HUKUK VE MUHASEBE AÇISINDAN TEMİNAT MEKTUPLARI

Year 2005, Volume: 6 Issue: 24, 17 - 34, 10.06.2005

Murat Alışkan Cemal Çakıcı

https://doi.org/10.14783/maruoneri.680740

Abstract

Türk hukuk uygulamasına, ilk önce devlet ve kamu kuruluşları tarafından yapılan arttırma, eksiltme ve ihaleler nedeniyle giren teminat mektupları, bugün en yaygın ve en önemli bankacılık işlemlerinden biridir. Türk Hukuk Sisteminde teminat mektubuna ilişkin özel bir düzenleme yoktur. Bu durum hem teoride ve hem de uygulamada bir çok hukuki sorunlara sebep olmaktadır. Bu makalenin birinci amacı, bu sorunları tespit etmek, çeşitli görüşleri değerlendirmek ve çözüm önerilerini ortaya koymaktır. Teminat mektuplarının muhasebeleştirilmesinde farklı uygulamalar olabilmektedir. Bu konuda tekdüzen bir yaklaşım bulunmamaktadır. Bu nedenle bu makalenin ikinci amacı, teminat mektuplarının nasıl muhasebeleştirilmesi gerektiğinin gösterilmesidir. Teminat mektupları taraflar bakımından herhangi bir varlık, kaynak, gider ve gelir hareketi yaratmamaktadır. Bu nedenle sadece bilgi vermek amacıyla kayıt yapılması gerekmektedir. Böylece, gerek banka muhasebesinde ve gerekse de diğer işletmelerin muhasebesinde bu konu sadece bilgi vermek amacıyla Nazım Hesaplar yoluyla izlenmektedir.

Keywords

Teminat Mektubu, Riziko, Lehdar, Banka, Muhatap, Nazım Hesaplar

References

• [1] Pamukçu, İ.î. (1976). Bütün Yönleriyle ve Çeşitli Örneklerle Teminat Mektupları. Ankara.
• [2] Reisoğlu, S. (1997). Banka Teminat Mektupları ve Kortrgarantiler, Genişletilmiş 3.Baskı. Ankara: Doğuş Matbaacılık.
• [3] Barlas, N. (1986). Türk Hukuk Sisteminde Banka Teminat Mektupları. İstanbul: Kazancı Hukuk Yayınları No:52.
• [4] Eryürek, Ş. (1974). Kambiyo Yönünden Banka Garanti Mektupları. Ankara: Tisa Matbaacılık Sanayi.
• [5] Yüksel, A.S. (1997). Bankacılık Hukuku ve İşletmesi. 8.Baskı. İstanbul: Marmara Üniversitesi Nihad Sayâr Eğitim Vakfı Yayınları No:520-754
• [6] Yüksel, A.S.; Yüksel, A. & Yüksel, Ü. (2002). Banka Yönetimi El Kitabı. İstanbul: Alfa Yayınları.
• [7] Reisoğlu, S. (1963). Garanti Mukavelesi. Ankara: A.Ü. Hukuk Fakültesi Yayın No: 178.
• [8] Bakay, R. (1954). Banka Teminat Mektupları. İstanbul: Doğan Kardeş Yayınları A.Ş. Basımevi.
• [9] Ünay, V. (1957). Bankalarca Dış Ticaretin Finanse Edilmesi Usulleri. Ankara: ES Yayınları.
• [10] Onur, V. (1965). Bankacılık Hukuku. Ankara: Kardeş Matbaası.
• [11] Sav, A. (1967). Banka Teminat Mektuplarının Haczi. ABD., 1,48-50.
• [12] Küney, H. (1970). Kefalet Mektupları. Ankara.
• [13] Somuncuoğlu, Ü. (1975). Yargıtay Kararı İncelemesi ve Banka Teminat Mektupları. BA TİDER, 1, 165-175.
• [14] Şenözlü, N. (1976). Mevduat Bankacılık Hizmetleri ve Teminat Mektubu. Ankara: Şekerbank T. A.Ş.
• [15] Tandoğan, H. (1962). Bankaların Verdikleri Teminat Mektuplarının Hukukî Mahiyeti. II. Ticaret ve Banka Hukuku Haftası. Ankara: Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü.
• [16] Omağ, S. (1971). Banka Teminat Mektuplarının Mahiyeti ve Hükümleri. BATİDER, VI, 325-342.
• [17] Selçuk, M.E. (1970). Banka Teminat Mektuplarının Hukuki Statüsü. ABD., 1, 19-22.
• [18] Akyazan, S. (1969). Banka Teminat Mektupları. BATİDER, V(l), 16-33.
• [19] Reisoğlu, S. (1977). Garanti Sözleşmesi ve Uygulamada Ortaya Çıkan Sorunlar. AÜHFD., Ellinci Yıl Armağanı, 1, 335-357.
• [20] Karahasan, M.R. (1979). İnşaat, İmar, İhale Hukuku. Ankara: Sevinç Matbaası.
• [21] Akyazan, S. (1972). Banka ve Ticaret Hukuku İle İlgili İncelemeler. Ankara: Balkanoğlu Matbaacılık.
• [22] Reisoğlu, S. (2002). Bankalar Kanunu Şerhi ve Bankacılık Uygulamasında Diğer Hukuki Kavramlar. Ankara.
• [23] Şanlı, C. & Ekşi, N. (2004). Uluslararası Ticaret Hukuku. 3. Bası. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
• [24] Yavuz, C. (2002). Türk Borçlar Hukuku Özel Hükümler. Yenilenmiş ö.Baskı. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
• [25] Cerrahoğlu, F. (1988). Yabancı Sermaye İle İlgili Bazı Ticaret Hukuku Sorunları. Türk Ticaret Kanunu’nun 30. Yılı Semineri. İstanbul: İTO. Yayın No: 1988-32.
• [26] Reisoğlu, S. (1977). Vadeli Teminat Mektuplarından Ötürü Bankaların Sorumlu Tutulabilecekleri Süre. AÜHF Osman Fazıl Berki Armağanı. Ankara: A.Ü. Hukuk Fakültesi Yayını.
• [27] Taşdelen, S. (2002). 4491,4672 ve 4743 Sayılı Yasalarla Değişik Bankalar Kanunu Şerhi. Ankara: Özbay Ofset Matbaası.
• [28] Von Tuhr, A. (1983). Borçlar Hukukunun Umumî Kısmı. C.I-II. (Çev.: Cevat Edege). Ankara: Yargıtay Yayınları No:15.
• [29] Tekinay, S.; Akman, S.; & Burcuoğlu, H. & Altop, A. (1993). Tekinay Borçlar Hukuku, Genel Hükümler. Yeniden Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş 7.Baskı. İstanbul: Filiz Kitabevi.
• [30] Erman, E.S. (1969). Teminat Mektubu-Kefalet Akdi- Garanti Akdi. Adalet Dergisi, 7, 411-419.
• [31] Suntekin, F. (1980). Sosyal Sigortalar Kanununun 83. Maddesi Açısından Banka Teminat Mektuplarının Durumu. BATİDER., X(3), 707-710.
• [32] Kuru, B. (1977). Bankalardaki Mevduatın ve Diğer Alacakların Haczi ve Uygulamada Ortaya Çıkan Sorunlar. Ankara: Türkiye Bankalar Birliği Yayın No:81, Konferanslar Serisi No:5.
• [33] Akyazan, S. (1974). Tatbikatta Banka Teminat Mektuplarının Ortaya Çıkardığı Çeşitli Sorunlar. BATİDER., VII(3), 567-579.
• [34] Tandoğan, H. (1982). Borçlar Hukuku, Özel Borç İlişkileri. C.II, 2.Baskı. Ankara: Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayın No:179.
• [35] Tandoğan, H. (1970). Bankaların Akdi Bir Mükellefiyetin Yerine Getirilmesi İçin Verdikleri Teminat Mektupları Yüzünden Muhataba Ödemede Bulunmaları Halinde Lehdara Rücû Edebilmeleri Meselesi Hakkında. BATİDER., V(4), 655-662.
• [36] Akyazan, S. (1975). Teminat Mektuplarında Zamanaşımı, BATİDER., 1, 1-13.
• [37] Sürmeli, F. & Benligiray, Y. (1999). Genel Muhasebe-1. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayın No: 873.
• [38] Toroslu, M.V. (1999). Teminat Mektupları. Mali Çözüm Dergisi, 46, 69-75
• [39] Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği, Sıra No:l, R.G. 26.12.1992-21447, m.IV
• [40] Erkural, K. (1991). Muhasebe Prensipler ve Uygulama. İstanbul: Nihad Sayar Yayın ve Yardım Vakfı.
• [41] Yalkın, YK. (1995). Genel Muhasebe. Ankara: Turhan Kitabevi.
• [42] Akdoğan, N. & Sevilengül, O. (2000). Tekdüzen Muhasebe Sistemi Uygulaması. Ankara: Gazi Kitabevi.
• [43] Türkiye Bankalar Birliği Muhasebe Uygulama Yönetmeliği. (http://www.tbb.org.tr/turkce/muhasebe_uygulama). [28.01.2005],
• [44] Tekdüzen Hesap Planı ve İzahnamesi Hakkında Tebliğ, BDDK., RG. Tarih: 22.06.2002, RG. Sayı: 24793 (Mükerrer), m. 12, 8, 11
• [45] Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu Mevzuat, (http://www.bddk. org.tr/turkce/mevzuat/mevzuat.htm#l). [28.01.2005],
• [46] Yakışıklı, Ramazan. (2001). Teminat Mektupları. Vergi Dünyası, 235, 95-98.