Kültür ve Sanatın Yansıması Para Tasarımı "Osmanlı Son Dönem Kaimeleri ve Cumhuriyet’in İlk Emisyonları"

Year 2015, Volume: 1 Issue: 2, 31 - 47, 25.12.2015

Yusuf Keş , Burcu Turgut

Abstract

Medeniyet tarihi kadar eski olan para icat edilmeden önce, deniz kabuğundan kıymetli metallere kadar çeşitli mallar değişim aracı olarak kullanılmıştır. İnsanlar alışverişin doğası gereği bir şey alırken karşılığını vermek zorundadır. Bir zamanlar takas usulüyle yapılan bu alışveriş şekli eskide kalmış artık yerini mala karşı kullanabileceği nesneye yani paraya bırakmıştır. Para her ne kadar kişiler arasında alışveriş aracı olarak kullanılsa da, bir devletin siyasi, ekonomik ve kültürel varlığını gösteren bir değerdir. Antik çağdan günümüze krallar, imparatorlar ve devlet başkanları, siyasi otoritelerinin temsili olan bastırdıkları parada kendi medeniyetlerine ait dini, kültürel ve mitolojik değerlerini yansıtmışlardır. Madeni ve kağıt paralar incelendiğinde ait olduğu devletin, yaşamış olduğu dönemdeki kültürel ve sanatsal mirasının yansımaları görülür. Paraların üzerinde devlet başkanın portresi ile birlikte ülkenin sanatını, kültürünü yansıtan motif, değerini gösteren rakam, mesaj taşıyan bir söz görülebileceği gibi padişahın tuğra ve sembollerine de rastlanabilir.

Bu araştırma Osmanlı son dönem ile Türkiye Cumhuriyeti ilk emisyon paralarının; estetik, içerik ve tasarım açısından incelenmesi ile sınırlandırılmıştır. Son dönem Osmanlı kaimeleri ile Cumhuriyetin ilk dönem para tasarımında kullanılan yazı karakterleri, motifler ve diğer görsel tasarımlar incelenip aradaki ortak noktalar ve farklılıklar tespit edilecektir.

Keywords

Osmanlı, Türkiye, Kültür ve Sanat, Para, Para Tasarımı, Motif

References

• Akyıldız, A. (2003). Para Pul Oldu Osmanlı’da Kağıt Para. Maliye ve Toplum, İstan- bul: İletişim Yayıncılık.
• Eagleton, C., Williams, J. (2008). Paranın Tarihi. İstanbul: İş Bankası Ve Kültür Yayınları.
• Definelerim; (2010). Müze Arşivi, Anadolu Medeniyetleri Müzesi, http://www.defi- nelerim.com/sikke-nedir-nasil-yapilmistir-t884.html, Erişim Tarihi: 09,09,2015.
• Dinçkal, F. (2015). Sikkenin Doğuşu Ve Anadolu Sikkeleri, http://www.Anadoluay- dinlanma.Org/ Anadolu_Sikkeleri, 2, Erişim Tarihi: 11.09.2015
• Dönmez, R. (2012). Rıfat Dönmez Koleksiyonu’ndan Osmanlı İmparatorluğu Kağıt
• Paraları., İstanbul: Scale Basım Yayın. Dursun, N. (2012). Konya Etnografya Müzesinde Bulunan Osmanlı Klasik Dönemi
• Sikkelerinden Örnekler, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt:5, İlkkimbuldu; (2010). Kağıt Parayı Kim Buldu, http://www.ilkkimbuldu.com/kagit-pa- rayi-kim-buldu/, Erişim Tarihi: 09,09,2015.
• Genelteori; (2015). Para. http://www.genelteori.com/2015/08/para.html, Erişim Tarihi: 03,09,2015
• Gültekin, E. (2011). Tasarım Unsuru Olarak Banknot. http://www.ejovoc.org/maka- leler/may_2012/pdf/13.pdf,146,Erişim Tarihi: 09,09,2015.
• Kurumlu, D. E. (2014). Kpss Para-Banka-Kredi Konu Anlatımı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Ölçer, C. (1983). Cumhuriyet Dönemi Türk Kağıt Paraları. Ankara: Türkiye İş Ban- kası Kültür Yayınları.
• Pamuk, Ş. (1999). Osmanlı İmparatorluğu’nda Paranın Tarihi. İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 12
• Peşken, A. (2004). Türk Lirası Banknotlarının Görselliği Üzerine, İzinsiz Gösteri
• Dergisi, Say:5 http://www.izinsizgosteri.net/asalsayi05/ali.peksen_05.html, Erişim Tarihi: 11.09.2015.
• Tarihinizinde; (2015). “Para, Paranın Öyküsü”, Http://Tarihinizinde.Com/Para-Para- nin-Oykusu, Erişim Tarihi: 09,09,2015
• Yılmaz, D. (2009). Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası. İstanbul: Banknot Matbaa- sı Genel Müdürlüğü.