TR71 bölgesindeki süt sığırı işletmelerinden toplanan çiğ sütlerin bazı kalite özelliklerinin belirlenmesi

Year 2017, Volume: 30 Issue: 1, 65 - 69, 04.04.2017

Kasım Tuncer Ertuğrul Kul , Ahmet Şahin

Abstract

Bu araştırma, TR71 bölgesinden elde edilen sütlerin
kalite özelliklerinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla, Kasım 2013
ve Eylül 2014 tarihleri arasında Kırşehir, Aksaray, Nevşehir ve Niğde illerinde
bulunan 22 adet süt toplama tankından süt örnekleri alınmıştır. Süt bileşenleri
üzerine il ve örnek alma mevsiminin etkisi incelenmiştir. Araştırmada ortalama
yağ, protein, yağsız kuru madde (YKM), yoğunluk, refraktif indis, pH ve asitlik
(°SH) değerleri sırasıyla % 3.62±0.010, % 3.22±0.029, % 8.32±0.008,
27.47±0.035 g cm^-3, 9.55±0.006, 6.45±0.009 ve9.8±0.071olarak
belirlenmiştir. Yağ (P=0.002), YKM (P=0.011), yoğunluk (P=0.014) ve refraktif
indis (P<0.001) değerleri en yüksek Kırşehir ilinde belirlenmiştir. En
yüksek pH Kırşehir ilinde belirlenirken, en düşük Nevşehir ilinde
belirlenmiştir(P<0.001). SH ise en düşük Kırşehir, en yüksek ise Nevşehir
ilinde tespit edilmiştir (P<0.001). Protein değerleri için iller arasındaki
fark istatistiki olarak önemsizdir. İncelenen özelliklerden yağ, protein ve
refraktif indis değerleri Türk Gıda Kodeksi Çiğ Süt ve Isıl İşlem Görmüş İçme
Sütleri Tebliği’ne uygun olmasına karşın; YKM, yoğunluk, pH ve °SH değerleri
ise ilgili tebliğde belirtilen sınırların dışındadır.

Keywords

Süt sığırı, Süt, Yağ, Protein, Yoğunluk

Determination of some quality characteristics of raw milk samples collected from dairy farms in TR71 region

Abstract

This study was carried out to determine the milk quality characteristics
of milk obtained from TR71 Region. To do that, the raw milk samples were collected
from 22 milk collection bulks in Kırşehir, Aksaray, Nevşehir ve Niğde provinces
between November 2013 and September 2014. The effects of province and season on
milk components were examined. In the study, mean fat, protein, solids-non-fat
(SNF), density, refractive index, pH and acidity (°SH) were found as 3.62±0.010%,
3.22±0.029%, 8.32±0.008%, 27.47±0.035 g cm^-3, 9.55±0.006,
6.45±0.009 and 9.98±0.071, respectively. The highest fat (P=0.002), SNF (P=0.011),
density (P=0.014), refractive index (P<0.001) were determined in Kırşehir
province. While the highest pH was determined in Kırşehir, but the lowest in
Nevşehir (P<0.001). °SH value was found the lowest in Kırşehir, and the highest
in Nevşehir province (P<0.001). Differences among provinces for protein values
were statistically insignificant. Fat, protein and refractive index values within
the milk quality characteristics, were consistent with Turkish Food Codex; but
SNF, density, pH and °SH were out of the limits specified in the relevant notification.

Keywords

Dairy cow, Milk, Fat, Protein, Density

References

• Anonim (2000) Türk gıda kodeksi, Çiğ süt ve ısıl işlem görmüş içme sütleri tebliği (Tebliğ No 2000/6) Ek-D Çiğ sütün bilesimi. Resmi Gazete, 14.2.2000, Sayı 23964.
• Auldist MJ, Walsh BJ, Thomson NA (1998) Seasonal and lactational influences on bovine milk composition in New Zealand. Journal of Dairy Research 65: 401–411.
• Aydın S, Çetinkaya A, Bayrakçı E (2010) Kars İlinde Üretilen İnek Sütlerinin Bazı Kimyasal Özellikleri, MYO-ÖS-Ulusal Meslek Yüksek Okulları Öğrenci Sempozyumu, Düzce, s. 1-7.
• Büyüköztürk Ş (2004) Veri Analizi El Kitabı. Pegem A Yayıncılık, Ankara.
• Ceylan B. Çimen M. Bakır K. Oduncu İ (2013) Farklı mevsimlerden elde edilen inek sütlerinde pH seviyelerinin peynir standartlarına uygunluklarının belirlenmesi. Bilim ve Gençlik Dergisi 1(1): 7-12.
• Çetin H (2009) Aydın ilinde bazı işletmelerde yetiştirilen Montbeliarde ve Siyah-Alaca ırkı sığırların çeşitli süt verim ve süt kalite özellikleri üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi-Fen Bilimleri Enstitüsü, Aydın.
• Çimen M, Yıldırım S, Yıldırım N, Çetin M (2010) Karadeniz ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi inek sütlerinin asitlik yönünden karşılaştırılması. Hasad Hayvancılık 26(305): 46-48.
• Demirci M (2010) Süt ve süt ürünlerinde kalite kontrolü. Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Diler A, Baran A (2014) Erzurum’un Hınıs ilçesi çevresindeki küçük ölçekli işletme tank sütlerinden alınan çiğ süt örneklerinin bazı kalite özelliklerinin belirlenmesi. Alınteri 26(B): 18-24.
• Eryılmaz H, Çimen M, Eryılmaz M, Özer A, Karataş S (2012) Elazığ ilinden mart ayında elde edilen inek sütlerinde ekonomik öneme sahip biyokimyasal parametrelerin AB ve Türk standartlarına uygunluğunun belirlenmesi. Gıda Teknolojileri Elektronik Dergisi 7(2): 44-47.
• Gayretli D (2013) Diyarbakır ilinde elde edilen sütlerde bazı biyokimyasal parametrelerin mevsimsel ve aylık değişimlerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Tunceli Üniversitesi-Fen Bilimleri Enstitüsü, Tunceli.
• Gönç S, Tanülkü B (1981) Süt Endüstrisi Kurumu İzmir fabrikasına gelen sütlerin bazı özelliklerine bölge ve mevsimlerin etkisi üzerine araştırmalar. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 18(1,2-3): 275-290.
• Heck JML, Valenberg HJF, Dijkstra J. Hooijdonk ACM (2009) Seasonal wariation in the Dutch bovine raw milk composition. J. Dairy. Science 92: 4745-4755.
• Karakoç D, Çimen M, Demir N, Şos C, Gökyer H, Ablak E, Kutlu C (2013) Ağustos ve kasım aylarında batman ilinden elde edilen sütlerde ekonomik öneme sahip biyokimyasal parametreler. Bilim ve Gençlik Dergisi 1(1): 19-23.
• Kaşıkçı M (2012) Sivas ili Yıldızeli ilçesinde halk elinde yetiştirilen Esmer sığırların çiğ süt kompozisyonu ve somatik hücre sayısının belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi-Fen Bilimler Enstitüsü, Tokat.
• Kesenkaş H, Akbulut N (2010) İzmir ilinde satışa sunulan sokak sütleri ile orta ve büyük ölçekli çiftliklerde üretilen sütlerin özelliklerinin belirlenmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 47(2): 161-169.
• Kurdal E, Özcan T, Yılmaz L (2011) Süt Teknolojisi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Notları, Bursa.
• Metin M (2003) Süt Teknolojisi, Sütün Bileşimi ve İşlenmesi. 3. Baskı. E.Ü. Müh. Fakültesi Yayınları, İzmir.
• Önal AR, Özder M (2007) Trakya’da özel bir süt işleme tesisi tarafından değerlendirilen çiğ sütlerin somatik hücre sayısı ve bazı bileşenlerinin tespiti. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi 4(2): 195-199.
• Özrenk E, Bayar N (2008) Konya yöresine ait sütlerin bazı kalite özellikleri. Türkiye 10. Gıda Kongresi, 21-23 Mayıs, Erzurum, s. 695.
• Özrenk E, İnci SB (2008) The Effect of seasonal variation on composition of cow milk in van province. Pakistan Journal of Nutrition 7(1): 161-164.
• Quist MA, LeBlanc SJ, Hand KJ, Lazenby D, Miglior F, Kelton DF (2008) Milking-to-milking variability for milk yield, fat and protein percentage, and somatic cell count. Journal Dairy Science 91: 3412–3423.
• SPSS (2004) Windows User’s Guide. Version 13.0, SPSS Inc., Michigan Ave., Illinois, USA, Chicago.
• Tekelioğlu O, Çimen M, Soylu D, Soylu İ (2010) Milk components from machine milk cows in winter and spring periods. Journal ofAnimal and Veterinary Advances 9(4): 795-797.
• Tekinşen C, Atasever M, Keleş A, Tekinşen KK (2002) Süt, Yoğurt, Tereyağı, Peynir Üretim ve Kontrol. Selçuk Üniversitesi Basımevi, Konya.
• Üçüncü M (2005) Süt ve Süt Mamulleri Teknolojisi. Meta Basım, İzmir.
• Yaylak E, Alçiçek A, Konca Y, Uysal H (2007) İzmir ilçelerinde mandıralarca kış aylarında toplanan sütlerde bazı besin madde ve fiziksel özelliklere ait değişimlerin saptanması. Hayvansal Üretim 48(1): 26-32.
• Yıldırım S, Çimen M, Bayril T (2009) Acidity and fatness in milks from machine milking. Asian Journal of Chemistry 21(3): 2482-2484.
• Yıldırım S, Çimen M (2009) Biochemical factors affecting taste of milks from machine milking. Asian Journal of Chemistry 21(3): 2457-2460.