TÜRKİYE’DE FİNANSAL TABLOLARIN KAMU İKTİSADİ TEŞEBBÜSLERİNDEKİ KİT GELİŞİMİ

Year 2017, Volume: 16 Issue: 51, 41 - 72, 01.06.2017

Mikail Erol Muhsin Aslan

Abstract

Bu çalışmada, Türkiye muhasebe tarihi incelenerek, tarihsel süreç içerisinde Türkiye’de kullanılan finansal tabloların incelenmesi, özellikle Kamu İktisadi Teşebbüslerinin KİT finansal tablolarında yaşanan değişimlerin veyaşanan bu değişimlerin Türkiye muhasebe tarihine katkılarının ortaya konulması amaçlanmıştır. Bu çerçevedeTürkiye muhasebe tarihinin belgeye dayalı olarak sınıflandırılarak dönemlere ayrılması, ilgili dönemlerde hangiülke muhasebe ekolüne yakın olduklarının ortaya konulması hedeflenmiştir. Çalışma birincil kaynaklardan arşivçalışması niteliğindedir.Çalışma sonucunda 1972’ye kadar Alman muhasebe ekolüne yakınlık söz konusuyken 1972’lerden itibaren1994’e kadar finansal tablo kullanımında Amerikan muhasebe sistemine yakınlık tespit edilmiştir. 1994’denitibaren ise küresel yaklaşım da denilebilecek muhasebe standartları dönemine geçilmiştir.KİT’lerin muhasebe sürecinde yaşanan değişimlerin Türkiye muhasebe sistemine, muhasebede kullanılan finansaltablolara, tek düzen muhasebe sisteminin gelişmesine katkıları tespit edilmiştir

Keywords

Muhasebe Tarihi, Muhasebe Sistemleri, Kamu İktisadi Teşebbüsleri (KİT), Finansal Tablolar

DEVELOPMENT OF FINANCIAL STATEMENTS IN STATE ECONOMIC ENTERPRISE'S IN TURKEY

Abstract

This study focuses on the history of accounting, the financial statements used in Turkey in its historical process,the conversions experienced, especially in accounting processes of State Economic Enterprises SEE and theircontribution to the history of accounting in Turkey, and the conversions. The aim of this study is to divide thehistory of Turkish Accounting into periods and to classify it through documentary evidence as well as to reflectwhich country’s accounting school the Turkish Accounting is close to during those relevant periods. This studyis an archival research from primary sources. At the end of the analysis of the collected data, it is observed that while such closeness to the German AccountingSchool till 1972 can be discussed, it is from then onwards till 1994 that the Turkish Accounting remains close tothe American Accounting System in the sense of applying financial statements, and that dating from 1994 ittransfers to an era of international accounting standards in a global approach, as it were. In brief, this study asserts the contributions of the conversions experienced in accounting processes of SEE tothe history of accounting in Turkey, to the financial statements used in accounting and to the expansion of aunified accounting system

Keywords

Accounting History, Accounting Systems, State Economic Enterprises (SEE), Financial Statements

References

• Akdoğan, A. (2002). Kamu Maliyesi. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Akdoğan, N. & Aydın, H. (1987). Muhasebe Teorileri. Ankara: Gazi Üniversitesi Yayın No:98.
• Aktan, C. C., (1992). Kamu Ekonomisinden Piyasa Ekonomisine: Özelleştirme. İzmir: Aklıselim Matbaası.
• Altıntaş, M. B. (1988). Kamu İktisadi Teşebbüslerinin Özelleştirilmesi ve Özelleştirilmesinin Sermaye Piyasasına
• Etkileri. Ankara: Sermaye Piyasası Kurulu Yayınları, Yayın No: 8. Atasoy, V. (1993). Türkiye’de kamu iktisadi teşebbüsleri ve özelleştirme sorunu. Ankara: Nurol Matbaacılık.
• Aysan, M. A. (1978). İktisadi Devlet Teşekkülleri’nin Yeniden Düzenlenmesi. İstanbul: Sermet Matbaası.
• Aysan, M. (1980, 24-26 Nisan). “Türkiye’de Kamu Teşebbüslerinde Muhasebe Eğitimi Sorunları”, II. Türkiye
• Muhasebe Eğitim Sempozyumu. İzmir: Muhasebe Eğitimi Derneği Yayınları, No:1. Aysan, M. (2000). Yeni Bin Yılda Kamu Teşebbüslerinin Değişen Rolü: Türkiye Örneği. Muhasebe ve Finansman
• Dergisi (8) Sayı:8’in Eki, İstanbul, Çevirenler: Fatih Coşkun ERTAŞ, Ahmet KİBARÇETİN. Ayyıldız, E. (2005). “Konsolide Bütçeden Kamu İktisadi Teşebbüslerine Yapılan Transferler (1995-2004)”. Sa- yıştay Dergisi (59), 89-118.
• Çaşkurlu, E. (2002). Görev Zararı Kavramı ve Türkiye’de 1980 Sonrası Görev Zararı Doğurucu Faaliyetlerin İn- celenmesi ve Analizi. Ankara: S.P.K. Yayın No:138.
• Demirbaş, M., & Türkoğlu, M. (2002). “Kamu İktisadi Teşebbüslerinin Özelleştirilmesi”, Süleyman Demirel Üni- versitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 7(1), 241-264.
• Göktan, E. (1980). “Tekdüzen Muhasebe Çalışmalarında Uluslararası Deneyimler ve Türkiye’deki Uygulamalar”,
• Muhasebe Enstitüsü Dergisi (Ağustos-Kasım). Güldamla, A. (1966). Türkiye’de iktisadi devlet teşekkülleri. Ankara: Ekonomi Dünyası Yayınları.
• Güner, Â. O. (1978). Türkiye’nin kalkınması ve iktisadi Devlet Teşekkülleri. İstanbul: Damla Yayınevi, İstanbul.
• Güvemli, B., Selçık, M. (2008) “The Influence of the Western European Countries on the Turkish Accounting
• Thought in the First Half of the 19th and 20th Centuries”, XII. World Congress of Accounting Historians, Vol. I, –429, Istanbul, July.  Güvemli, O. (2007). Finansal Tabloların Evrimi. İstanbul: Proje Danış A.Ş.
• Hemming, R. & Mansoor, A. M. (1988). Mansoor. Privatization and Public Enterprises. Washington: International Monetary Fund.
• İDT YDK. Tekdüzen Genel Hesap Planı ve Açıklamaları, Ankara, 1968.
• Kandaş, B. (1989). “Cumhuriyetin Kuruluşundan İtibaren Türkiye’nin İktisadi Büyümesi I”, Maliye Yazıları Dergisi (Temmuz-Aralık), 38-54.
• Kandaş, B. (1990). “Cumhuriyetin Kuruluşundan İtibaren Türkiye’nin İktisadi Büyümesi II”, Maliye Yazıları Der- gisi (Mart-Nisan), 7-22.
• Karaarslan, E. (2008). Kamu Sektörüne Dahil Kamu İdarelerinin Tasnifi ve Bu Birimlerin Hukuki-Mali Yapıları. Ankara.
• Karluk, S.R.. (1994).Türkiye’de Kamu İktisadi Teşebbüsleri ve Özelleştirme. İstanbul: Esbank Yayınları.
• Kılıçbay, A. (1994). Türkiye Ekonomisi. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Koç Yalkın, Y. (1994). Genel Muhasebe. Ankara: Turhan Kitabevi.
• Kök, R. (1995). Ekonomi-Politik Popülizm KİT-Köşeli Ekonomiler-Özelleştirme. İstanbul:Dergah Yayınları, No:158.
• Kuntbay, İ. (1981). Türkiye’de Kamu İktisadi Teşekküllerinin Yönetimi. Ankara: TODAİE Yayınları, No: 198.
• Küçüksavaş, N. (2005). Finansal Muhasebe (Genel Muhasebe). İstanbul: Kare Yayınları.
• Leeds, R. S. (1988). The Promise of Privatization: A Challenge for U.S. Policy. New York: Council of Foreing
• Relations Books. Ed. Raymon Vernon Jr. Özaslan, İ. (1972). Muhasebenin Teknik Yapısı. İstanbul: Hüsnütabiat Matbaası.
• Özmen, S. (1987). “KİT’lerin Özelleştirilmesinin Tarihsel Gelişimi”, Maliye Yazıları Dergisi (Ekim-Kasım), 11
• Sümerbank. (1943). Sümerbank (11.07.1933-11.07.1943). İstanbul: Cumhuriyet Matbaası.
• Şahin, H. (2002). Türkiye Ekonomisi. Bursa: Ezgi Kitabevi.
• Tecer, M. (2005). Türkiye Ekonomisi. Ankara: Türkiye Ortadoğu Amme İdaresi Yayınları.
• Ülken, Y. (1981, 28 Şubat). “Türk Ekonomisi ve Kamu İktisadi Teşebbüsleri”, Kamu İktisadi Teşebbüsleri Gelişimi,
• Sorunları ve Çözüm Yolları Paneli, İstanbul. Yazıcı, M. (1965). Türk İşletmelerinin Tekdüzen Hesap Çerçevesi Üzerine Bir Öneri. İstanbul: Sermet Matbaası.
• Yasal Mevzuat ve Raporlar tarihli Alman Ticaret Kanunu (Deutsche Handelsgesetzbuch) 06.1938 tarih ve 3460 sayılı, Sermayesinin Tamamı Devlet Tarafından Verilmek Suretiyle Kurulan İktisadi Te- şekküllerin Teşkilatıyla İdare ve Murakabeleri Hakkındaki Kanun.
• Başbakanlık YDK Etibank 1973 Yılı Raporu. Güryılmaz Matbaası, Ankara.
• Başbakanlık YDK (Başvekalet Umumi Murakabe Heyeti). Etibank 1939 – 1993 Yılları Arası Yıllık Raporları.
• Başbakanlık YDK (Başvekalet Umumi Murakabe Heyeti). Sümerbank 1939 – 1987 Yılları Arası Yıllık Rapor- ları.
• Cumhuriyet Senatosu Toplantı Tutanakları. Cumhuriyet Senatosu Toplantı Dergisi, Cilt:32, 38. Birleşim, 1968.
• Cumhuriyet Senatosu Toplantı Tutanakları. Cumhuriyet Senatosu Toplantı Dergisi, Cilt:45, 24. Birleşim, 1968.
• DPT. Kalkınma Planı (Birinci Beş Yıl) 1963-1967. Ocak 1963.
• İstanbul YMMO. Kurumsal Muhasebe Düzeni ve Bunun Türkiye’deki Durumu Raporu. 15.06.2006.
• TCDD. 1954-2000 Arası Yıllık Bilanço Tahlil Raporları.
• Sayıştay Başkanlığı. T.C. TCDD Genel Müdürlüğü 2012 Yılı Raporu. Yayınlanma Tarihi: 25.09.2013.