Medyada Şiddet Kullanımı: Şiddet Ekonomisi, Medyanın İdeolojik Şiddeti ve Yetiştirme Kuramı Açısından Bir Değerlendirme

Year 2017, Issue: 27 - MEDYA ve ŞİDDET-1, 1 - 19, 25.07.2017

Ömer Özer

Abstract

Bu çalışmanın konusunu medyada kullanılan şiddet oluşturmaktadır. Günümüzde medyada şiddet

kullanma sorunu özellikle Türkiye açısından önemlidir. Nitekim, kitle iletişim araçlarında şiddete

yoğun yer verilmektedir ve bu soruna ilişkin olarak yeterli araştırmalar yapıldığını söylemek doğru

olmayacaktır. Çalışmada öncelikle, etki sorunsalı çerçevesinde yapılan araştırmaların medyada yer

verilen şiddeti anlamada yetersiz olduğu ortaya konmuştur. Bu, makalenin tezi ve amacı açısından

uygundur. Makalede daha sonra, medyada kullanılan şiddeti anlamak için medya/şiddet ekonomisi

konusu, medyanın ideolojik şiddeti yaklaşımı ve yetiştirme kuramı tanıtılmış ve inceleme alanları

önerilmiştir. Medya/şiddet ekonomisini anlamak ve çözümlemek için ölçek ve kapsam ekonomilerini

bilmek önemlidir. Bundan önce şiddetin medyada neden kullanıldığını bilmek önem taşıyacaktır.

Medyanın ideolojik şiddeti, anlama ilişkin çözümleme için uygundur ve medyanın toplam içeriğini

kapsamaktadır. Yetiştirme kuramı, medyanın üretim, içerik ve tüketim boyutlarını dikkate almaktadır.

Bu nedenle, üç alanı bilmek ve bu alanlarda araştırmalar yapmak iletişim alanına katkı verecektir.

Makalenin en önemli katkısının bu anlamda yeni araştırmacılara olacağı düşünülmektedir.

Keywords

Etki Kuramları, Medya/Şiddet Ekonomisi, Medyanın İdeolojik Şiddeti, Yetiştirme Kuramı

References

• Althusser, L. (1991). İdeoloji ve devletin ideolojik aygıtları. Yusuf Alp ve Mahmut Özışık (Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Balibar, E. (1991). Althusser için yazılar. Hülya Tufan (Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bartholow, D. B. vd. (2003). The proliferation of media violence and its economic underpinnings. Douglas A. Gentile (Ed.). Media violence and childeren: a complete guide for parents and professionals içinde (ss. 1-18). Greenwood Publishing Group.
• Curran, J. vd. (1991). İletişim araçları üzerine çalışma: Kuramsal yaklaşımlar. Meral Özbek (Çev.). İLEF Yıllık, 228-253.
• Çelik, N. B. (1999). İdeoloji kuramlarında özne: Althusser ve Gramsci. Kültür ve İletişim, 2 (2), 101-128.
• Çoban, B. (2003). Söylem, ideoloji ve eylem: İktidar ve muhalefet arasındaki mücadeleyi çözümleme denemesi. Çoban ve Zeynep Özarslan, (Haz.). Söylem ve ideoloji mitoloji-din-ideoloji içinde (ss. 245- 284). Barış İstanbul: Su Yayınları.
• Doyle, G. (2002). Understanding media economics. London: Sage Publication.
• Eagleton, T. (1996). İdeoloji. Muttalip Özcan (Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Fairclough, N. (1992). Discourse and social change. Cambridge: Polity Press.
• Fiske, J. (2003). İletişim çalışmalarına giriş. Süleyman İrvan (Çev.). İstanbul: Ark Yayınları.
• Gerbner, G. (1973). Cultural indicators: The third voice. George Gerbner vd. (Ed.). Communication technology and social policy içinde (ss. 555-573). John Wiley and Sons.
• Gerbner, G. (1990). Epilogue: Advancing on the path of righteouness (maybe). Nancy Signorielli ve Michael Morgan (Ed.). Cultivation analysis: New directions in media effects research içinde (ss. 249-262). London: Sage Publication.
• Gerbner, G. (1993). Miracles’ of communication technology: Powerful audiences, diverse choices, and other fairy tales. Janet Wasko (Ed.). Illuminating the blind spots. New Jersey: Ablex.
• Gerbner, G. (1996). The hidden side of television violence. Herbert Schiller vd. (Ed.). Invisible crisis içinde (ss. 27-34). Colorado Westview Press.
• Gerbner, G. (1998). The stories we tell. Kültür ve İletişim, 1(1), 17-30.
• Gerbner, G. (1998a). Stories of violence and the public interest. Kees Brants vd. (Ed.). The media in question içinde (ss. 135-46). London: Sage Publication.
• Gerbner, G., & Gross, L. (1976). Living with television: The violence profile. Journal of Communication, 26 (2), 173-99.
• Gerbner, G. vd. (1980). The mainstreaming of America: Violence profile no:11. Journal of Communication, 30 (3), 10-29.
• Gerbner, G. vd. (1982). Charting the mainstream: Television’s contributions to political orientations. Journal of Communication, 32 (2), 100-27.
• Gerbner, G. vd. (1984). Political correlates of television viewing. Public Opinion Quarterly, 48, 283-300.
• Gerbner, G. vd. (1994). Growing up with television: The cultivation perspective. Jennings Bryant ve Dolf Zillmann (Ed.). Media Effects: Advances in Theory and Research içinde (ss. 17-41). Lawrence Erlbaum.
• Gramsci, A. (1992). Culture and ideological hegemony. Jeffrey C. Alexander ve Steven Seidman (Ed.). Culture and Society içinde (ss. 47-54). Cambridge University Press.
• Gümüş, A. (2006). Şiddet türleri bir refleksiyon, bir sembol, bir gösterge olarak şiddet. Toplumsal bir sorun olarak şiddet sempozyumu içinde (ss. 13-38). Ankara: Eğitim Sen Yayınları.
• Hall, S. (1996). Signification, representation, ideology: Althusser and the post-structuralist debates. J. Curran vd. (Ed.). Cultural studies and communication içinde (ss. 11-34). Arnold.
• Hall, S. (1999). İdeolojinin yeniden keşfi: Medya çalışmalarında baskı altında tutulanın geri dönüşü. Mehmet Küçük (Çev. ve Der.). Medya iktidar ideoloji içinde (ss. 77-126). İstanbul: Ark Yayınları.
• Halloran, D. J. (1983). Kitle iletişimi: Şiddetin belirtisi mi, yoksa nedeni mi?. İletişim ve toplum sorunları kuram ve uygulama içinde (ss. 62-84). Unesco/Türk Sosyal Bilimler Derneği Yayınları.
• Işık, G., & Özer, Ö. (2000). İşçi ve memur toplu iş bırakma eylemlerinin türk basınında sunumu. Selçuk İletişim Dergisi, 3 (1), 68-81.
• İnal, A. (1996). Haberi okumak. İstanbul: Temuçin Yayınları.
• Lowery, A. S., & DeFleur, M. L. (1995). Milestones in mass communication. Longman.
• Media Education and Media Violence (2010). 10.07.2010 tarihinde http://www.media-awareness.ca/english/ issues/violence/role_media_education.cfm adresinden edinilmiştir.
• Morgan, M. (1984). Heavy television viewing and perceived quality of life. Journalism Quarterly, 61, 499- 504.
• Morgan, M. (1986). Television and the erosion of regional diversity. Journal of Broadcasting and Eletronic Media, 30 (2), 123-39.
• Morgan, M. (1995). The critical contribution of George Gerbner. John A. Lent (Ed.). A different road of taken içinde (ss. 99-117). Boulder Colorado: Westview Press.
• Morgan, M., & Signorielli, N. (1990). Cultivation analysis: Conceptualization and methodology. Nancy Signorielli ve Michael Morgan (Ed.). Cultivation analysis: New directions in media effects research içinde (ss. 13-34). London: Sage Publication.
• Morgan, M., & Shanahan, J. (1992). Comparative cultivation analysis television and adolescents in argentina and Taiwan. Felipe Korzenny vd. (Ed.). Mass media effects across cultures içinde (ss. 173- 197). London: Sage Publication.
• Morgan, M. & Shanahan, J. (1997). Two decades of cultivation research: An appraisal and meta-analysis. Communication Yearbook, 20, 1-45.
• Özbek, M. (1994). Popüler kültür ve Orhan Gencebay arabeski. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Özer, M., & Özer, Ö. (2010). Pazarda satışın öyküsü: Medyada şiddet ekonomisi. Medyada şiddet kültürü bu öyküde sen anlatılıyorsun içinde (ss. 35-59). İstanbul: Literatürk Yayınları,
• Özer, Ö. (1997). Krizin engellenmesi ve haber söylemi: Türkiye’deki İranlı muhalifler’e yönelik siyasal şiddet haberleri (1985-1996). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Özer, Ö. (2001). Kazanılmış hakkın tersine çevrilmesi: 1 Mayıs 1996 olaylarının Türk basınında sunumu. İletişim Dergisi, 9 , 109-135.
• Özer, Ö. (2004). Yetiştirme kuramı: Televizyonun kültürel işlevlerinin incelenmesi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları; No. 1578, İletişim Bilimleri Fakültesi Yayınları, No. 58.
• Özer, Ö. (2006). Televizyonun ideolojik şiddeti. V Dergi, 1 (1) Ocak-Şubat, 4-5.
• Özer, Ö. (2007). Medya şiddet toplum. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları, No: 1725.
• Özer, Ö. (2007a). The metaphorical nature of the news: The hegemonic role of television as a mediator in the example of Israel’s attack to Lebanon. ISSN 1995-0500: 172-182.
• Özer, Ö. (2008). Ideological aspect of the news: The representation of Egitim Sen’s (a union of education) demonstration in Turkish press. Human Factors in Optimization of Today’s World Educational Environment. I.U. Makhova ve O.I. Matyash (Ed.), International Internet Conference, Komsomolskon- Amur, January-February, 2008, Amur State University of Humanities and Pedagogy. ISBN 978- 5-85094-292-2: 55-77.
• Özer, Ö. (2009). Eleştirel haber çözümlemeleri. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları, No. 1901, İletişim Bilimleri Fakültesi Yayınları, No. 71.
• Özer, Ö. (2010). Liberal basın. İstanbul: Literatürk Yayınevi.
• Özer, Ö. (2010b). Medyada sunulan fiziksel şiddetin etkilerini açıklayan psikolojik kuramlar. Medyada şiddet kültürü bu öyküde sen anlatılıyorsun içinde (ss. 385-410). İstanbul: Literatürk Yayınları.
• Özer, Ö. (2010c). İslahiye’de kan davasına ilişkin yapılan araştırma ve kan davasını konu edinen gurbet kadını dizisinin karşılaştırmalı çözümlemesi. Medyada şiddet kültürü bu öyküde sen anlatılıyorsun içinde (ss. 451-494). İstanbul: Literatürk Yayınları.
• Özer, Ö. (2010d). Medyanın ideolojik şiddeti. Medyada şiddet kültürü bu öyküde sen anlatılıyorsun içinde (ss. 523-546). İstanbul: Literatürk Yayınları.
• Özer, Ö., & Dağtaş, E. (2003). Haber söylemi: 11 nisan 2001 Tandoğan Mmeydanı’ndaki esnaf toplanmasının medyada sunumu. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi. (16-1), 281-307; (17-2), 165-187.
• Potter, W. J. (1999). On media violence. London: Sage Publication.
• Shanahan, J., & Morgan, M. (1999). Television and its viewers cultivation theory and research. Cambridge University Press.
• Shoemaker, P., & Reese, S. D. (2002). İdeolojinin medya içeriği üzerindeki etkisi. Süleyman İrvan (Der. ve Çev.). Medya kültür siyaset. Alp Yayınevi, 127-178.
• Signorielli, N. vd. (1995). Violence on television: The cultural indicator project. Journal of Broadcasting and Eletronic Media, 39 (2), 278-83.
• Signorielli, N., & Morgan, M. (1996). Cultivation analysis: Research and practice. Michael B. Salven ve D.W. Staks (Ed.). An integrated approach to communication theory and research içinde (ss. 111-126). Lawrance Earlbaum Associates Publishers.
• Teo, P. (2000). Racism in the news: A critical discourse analysis of news reporting in two Australian newspaper. Discourse and Society, 11 (1), 7-49.
• Trend, D. (2008). Medyada şiddet efsanesi eleştirel bir giriş. Gül Bostancı (Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Turam, E. (2010). TV’deki şiddetin çocuklara etkileri üzerine farklı bir bakış. Cogito, 6-7, Kış-Bahar’96, 391- 406.
• Üşür, S. S. (1997). İdeolojinin serüveni. Ankara: İmge Yayınevi.