HUKUKUMUZDA KAMU TÜZEL KİŞİLİĞİ KAVRAMI VE KISTASLARI

Year 2016, Issue: 7, 0 - 0, 29.06.2016

Prof. Dr. Ramazan Çağlayan

Abstract

ÖZ
Hukukî anlamda kişi (şahıs-personne), hukukî ilişkilere taraf olabilen,
hak sahibi ve yükümlü (alacaklı ve borçlu) olabilen hukuk öznesidir. Hukuk
nazarında kişiler “gerçek kişiler” ve “tüzel kişiler” olmak üzere ikiye
ayrılmaktadır. Gerçek kişiler (hakikî şahıslar-personne physique), insanlardır.
Günümüzün modern hukuk düzenleri cinsiyet, ırk, din, dil, vs. gibi
farklar gözetmeksizin bütün insanları birer kişi olarak kabul etmektedirler.
Tüzel kişiler (hukmî şahıs-personne morale) ortak bir amacın (gayenin)
devamlı bir surette gerçekleştirilmesi amacıyla örgütlenmiş bulunan kişi
ya da mal topluluklarıdır. Tüzel kişiler de kendi içinde kamu tüzel kişileri
ve özel hukuk tüzel kişileri şeklinde ikiye ayrılmaktadır. Kamu tüzel kişisi
vasfına sahip olmanın da, kamu gücü ayrıcalıklarından yararlanma gibi
bir takım önemli sonuçları vardır.
Hukukumuzda başta devlet tüzel kişiliği olmak üzere, mahalli idareler,
düzenleyici ve denetleyici kurullar, meslek kuruluşları gibi bir kısım
idarelerin kamu tüzel kişisi olduğu konusunda tereddüt bulunmamaktadır.
Ancak öyle kuruluşlar da vardır ki, kamu tüzel kişisi olup olmadığı
konusunda tartışmalar hala devam etmektedir. Bu çalışmada kamu tüzel
kişiliğine sahip olmanın kıstasları üzerinde durduktan sonra, niteliği tartışmalı
kuruluşlar bakımından öğretinin ve yargı yerlerinin yaklaşımları
aktarılmaya çalışılacaktır.