiştir. Öğrencilerin biyoloji bilimi ve dersine yönelik genel tutum puanları öğrenme stillerine göre farklılaşmamaktadır. Ancak, tutum ölçeğinin alt boyut puanları ve öğrenme stillerine göre istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde farklılaşmaktadır. Yapan öğrenme stiline sahip öğrencilerin imgeleyen öğrencilere göre biyoloji bilimine ilgilerinin daha yüksek olduğu görülmüştür. “Analiz Eden” öğrenme stiline sahip öğrencilerin biyoloji ders zevki puanlarının en düşük, ders kaygı puanlarının en yüksek olduğu belirlenmiştir. Biyoloji dersindeki başarı ile öğrenme stilleri arasında anlamlı bir farklılık tespit edilmiştir. “Yapan” ve Düşünen” öğrenme stillerine sahip öğrenciler, diğer öğrenme stillerini benimseyen öğrencilere kıyasla daha yüksek ders başarısı göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Öğrenme stilleri, Kolb öğrenme stilleri envanteri, Biyoloji dersi tutumu, Biyoloji dersi başarısı

The Role of Learning Styles in Biology Education: Students’ Attitudes and Achievement According to High School Types

Öz

This study examines the relationship between high school students' learning styles, attitudes toward biology courses, and achievement in biology courses. This quantitative study, which was conducted on 616 students selected from four different high school types in Ümraniye district of Istanbul, in the 2022-2023 academic year, was conducted using the relational survey model. Data were collected using a demographic questionnaire, Kolb Learning Styles Inventory and Secondary School Students' Attitudes Towards Biology Science and Course Scale. According to the study results, the most common learning style among high school students is balancing learning style, while the least common learning style is deciding learning style. Learning styles do not differ in terms of gender, but significant differences emerge according to school type. Experiencing learning style was most common in Anatolian High School, Imam Hatip High School and Project Anatolian High School, while balancing learning style was most common in Science High School students. Students' general attitude scores towards biology science and course did not show a significant difference with learning styles. However, statistically significant differences were found between the sub-dimensions of the attitude scale and learning styles. It was observed that students with the acting learning style were more interested in biological science than the students with the imagining learning style. It was determined that students with analyzing learning styles had the lowest biology course enjoyment scores and the highest course anxiety scores. A significant difference was found between learning styles and achievement in biology. Students with acting and thinking learning styles were more successful than students with other learning styles.

Anahtar Kelimeler

Learning styles, Kolb learning styles inventory, Biology course attitude, Biology course achievement

Kaynakça

• Akbulut, S. (2021). Deneyimsel öğrenme temalı ters yüz edilmiş öğretmen eğitimi: Bir durum çalışması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İzmir Demokrasi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• AlJurdi, N. T., & Salloum, S. (2024). Experiential learning in upper elementary science classrooms: Influence on students’ problem-solving and affect in science. Journal of Experiential Education, 0 (0). https://doi.org/10.1177/10538259241265964
• Allcock, S. J., & Hulme, J. A. (2010). Learning styles in the classroom: Educational benefit or planning exercise? Psychology Teaching Review, 16(2), 67–79. https://doi.org/10.53841/bpsptr.2010.16.2.67
• Atik, A. D., & Erkoç, F. (2015). Ortaöğretim dokuzuncu sınıf öğrencilerinin biyoloji bilimine ve dersine yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Adıyaman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 211-244. https://doi.org/10.17984/adyuebd.91698
• Atik, A. D., Kayabaşı, Y., Yağcı, E., & Ünlü Erkoç, F. (2015). Ortaöğretim öğrencilerinin biyoloji bilimine ve dersine yönelik tutum ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik analizi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(36), 1–18. https://doi.org/10.21764/efd.42693
• Bahar, H. H., & Sülün, A. (2011). Fen bilgisi öğretmen adaylarının öğrenme stilleri, cinsiyet öğrenme stili ilişkisi ve öğrenme stiline göre akademik başarı. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(2), 379–386. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/817440
• Bahar, H. H., Özen, Y., & Gülaçtı, F. (2009). Eğitim fakültesi öğrencilerinin cinsiyet ve branşa göre akademik başarı durumları ile öğrenme stillerinin incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 42(1), 69–86. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000001138
• Bifano, L. J. (2023). Exploring learning styles of university students involved in entrepreneurial activities (Yayımlanmamış doktora tezi). Auburn University, New York.
• Can, Ş. (2011). Sınıf öğretmeni adaylarının öğrenme stilleri ile bazı değişkenler arasındaki ilişkinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41(41), 70-82. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/87387
• Çulha, Ş., & Aydın, B. (2022). The effect of learning styles on mathematics achievement: A meta-analysis study. Cumhuriyet International Journal of Education, 11(3), 560-574. https://doi.org/10.30703/cije.1108604
• Deng, R., Benckendorff, P., & Gao, Y. (2022). Limited usefulness of learning style instruments in advancing teaching and learning. The International Journal of Management Education, 20(3), 100686. https://doi.org/10.1016/j.ijme.2022.100686
• Dewey, J. (1938). Experience and education. New York: Macmillan Company.
• Dunn, R., Beudury, J. S., Klavas, A., Babadoğan, C. (2019). Öğrenme stilleriyle ilgili araştırmaların taraması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 24(2), 603–619. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000000699
• Ekici, G. (2013). Gregorc ve Kolb öğrenme stili modellerine göre öğretmen adaylarının öğrenme stillerinin cinsiyet ve genel akademik başarı açısından incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 38(167). https://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/view/1739
• Ekici, G., & Çevik, M. (2008, Eylül). Meslek lisesi öğrencilerinin biyoloji dersine yönelik tutumlarının farklı değişkenlere göre incelenmesi [Sözlü sunum]. 17.Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, 01–03 Eylül 2008, Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Sakarya.
• Ekici, G., & Hevedanlı, M. (2010). Lise öğrencilerinin biyoloji dersine yönelik tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 7(4), 97-109. https://www.tused.org/index.php/tused/article/view/539
• Elmacı, E. (2013). Fen bilgisi öğretmen adaylarının güdüsel inançları ve öğrenme stillerinin kavramsal anlamalarına etkisi: Atom ve bağlar konusu (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Gencel, İ. E. (2007). Kolb'un deneyimsel öğrenme kuramına dayalı öğrenme stilleri envanteri-III'ü Türkçeye uyarlama çalışması. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2), 120-139. https://acikerisim.deu.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12397/5475
• Gencel, İ. E. (2008). Sosyal bilgiler dersinde Kolb'un deneyimsel öğrenme kuramına dayalı eğitimin tutum, akademik başarı ve öğrenmenin kalıcılığına etkisi. İlköğretim Online, 7(2), 401-420. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/90958
• Gencel, İ. E. (2020). Erken çocuklukta deneyimsel öğrenme kuramı ve biyo-ekolojik kuram: Kolb ve Bronfenbrenner. In G. Yıldırım & G. Özyılmaz (Eds.), Erken çocuklukta öğrenme yaklaşımları. PegemA.
• Gencel, İ. E., & Erdoğan, M. (2022). Kolb’un yenilenen öğrenme stili sınıflamasına ilişkin bir inceleme. Yaşadıkça Eğitim, 36(3), 813–833. https://doi.org/10.33308/26674874.2022363492
• Göğüş, A., & Ertek, G. (2016). Learning and personal attributes of university students in predicting and classifying the learning styles: Kolb's nine-region versus four-region learning styles. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 217, 779-789. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2016.02.145
• Gökmen, A., & Ekici, G. (2012). Ortaöğretim öğrencilerinin biyoloji öz-yeterlik algı düzeyleri ile öğrenme stilleri ilişkisinin değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(3), 843–866. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/76934
• Grasha, A. F., & Yangarber-Hicks, N. (2000). Integrating teaching styles and learning styles with instructional technology. College Teaching, 48(1), 2-10. https://doi.org/10.1080/87567550009596080
• Huang, C. L., Luo, Y. F., Yang, S. C., Lu, C. M., & Chen, A. S. (2020). Influence of students’ learning style, sense of presence, and cognitive load on learning outcomes in an immersive virtual reality learning environment. Journal of Educational Computing Research, 58(3), 596–615. https://doi.org/10.1177/0735633119870998
• İkikardeş, N. Y., & Şentürk, F. (2011). Öğrenme ve öğretme stillerinin 7. sınıf öğrencilerinin matematik başarısı üzerine etkisi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 5(1), 250-276. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/39822
• Karasar, N. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemi (20. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kızıloğlu, B. (2019). Lise öğrencilerinin bilimsel epistemolojik inançlarının biyoloji dersine yönelik etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Kolb, A. Y., & Kolb, D. A. (2013). The Kolb learning style inventory 4.0 (A comprehensive guide to the theory, psychometrics, research on validity and educational applications). Experience Based Learning Systems, Inc.
• Kolb, A. Y., & Kolb, D. A. (2017). The experiential educator: Principles and practices of experiential learning. Experience Based Learning Systems, Inc.
• Kolb, D. A. (1984). Experiential learning: Experience as the source of learning and development. Prentice-Hall.
• Kolb, D. A. (2000). Facilitator’s guide to learning. Hay Resources Direct.
• Kolb, D. A. (2015). Experiential learning: Experience as the source of learning and development (2nd ed.). Pearson Education Inc.
• Liu, P., Yang, Z., Huang, J., & Wang, T. K. (2024). The effect of augmented reality applied to learning process with different learning styles in structural engineering education. Engineering, Construction and Architectural Management. https://doi.org/10.1108/ECAM-01-2023-0021
• Mkimbili, S. T. (2024). Do biology syllabi provide opportunities for secondary school students to engage with critical thinking skills? Journal of Biological Education, 58(2), 444–459. https://doi.org/10.1080/00219266.2023.2157256
• Mutlu, M. (2006). The relation between the learning styles of the students in anatolian high schools, anatolian teachers’ high schools science high schools and their attitudes towards biology course. International Journal of Environmental and Science Education, 1(2), 148–162. http://www.ijese.net/makale_indir/IJESE_1574_article_583987bad09f3.pdf
• Numanoğlu, G., & Şen, B. (2007). Bilgisayar ve öğretim teknolojileri eğitimi bölümü öğrencilerinin öğrenme stilleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 8 (2), 129-148. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1495087
• Öksüz, Y. (2021). İngilizce öğrencilerinin öğrenme stilleri ile çevrim içi eğitime katılma düzeyleri arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Özerem, A., & Akkoyunlu, B. (2015). Learning environments designed according to learning styles and its effects on mathematics achievement. Eurasian Journal of Educational Research, 61, 61–80. http://dx.doi.org/10.14689/ejer.2015.61.4
• Özkan, Ş. (2003). The roles of motivational beliefs and learning styles on tenth-grade students’ biology achievement (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Park, C. C. (2001). Learning style preferences of Armenian, African, Hispanic, Hmong, Korean, Mexican, and Anglo students in American secondary schools. Learning Environments Research, 4(1), 175–191. https://doi.org/10.1023/A:1012463316737
• Pehlivan, H. (1994). Eğitim bilimleri öğrencilerinin öğrenim gördükleri bölüme yönelik tutumları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(10), 49–53. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/88202
• Rohm, T., Carstensen, C. H., Fischer, L., & Gnambs, T. (2021). The achievement gap in reading competence: The effect of measurement non-invariance across school types. Large-scale Assessments in Education, 9, 1–26. https://doi.org/10.1186/s40536-021-00104-1
• Romanelli, F., Bird, E., & Ryan, M. (2009). Learning styles: A review of theory, application, and best practices. American Journal of Pharmaceutical Education, 73(1), Article 9. https://doi.org/10.5688/aj730109
• Tanner, K. D. (2009). Talking to learn: Why biology students should be talking in classrooms and how to make it happen. CBE—Life Sciences Education, 8(2), 89–94. https://doi.org/10.1187/cbe.09-03-0021
• Vollmeyer, R., & Rheinberg, F. (2000). Does motivation affect performance via persistence? Learning and Instruction, 10, 293–309. https://doi.org/10.1016/S0959-4752(99)00031-6
• Yang, C., & Singh, S. S. B. (2024). Conceptualizing the relationship between course management, learning styles and university students’ academic challenges in China. Malaysian Journal of Social Sciences and Humanities (MJSSH), 9(7), e002654. https://doi.org/10.47405/mjssh.v9i7.2654
• Yenilmez, K., & Çakır, A. (2005). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin matematik öğrenme stilleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 44(44), 569–585. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/108360