COVID-19’UN TFRS KAPSAMINDAKİ FİNANSAL RAPORLAMAYA OLAN ETKİLERİ VE TMS KAPSAMINDA DENETÇİNİN DİKKATE ALMASI GEREKEN HUSUSLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2020, Cilt: 20 Sayı: 61, 255 - 278, 15.09.2020

Zekeriya Demir

Öz

Bu çalışmada, bütün dünyayı etkisi altına alan ve 1929 Büyük Buhranı’ndan bu tarafa en büyük ekonomik etkilere sahip olduğu düşünülen Covid-19 salgınının TFRS kapsamındaki finansal raporlamaya olan etkisi ve denetçinin dikkate alması gereken hususlar değerlendirilecek ve ulaşılan sonuçlar paylaşılacaktır. Çalışmada öncelikle, Covid-19’un ekonomik etkileri ve çeşitli kurumların bu etkiye ilişkin değerlendirmeleri ile finansal raporlamayı etkilemesine neden olan faktörler incelenecektir. Sonrasında, Covid-19 nedeniyle önemli derecede etkilenecek standartlar incelenmiş ve etkilere ilişkin örnekler verilmiştir. Sonraki bölümde de, finansal tabloların sunumuna ilişkin ilkelerle ilgili standartların, Covid-19 salgını kapsamında nasıl değerlendirilmesi gerektiği açıklanmıştır. Diğer finansal raporlama konuları başlığı altında, müşteri sözleşmelerinden; hasılat, kiralamalar ve çalışanlara sağlanan faydalar incelenmiş ve özellikli durumlara değinilmiştir. Bundan sonra, denetçinin önceki dönemlere göre daha fazla dikkat etmesi gereken standartlara yer verilmiş ve özellikli durumlara ilişkin açıklamalar yapılmıştır. Covid-19 salgını sonrası ilk yarıyıl raporlarının verilecek olması nedeniyle, ara dönem raporlamaya yer verilmiş ve rapor kullanıcıları için, geçmiş dönem raporlamalarından daha fazla açıklama yapılması gereğine işaret edilmiştir. Sonuç bölümünde ise, Covid-19’un finansal raporlamaya olan etkileri ile denetçinin geçmiş dönem raporlamalarından daha fazla dikkat etmesi gereken hususlara ilişkin ulaşılan sonuçlar paylaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, Finansal Raporlama, Denetim

EVALUATION OF THE EFFECTS OF COVID-19 ON FINANCIAL REPORTING UNDER THE SCOPE OF TFRS AND THE ISSUES THAT MUST BE CONSIDERED BY THE AUDITOR IN THE SCOPE OF TMS

Öz

In this study, the impact of the Covid-19 epidemic, which affected the whole world and thought to have the greatest economic impacts on this side from the 1929 Great Depression, on financial reporting under TFRS and the issues that the auditor should consider will be evaluated and the results achieved will be shared. In the study, first of all, the economic effects of Covid-19 and the evaluations of various institutions regarding this effect and the factors that cause it to affect financial reporting will be examined. Afterwards, standards that will be significantly affected by Covid-19 were examined and examples of these impacts were given. In the next section, it is explained how the standards regarding the presentation principles of financial statements should be evaluated within the scope of the Covid-19 outbreak. Under the heading of other financial reporting issues, from customer contracts; revenue, leases and employee benefits are examined and specific cases are mentioned.. After that, the standards that the auditor should pay more attention to than in the previous periods are included and explanations regarding the special cases are made. Since the first half reports will be given after the Covid-19 outbreak, interim reporting was included and it was pointed out that more disclosures should be made for report users compared to previous period reporting. In the conclusion section, the results obtained regarding the effects of Covid-19 on financial reporting and the issues that the auditor should pay more attention to than the previous period reporting are shared.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, Financial Reporting, Audit

Kaynakça

• Adana, B., A., Özbirecikli, M. (2020). Bağımsız Denetim Sürecinin Covid-19 Salgınının Etkileri Açısından Değerlendirilmesi, İşletme Araştırmaları Dergisi, 12 (2), 2080-2093.
• Ayanoğlu, Y. (2010). TMS 12 Gelir Vergileri, Ed. Özerhan, Y.ve Yanık, S. (2010). IFRS/IAS İle Uyumlu TMS/TFRS içinde, s.503-541, Ankara, Türmob Yayınları 377
• BDDK: TFRS 9 Uyarınca Beklenen Kredi Zararları Karşılığı Hesaplamasına İlişkin Rehber, https://www.bddk.org.tr/ContentBddk/dokuman/mevzuat_0085.pdf, Erişim Tarihi:12.07.2020
• BDO, (2020). Potential Effects Of The Coronavirus Outbreak On 2020 Reporting Periods And Onward, International Financial Reporting Bulletin, 2020/03, https://www.denet.com.tr/ufrs2020-3.pdf, Erişim Tarihi:22.04.2020
• Covid-19 And International Trade: Issues And Actions, https://read.oecd-ilibrary.org/view/?ref=128_128542-3ijg8kfswh&title=COVID-19-and-international-trade-issues-and-actions, Erişim Tarihi:09.07.2020
• Covid-19’un Potansiyel Ekonomik Etkileri, https://www.paraanaliz.com/2020/ekonomi/covid-19un-potansiyel-ekonomik-etkileri-46160/, Erişim Tarihi:09.07.2020
• Çapanoğlu, S. (2020). Covid-19’un Küresel Ekonomiye Etkileri, İKV Değerlendirme Raporu, Covid-19 Salgınının Ekonomi, Güvenlik, Demokrasi ve Temel Haklar, Brexit,Tarım,Ticaret, Çevre ve İklim, Sosyal Politikalar Üzerindeki Etkileri. https://www.ikv.org.tr/images/files/COVID-19%20de%C4%9Ferlendirme%20notu%20nisan2020(1).pdf, Erişim Tarihi:09.07.2020
• Deloitte, (2020). Küresel Covid-19 Salgınının Türkiye’de Farklı Kategorilere Etkileri Nisan 2020, https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/tr/Documents/consulting/kuresel-covid-19-salgininin-turkiyede-farkli-kategorilere-etkileri.pdf, Erişim Tarihi:09.07.2020
• EY, (2020). Covid-19 Etki Analizi Küresel Bulgular ve Alınabilecek Aksiyonlar, Nisan 2020, https://www.ey.com/Publication/vwLUAssets/covid-19-etki-analizi/$File/covid-19_dunya-ve-turkiye-den-bulgular.pdf, Erişim Tarihi:06.07.2020
• Gökgöz, A. (2013). İştirak Yatırımlarının Muhasebeleştirilmesi, Muhasebe ve Finansman Dergisi Nisan/2013, s.1-20. Grant Thornton, (2020). Covid-19 Salgınının Finansal Raporlama Etkileri, https://www.grantthornton.com.tr/globalassets/1.-member-firms/turkey/ifrs-yaynlar/covid-19_sfretkileri.pdf, Erişim Tarihi:06.07.2020
• Gür, N. (2020). Kovid-19 Sonrası Küresel Ekonomik Sistemde Neler Değişebilir? https://www.setav.org/kovid-19-sonrasi-kuresel-ekonomik-sistemde-neler-degisebilir/,Erişim Tarihi: 09.07.2020
• Kar Payı Kısıtlamasına İlişkin Tebliğ, (2020). https://www.verginet.net/dtt/11/Vergi-Sirkuleri-2020-97.aspx, Erişim Tarihi:12.07.2020
• Karaarslan, S. Ve Gülhan, O. (2020). TFRS 9'a Geçişin Türkiye'de Halka Açık Bankaların Finansal Durum Tablolarına Etkileri, Muhasebe ve Finansman Dergisi – Nisan/2020 (86): 111-124
• Karakaya, G.(2020). Covid - 19 Gündeminde İşletme Sürekliliği ve Bağımsız Denetim İlişkisi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Covid-19 Sosyal Bilimler Özel Sayısı, 19 (37) Bahar (Özel Ek) s.14-29
• KGK (2018). TMS 2 Stoklar, https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/TMS/TMS_2020/TMS%202.pdf, Erişim Tarihi:12.07.2020
• KGK (2019). TFRS 9 Finansal Araçlar, https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/TFRS/TFRS_2020/TFRS%209.pdf, Erişim Tarihi:12.07.2020
• KGK (2019). TMS 12 Gelir Vergileri, https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/TMS/TMS_2020/TMS%2012.pdf, Erişim Tarihi:12.07.2020
• KGK, (2005). TMS 36 Varlıklarda Değer Düşüklüğü, https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/TMS/TMS_2020/TMS%2036.pdf, Erişim Tarihi:12.07.2020
• KGK, (2006). TMS 34 Ara Dönem Finansal Raporlama, https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/TMS/TMS_2020/TMS%2034.pdfErişim Tarihi:15.07.2020
• KGK, (2011). TMS 28 İştiraklerdeki ve İş Ortaklıklarındaki Yatırımlar, https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/TMS/TMS_2020/TMS%2028.pdf, Erişim Tarihi:12.07.2020
• KGK, (2013). Bağımsız Denetim Standardı 315, İşletme ve Çevresini Tanımak Suretiyle “Önemli Yanlışlık” Risklerinin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi, https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/BDS/BDSyeni11092019/BDS_315.pdf, Erişim Tarihi:19.07.2020
• KGK, (2013). Bağımsız Denetim Standardı 500, Bağımsız Denetim Kanıtları, https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/BDS/BDS%20500_%20kurum%20sitesi(1).pdf, Erişim Tarihi:19.07.2020
• KGK, (2014). Bağımsız Denetim Standardı 540, Muhasebe Tahminlerinin ve İlgili Açıklamaların Bağımsız Denetimi, https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/BDS/BDS%20540_%20kurum%20sitesi.pdf, Erişim Tarihi:19.07.2020
• KGK, (2014). Bağımsız Denetim Standardı 570, İşletmenin Sürekliliği, https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/BDS/BDSyeni11092019/BDS_570.pdf, Erişim Tarihi:19.07.2020
• KGK, (2014). Bağımsız Denetim Standardı 720, Bağımsız Denetçinin Diğer Bilgilere İlişkin Sorumlulukları, https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/BDS/BDSyeni11092019/BDS_720.pdf, Erişim Tarihi:19.07.2020
• KGK, (2018). TFRS 16 Kiralamalar https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/TFRS/TFRS_2020/TFRS16(1).pdf Erişim Tarihi:15.07.2020
• KGK, (2018). TFRS 7 Finansal Araçlar: Açıklamalar, https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/TFRS/TFRS_2020/TFRS%207.pdf, Erişim Tarihi:15.07.2020
• KGK, (2018). TMS 1 Finansal Tabloların Sunuluşu, https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/TMS/TMS_2020/TMS%201.pdf, Erişim Tarihi:15.07.2020
• KGK, (2019). TFRS 15 Müşteri Sözleşmelerinden Hasılat, https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/TFRS/TFRS_2020/TFRS%2015.pdf, Erişim Tarihi:15.07.2020
• KGK, (2019). TMS 37 Karşılıklar, Koşullu Borçlar ve Koşullu Varlıklar, https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/TMS/TMS_2020/TMS%2037(2).pdf, Erişim Tarihi:12.07.2020
• KGK, (2019).TFRS 13 Gerçeğe Uygun Değer Ölçümü, https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/TFRS/TFRS_2020/TFRS%2013.pdf, Erişim Tarihi:15.07.2020
• KGK, (2019).TMS 19 Çalışanlara Sağlanan Faydalar https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/TMS/TMS_2020/TMS%2019.pdf, Erişim Tarihi:15.07.2020
• KGK, (2020). Covid-19’la İlgili Olarak Tanınan Kira İmtiyazları, https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/Diger/Ek%202.pdf, Erişim Tarihi:15.07.2020
• KGK, (2020).TFRS 16 Kiralamalar ve Covid-19, https://kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/PDF%20linkleri/TFRS_16_COVID19%20.pdf, Erişim Tarihi:15.07.2020
• KGK,(2006).TFRS 5 Satış Amaçlı Elde Tutulan Duran Varlıklar ve Durdurulan Faaliyetler, https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/TFRS/TFRS_2020/TFRS%205.pdf, Erişim Tarihi:15.07.2020
• KPMG (2020-a). İş Dünyası Gözünden Covid-19'un Etkileri Anketi, https://assets.kpmg/content/dam/kpmg/tr/pdf/2020/04/is-dunyasi-gozunden-covid-19-un-etkileri-anketi.pdf, Erişim Tarihi:09.07.2020
• KPMG, (2020-b). Covid19-finansal-raporlama-uzerindeki-potansiyel-etkileri.pdf, https://assets.kpmg/content/dam/kpmg/tr/pdf/2020/04/covid19-finansal-raporlama-uzerindeki-potansiyel-etkileri.pdf, Erişim Tarihi:06.07.2020
• KPMG,(2020). Covid-19: Üçüncü Taraf Riskleri ve Yönetimi, https://assets.kpmg/content/dam/kpmg/tr/pdf/2020/05/COVID-19-Ucuncu-Taraf-Riskleri.pdf, Erişim Tarihi:01.06.2020
• KPMG,(2020). Covid-19: Kurumsal Dayanıklılık, https://assets.kpmg/content/dam/kpmg/tr/pdf/2020/05/COVID-19-Kurumsal-Dayaniklilik.pdf, Erişim Tarihi:18.05.2020
• Özcan, M. (2020). Covid-19 Salgınının Küresel Ticaret Üzerindeki Etkileri, İKV Değerlendirme Raporu, Covid-19 Salgınının Ekonomi, Güvenlik, Demokrasi ve Temel Haklar, Brexit,Tarım,Ticaret, Çevre ve İklim, Sosyal Politikalar Üzerindeki Etkileri. https://www.ikv.org.tr/images/files/COVID-19%20de%C4%9Ferlendirme%20notu%20nisan2020(1).pdf, Erişim Tarihi:09.07.2020
• PWC, (2020). ‘Yeni Finansal Araçlar Standardı’ Beklenen kredi zararları nedir?, https://www.pwc.com.tr/tr/services/ufrs/pdf/ufrs-9-beklenen-kredi-zararlari.pdf, Erişim Tarihi:12.07.2020
• PWC,(2020). Korona Virüsünün Muhasebe Uygulamalarına Etkisi, https://www.pwc.com.tr/tr/Hizmetlerimiz/denetim/ufrs-tfrs-raporlamasi/finansal-raporlama-standarti-tfrs-mart-2020.pdf, Erişim Tarihi:06.07.2020
• TFRS 9, The Deloitte Times, Kasım 2018, https://www.denetimnet.net/UserFiles/TFRS_9.pdf, Erişim Tarihi:12.07.2020 Türk Ticaret Kanunu, https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6102.pdf, Erişim Tarihi:11.07.2020
• TÜRMOB, (2020-a). Koronavirüs Krizi: Finansal Raporlama ve Denetim Üzerindeki Sonuçları, https://www.turmob.org.tr/ebulten/TURMOBHaber/52/files/assets/common/downloads/52.pdf, Erişim Tarihi:06.07.2020
• TÜRMOB, (2020-b). Korona Salgınının Türkiye Ekonomisine Etkisi Değerlendirmeler ve Öneriler Raporu, 2020, Ankara, TÜRMOB Yayınları– 503
• ULİSA, (2020). Kovid-19 (Koronavirüs) Salgınının Ekonomik Etkileri, https://aybu.edu.tr/yulisa/contents/files/ULI%CC%87SA12_Kovid_19_Ekonomik_Etkiler.pdf, Erişim Tarihi:09.07.2020
• Yeni Koronavirüs (Covid-19) Salgınının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, (2020). Resmi Gazete, 17.04.2020, Sayı:31102, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2020/04/20200417-2.htm, Erişim Tarihi:19.07.2020