Refah Devletlerinde Göçmenlere Yönelik Uyum Politikaları

Year 2021, Volume: 6 Issue: 2, 21 - 52, 17.03.2022

Çiğdem Uludağ Güler

Abstract

Göç ve refah devleti arasında yoğun bir ilişki bulunmaktadır. II. Dünya Savaşından sonra Avrupa’nın yeniden inşası sürecinde Batı Avrupa ülkeleri işçi göçü ithal etmiştir. Bu süreç ekonomik büyüme, kalkınma ve sosyal refahı artırmanın anahtarı olmak ile birlikte refah devletlerini de güçlendirmiştir. Refah devletinin güçlenmesi göçmenlere yönelik yardımları artırmıştır. Her ülkenin gerek kendi göç tarihi gerekse refah devlet yapısından ötürü ortak bir göç politikası ya da uyum politikası söz konusu değildir. Ülkeden ülkeye göçü kabul etme ve göçü yönetme şekli farklılıklar göstermiştir. Bu çalışma refah devlet modellerinde baskın olan ülke örnekleri üzerinden refah devletlerinde göçmenlere yönelik uyum politikaların ne düzeyde olduğu ve bu ülkelerde göçmenlerin uyumla ilgili sorunlarının neler olduğunu ortaya koymayı amaçlamaktadır. Ülkelerin içinde bulundukları refah devletleri göçmenlere yönelik tutumlarında son derece etkili olmuştur. Liberal modelin öncü ülkelerinden ve göçmen ülkesi olarak bilinen Amerika’da göçmen uyumuna yönelik uygulamalar daha çok dil öğrenme ile ilişkilendirmiştir. Göçmenlere yönelik birçok yük ve politika piyasaya devrolmuştur. Evrensel prensibe dayalı İskandinav modelde herkese eşit hizmet sağlanıp, göçmenlere birçok uyumlaştırıcı politika gerçekleştirmiştir. Toplumsal huzur ve iyi yaşam standartlarının toplumun yekûnun de görülmesi herkese adil hizmet sağlama ile gerçekleştirilmiştir. Bireysel yapılanma, prim ve sosyal sigortayı esas alan muhafazakâr modelde daha çok refah politikaları hak ediş üzerinden yürümüştür. Sağlanan birçok yardım ve hizmet göçmen emeğinden faydalanma nispetinde olmuştur. Türkiye gibi refah devleti sistemlerine sonradan dâhil olabilmiş ülkelerde ise göç ve uyum politikaları AB girme süreci ile oluşmaya başlamış ve Suriyeli göçü ile büyük ölçüde şekillenmiştir.

Keywords

Göçmen, Uyum, Amerika, Almanya, İsveç, Türkiye., Refah Devleti

Integration Policies for Immigrants in Welfare States

Abstract

Göç ve refah devleti arasında yoğun bir ilişki bulunmaktadır. II. Dünya Savaşından sonra Avrupa’nın yeniden inşası sürecinde Batı Avrupa ülkeleri işçi göçü ithal etmiştir. Bu süreç ekonomik büyüme, kalkınma ve sosyal refahı artırmanın anahtarı olmak ile birlikte refah devletlerini de güçlendirmiştir. Refah devletinin güçlenmesi göçmenlere yönelik yardımları artırmıştır. Her ülkenin gerek kendi göç tarihi gerekse refah devlet yapısından ötürü ortak bir göç politikası ya da uyum politikası söz konusu değildir. Ülkeden ülkeye göçü kabul etme ve göçü yönetme şekli farklılıklar göstermiştir. Bu çalışma refah devlet modellerinde baskın olan ülke örnekleri üzerinden refah devletlerinde göçmenlere yönelik uyum politikaların ne düzeyde olduğu ve bu ülkelerde göçmenlerin uyumla ilgili sorunlarının neler olduğunu ortaya koymayı amaçlamaktadır. Ülkelerin içinde bulundukları refah devletleri göçmenlere yönelik tutumlarında son derece etkili olmuştur. Liberal modelin öncü ülkelerinden ve göçmen ülkesi olarak bilinen Amerika’da göçmen uyumuna yönelik uygulamalar daha çok dil öğrenme ile ilişkilendirmiştir. Göçmenlere yönelik birçok yük ve politika piyasaya devrolmuştur. Evrensel prensibe dayalı İskandinav modelde herkese eşit hizmet sağlanıp, göçmenlere birçok uyumlaştırıcı politika gerçekleştirmiştir. Toplumsal huzur ve iyi yaşam standartlarının toplumun yekûnun de görülmesi herkese adil hizmet sağlama ile gerçekleştirilmiştir. Bireysel yapılanma, prim ve sosyal sigortayı esas alan muhafazakâr modelde daha çok refah politikaları hak ediş üzerinden yürümüştür. Sağlanan birçok yardım ve hizmet göçmen emeğinden faydalanma nispetinde olmuştur. Türkiye gibi refah devleti sistemlerine sonradan dâhil olabilmiş ülkelerde ise göç ve uyum politikaları AB girme süreci ile oluşmaya başlamış ve Suriyeli göçü ile büyük ölçüde şekillenmiştir.

Keywords

Welfare State, Immigrant, America, Germany, America Germany

References

• Alexander, M. (2003). Local policies toward migrants as an expression of HostStranger relations: A proposed typology. Journal of Ethnic and Migration Studies, 29(3), 411–30.
• Alonso, S. & Fonseca, S. C. (2012). Immigration, Left and Right, Party Politics, 18(6), 865–884.
• Amrute, S. (2016). Encoding Race, Encoding Class: Indian IT Workers in Berlin. Amsterdam: Amsterdam University Press.
• Andersen, G. E. (1996). “After the Golden Age? Welfare State Dilemmas in a Global Economy”, Welfare States in Transition: National Adaptations in Global Economies,(Ed.: Gosta Esping–Andersen), London, Sage Pub.
• Andersen, G. E. (2002). “Towards the Good Society, Once Again?”, Why We Need a New Welfare State?, (Ed.: Gosta Esping–Andersen), New York, Oxford University Press.
• Arın, T. (1996). “Refah Devleti: Bir Analiz Çerçevesi”, Türkiye’de Bütçe Harcamaları, IX. Türkiye Maliye Sempozyumu, İstanbul, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Yayınları.
• Atasü-Topcuoğlu, R. (2019). Avrupa'da Refah Devleti Çözünürken Uluslararası Göç ve Yeni Sağın Yükselişi: İsveç ve Almanya Örnekleri. Çalışma ve Toplum, 61(2).
• Aydemir S. & Şahin, M. C. (2018). Zorunlu-Kitlesel Göç Olgusuna Sosyolojik Bir Yaklaşım: Türkiye’deki Suriyeli Sığınmacılar Örneği, Dini Araştırmalar, 21(53), 121–148.
• Banarlı, N. S. (2007). Devlet ve Devlet Terbiyesi, İstanbul, Kubbealtı Yayınevi.
• Baştürk, Ş. (2010). “Uyum”Dan “Dışlanma”Ya: Yirmi Birinci Yüzyılda Göçmenler ve Sosyal Politika, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, (57), 515-548.
• Blaschke, J. (1994). East-West migration in Europe and the role of international aid in reducing emigration. In Aid in Place of Migration?: Selected Contributions to an ILO-UNHCR Meeting (p. 73). International Labour Organization.
• Borevi, K. (2012). “Sweden – the flagship of multiculturalism” G. Brochmann & A. Hagelund, (Der.),Immigration policy and the Scandinavian welfare state 1945–2010,Basingstoke: Palgrave Macmillan.
• Briggs, A. (2006). The Welfare State in Historical Perspective, V. 2. Der. Francis Castles, Cambridge, UK.
• Browne, C. V. & Braun, K. L. (2007). “Globalization, Women’s Migration, and the Long-Term-Care Work Force”, The Gerontologist, 48 (1), 16–24.
• Carlsson, S. (1970). Svensk Historia, (2), Bonniers, Stockholm (in Swedish).
• Cengiz, D. (2015). Zorunlu Göçün Mekânsal Etkileri ve Yerel Halkın Algısı; Kilis Örneği, Turkish Studies, 10(2), 101-122.
• Cengiz, D. (2015). Zorunlu Göçün Mekânsal Etkileri ve Yerel Halkın Algısı: Kilis Örneği”, Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(2), 101-122.
• Coşkun, E. (2014). Türkiye'de göçmen kadınlar ve seks ticareti. https://dspace.ceid.org.tr/xmlui/handle/1/64.
• Coşkun, İ. (1997). Modern Devletin Doğuşu, İstanbul, Der Yayınları.
• Çağlar, A. & Onay, A. (2015). Entegrasyon/uyum: kavramsal ve yapısal bir analiz. İçinde B. D. Şeker; İ. Sirkeci & M. M. Yüceşahin (Eds.), Göç ve Uyum (ss. 33-64). London: Transnational Press.
• Çelik, A. (2006). AB Sosyal Politikası: Uyum Sürecinin Uyumsuz Alanı, İstanbul, Kitap Yayınevi.
• Çetin, İ. (2016). Türkiye’de Suriyeli Sığınmacıların Sosyal ve Kültürel Entegrasyonu, Sosyoloji Dergisi, 34, 197-222.
• Demirdizen, D. (2013). Türkiye'de Ev Hizmetlerinde Çalışan Göçmen Kadınlar: Yeni Düzenlemelerle Yarı Köle Emeğine Doğru mu?. Çalışma ve Toplum, 38(3).
• Deniz, A. (2018). Türkiye’ye Filipinli Dadı Göçü: Aracı Firmaların Rolünü Anlamak, Coğrafi Bilimler Dergisi, 16 (2) , 289-301.
• Diehl, C. ve Blohm, M. (2003) “Rights or Identity? Naturalization Processes among “Labor Migrants” in Germany”, International Migration Review 37 (1), 133–62.
• Ekici, S. & Tuncel, G. (2015). Göç ve İnsan, Birey ve Toplum, 5(9), 9-22.
• Erdem, Z. & Şahin, L. (2010). Ülkemizde Ev Hizmetlerinde İstihdam Edilen Yabancı Uyruklu İşgücünün Çalışma Koşulları: İstanbul İli Üzerine Bir Alan Araştırması, Journal of Social Policy Conferences, (57) , 281-325.
• Erder, S. & Kaşka, S. (2011). Turkey in the New Migration Era: Migrants between Regularity and Irregularity. Paçacı-Elitok, S. ve Straubhaar, T. (ed). Turkey, Migration and the EU: Potentials, Challenges and Opportunities. Hamburg: Hamburg University Press. s.113-132.
• Erder, S. (2007). “Yabancısız Kurgulanan Ülkenin Yabancıları”, A. Arı (Drl), Türkiye’de Yabancı İşçiler. İstanbul: Derin Yayınları. 1-82.
• Erder, S. (2007). “Yabancısız Kurgulanan Ülkenin Yabancıları”, A. Arı (Drl), Türkiye’de Yabancı İşçiler. İstanbul: Derin Yayınları. 1-82.
• Ersöz, H. Y. (2003). “Doğuşundan Günümüze Sosyal Politika Anlayışı ve Sosyal Politika Kurumlarının Değişen Rolü,” İstanbul Üniversitesi Dergisi, 53(2).
• Göç İdaresi Genel Müdürlüğü (05.02.2020). Geçici Korumanın Unsurları,Erişim Tarihi: 05.02.2020,http://www.goc.gov.tr/icerik6/gecici-korumanin-unsurlari_409_558_1095_icerik.
• Göze, A. (1980). Liberal Marxist Faşist ve Sosyal Devlet Sistemleri, İstanbul, İstanbul Üniversitesi Yayınları.
• Gözler Çamur, E. (2017). İzmir’de Türk Çalışanların Suriyeli İşçiler Algısının Sosyal Psikolojik Analizi, Meltem İzmir Akdeniz Akademisi Dergisi, 1, 92-94.
• Güler, H. (2020). Göç ve Entegrasyon: Türkiye’de ‘‘Uyum’’ Ama Nasıl?. KAÜİİBFD, 11(Ek Sayı 1), 245-268.
• Güllüpınar, F. (2014). Almanya’da Göçmen Politikaları ve Türkiyeli Göçmenlerin Trajedisi: Yurttaşlık, Haklar Ve Eşitsizlikler Üzerine. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(1), 1-16.
• Gümüş, İ. (2018). Tarihsel Perspektifte Refah Devleti: Doğuş, Yükseliş ve Yeniden Yapılanma Süreci. Journal of Political Administrative and Local Studies, 1(1), 33-66.
• Harunoğulları, M. ve Cengiz, D. (2016). Suriyeli Göçmenlerin Mekânsal Analizi: Hatay (Antakya) Örneği, TUCAUM, 309-318.
• Howard, E. (2006). “The Case for a Considered Hierarchy of Discrimination Grounds in EU Law,” Maastricht Journal of European and Comparative Law, 13(4): 445-470.
• Huber, E. R. (1970). Modern Endüstri Toplumunda Hukuk devleti ve Sosyal Devlet, ( Çev.Tugrul Ansay), Ankara Üniversitesi, S.B.F. Dergisi, 28-39.
• Işıklı, A. (1987). Bir Başka İktisat, 2. bs., İstanbul, Alan Yayıncılık.
• Joppke, C. (1999). Immigration and the Nation-State: The United States, Germany, and Great Britain. New York: Oxford University Press.
• Keyder, Ç. (2007). Memalik-i Osmaniye’den Avrupa Birliği’ne, İstanbul, İletişim Yayınları.
• Kocabaş, F. (2004). “Endüstri İlişkilerinde Dönüşüm,” (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kütahya, Dumlupınar Üniversitesi, S.B.E.).
• Koçak, O. & Gündüz, D. (2016). Avrupa Birliği Göç Politikaları ve Göçmenlerin Sosyal Olarak İçerilmelerine Etkisi, Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 7(12), 66-91.
• Koven, S. G. & Götzke, F. (2010). American Immigration Policy: Confronting the Nation’s Challenges. New York: Springer.
• Kupsky, A. (2017)“History and changes of Swedish migration policy”, Journal of Geography, Politics and Society, 7(3), 50–56.
• Kurthen, H. (1998) “Fiscal Impacts of Immigration on the American and German Welfare States”, H. Kurthen, J. Fijalkowski ve G. G. Wagner (Der.) Immigration, Citizenship and the Welfare State in Germany and the United States, Part A: Immigrant Incorporation. Stamford, CT: JAI Press.
• Levıne, R. A. (2021). Göçmenlerin Asimilasyonu: Neden Amerika Asimile Edebiliyorda, Fransa Edemiyor? Çev.: M. Y. Alptekin, İMGELEM, 5(8): 125-154.
• Meray, S. (1965). Devletler Hukukuna Giriş, Ankara Üniversitesi, S.B.F. Yayınları, Ankara. Messina, A. M. (2002). West European immigration and immigrant policy in the new century. Greenwood Publishing Group.
• Oğuz, S. & Şahin, M. (2020). “Avrupa Birliği ve Diğer Ülkelerde Göçmen-Kayıt Dışı İstihdam İlişkisi”, Kayıtlı İstihdama Geçiş Programı Birinci Faz Etki Analizi Çalışması, Uluslararası Çalışma Örgütü.
• Onbirinci Kalkınma Planı, https://www.sbb.gov.tr/wpcontent/uploads/2020/04/DisGocPolitikas%C4%B1OzelIhtisasKomisyonuRaporu.pdf, 23.01.2022.
• Özdemir, S. (2007). Küreselleşme Sürecinde Refah Devleti, İstanbul Ticaret Odası Yayınları.
• Özgüler, V. C. (2018). Göç ve Uyum Politikaları. GSI Journals Serie B: Advancements in Business and Economics, 1(1), 1-10.
• Öztürk, C., & Tekiner, M. A. (2017). Stratejik Göç Yönetimi Çerçevesinde Türkiye’de Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’nün Konumu. Güvenlik Çalışmaları Dergisi, 19(1), 143-159.
• Pierson, C. & Castles, F. G. (2006). The Welfare State Reader, V. 2, USA, Policy Press.
• Pierson, C. (1999). “Contemporary Challenges to Welfare State Development”, Political Studies.
• Pusch B. & Wilkoszewski, T. (2010). Türkiye’ye Uluslararası Göç, Toplumsal Koşullar – Bireysel Yaşamlar, (M. Çomak-Özbatur Çev.), Kitap Yayınevi, İstanbul.
• Ramırez-Machado, J. M. (2003), “Domestic Work, Conditions of Work and Employment: A Legal Perspective”, Conditions of Work and Employment Series No.7, ILO, Geneva http://www. ilo.int/wcmsp5/groups/public/---ed_ protect/---protrav/---travail/documents/ publication/wcms_travail_pub_7.pdf.
• Rınıolo, V. (2016). Sweden: a Countyr of Opportunities and Constraints For Migrant İntegration. Paper Ismu, 1-22.
• Rooth, D. O. (1999). Refugee migrants in Sweden, Educational İnvestments And Labour Market İntegration. Lund Economy Studies number 84, Lund.
• Scott, K. (1999). The migrant experience: changing employment and income patterns in Sweden, 1970-1993. Lund Studies in Economic History 9, Lund University Press, Lund.
• Seyyar, A. (2002). Sosyal Siyaset Terimleri, İstanbul, Beta Basım Yayım.
• Snyder, Loni Diane, (2006). The New “Integration” Tests and Materials in the Netherlands, Germany, Baden-Wurttemberg, and the United Kingdom: The Muslim Other and The Change From Multiculturalism to Assimilation", Master Thesis, Bosphorus University.
• Şeker, B. D. (2015). Göç ve uyum süreci psikolojik bir değerlendirme, İçinde B. D. Şeker; İ. Sirkeci & M. M. Yüceşahin (Eds.), Göç ve Uyum (ss. 9-21). London: Transnational Press.
• Şenkal, A. & Sarıipek, D. B. (2007). “Avrupa Birliği’nin Karşılaştırmalı Refah Modelleri ve Sosyal Politikada Devletin Değişen Rolü”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(2).
• Şenkal, A. Sosyal Politika ve Sosyal Vatandaşlık: Kölelikten Sosyal Vatandaşlığa (Avrupa Birliği Sosyal Vatandaşlık Örneği), Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, (50), 225-258.
• Taş, İ. E., Koçar, H. & Çiçek, Y. (2017). “Mülteci Sorununun Çözümüne İlişkin Yeni Bir Yapılanma: Göç İdaresi Genel Müdürlüğü”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22, 1369-1383.
• Tunç, A. Ş. (2015). Mülteci Davranışı ve Toplumsal Etkileri: Türkiye’deki Suriyelilere İlişkin Bir Değerlendirme, TESAM Akademi Dergisi, 2(2), 29-63.
• Uğur, S., & Yanık, E. C. (2016). Ev Hizmetlerinde Göçmenlerin İstihdamına Yönelik Sorunlarının Değerlendirilmesi. Çalışma İlişkileri Dergisi, 7(2), 65-77.
• Uludağ Güler, Ç. (2020). Sosyoekonomik Perspektiften Türkiye'de Geçici Koruma Statüsündeki Suriyeliler: Fatih İlçesi Örneği, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Doktora Tezi), 2020.
• Uludağ Güler, Ç. (2021). Sosyal Politika Bağlamında Göç İdaresi Genel Müdürlüğü, Sosyal Politikada Güncel Gelişmeler: Türkiye'deki Kurum ve Kuruluşların Faaliyetleri, Ed. Muhammet Enes Kayagil & Murat Kalkan, Filiz Kitabevi, İstanbul. (Uluslararası Kitap Bölümü).
• Ulutaş, Ç. Ü. (2013). “Almanya’yı Temizliyorum”1: Almanya’da Göçmen, Kadın ve Temizlikçi Olmak, Çalışma ve Toplum, (2), 235-258.
• Wilensky, L. H. (1975). The Welfare State and Equality, England, Califonia University Prees.
• Williams, C., Nadin, S. & Windebank, J. (2012). Evaluating the Prevalence and Nature of Selfemployment in the Informal Economy: Evidence from a 27-nation European survey. European Spatial Research and Policy. 19(1), 129-142.
• Yazgan, T. (1975). Gelir Dağılımı Açısından Sosyal Güvenlik, İstanbul, İstanbul İktisat Fak. Yayınları.
• Yıldırımalp, S., & İslamoğlu, E. (2014). “İnsana Yakışır İş” Kavramı Bağlamında Türkiye’de Ev Hizmetinde Çalışan Kadınlar. SGD-Sosyal Güvenlik Dergisi, 4(2), 145-175.
• Yıldırımalp, S., İslamoğlu, E. & İyem, C. (2017). Suriyeli Sığınmacıların Toplumsal Kabul ve Uyum Sürecine İlişkin Bir Araştırma . Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi , (2) , 107-126.
• Yılmaz, B. & Uludağ Güler, Ç. (2020). Türki̇ye’de Suri̇yeli̇ Göçmenleri̇n Toplumsal Kabulünün Z Kuşağı Açısından İncelenmesi̇ (Üni̇versi̇te Öğrenci̇leri̇ Üzeri̇ne Uygulamalı Bir Araştırma). Socıal Scıences Studıes Journal (Sssjournal).
• Yılmaz, G. A. (2006). OECD Ülkeleri ve Türkiye’de Sosyal Devlet ve Sosyal Harcamalar, İstanbul, Arıkan Yayınları.
• Zincone, G., Caponio, T., & Carastro, R. (2006). Integration indicators. Promoting Equality in Diversity: Integration in Europe.
• http://earsiv.medeniyet.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/123456789/390/06.03.%20TezRukiye%20%281%29.pdf?sequence=1&isAllowed=y, 10.01.2022.
• https://www.destatis.de/EN/Themes/Society-Environment/Population/Cur rent-Population/Tables/liste-current-population.html, 02.12.2019.
• https://www.dw.com/tr/almanyada-uyum-i%C3%A7in-be%C5%9F-a%C5%9Famal%C4%B1-plan/a-56820687, 15.01.2022.
• https://www.goc.gov.tr/kurumlar/goc.gov.tr/Yayinlar/UYUM-STRATEJI/Uyum-Strateji-Belgesi-ve-Ulusal-Eylem-Plani.pdf, 08.01.2022.
• https://www.ilo.org/ankara/areas-of-work/dw/WCMS_789022/lang--tr/index.htm. 02.01.2022.
• https://www.unhcr.org/germany.html?query=germany, 23.01.2022.
• https://www.census.gov/data/datasets/2010/demo/popest/modified-racedata-2010.html 05.01.2022.