Günümüzde kullanılan birçok materyal; ucuz maliyeti, işlenme kolaylığı, dayanıklılığı ve elverişliliği gibi nedenlerle gerek ana hammadde gerekse yan ürün olarak yaygın bir şekilde plastik içermektedir. Bu yaygın kullanım, kaçınılmaz olarak küresel ölçekte toplam plastik üretimini ve buna bağlı olarak atık plastik miktarını gün geçtikçe attırmaktadır. Atık plastikler en nihayetinde doğaya karışarak, birçoğu doğada çözünmediği veya çok geç çözündüğü için, uzun süre mevcudiyet gösterebilmektedir. Bu mevcudiyet, beraberinde önemli sorunlar getirmektedir. Bu sorunların en önemlilerinden birisi ve günümüzde en çok üzerine yoğunlaşılanı; plastiklerin canlı yaşamına olan etkisidir. Sorun teşkil eden en önemli plastik gruplarından biri ise boyutları nedeniyle canlı vücuduna alınması ihtimali yüksek olan mikroplastiklerdir. Mikroplastikler, genel olarak 5 mm’den küçük olan plastikler olarak tanımlanmaktadır. Mikroplastikler, sucul ekosistemlere doğrudan katılabildiği gibi, büyük boyutlardaki plastiklerin doğal süreçler sonucunda parçalanarak dağılmasıyla da ortaya çıkabilmektedir. Bunlar çeşitli yollarla canlıların vücutlarına girerek birtakım fizyolojik ve kimyasal süreçlerle etkileşime girebilmektedir. Nispeten yeni sayılabilecek bu konuda literatürde hatırı sayılır düzeyde bilgi birikimi bulunsa da ilgilendirdiği birçok hususta genel geçer kanılara varabilmek için katedilmesi gereken uzun bir yol vardır. Buradan hareketle bu derleme makalede okuyucuya mevcut literatür verileri ışığında bugüne dek katedilen yolda elde edilen bilgilerin aktarılması ve mikroplastiklerin çevresel etkisini azaltmaya yönelik çalışmalar için ilgili otoritelerin dikkatinin çekilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçlara ulaşmak için mikroplastiklerin tarihçesi, sınıflandırılması, kaynakları, doğaya karışması, yayılımı, canlılar tarafından alınımı, canlılara olan etkileri ve çevresel riskleri tartışılmıştır.
Primary Language | Turkish |
---|---|
Subjects | Ecology (Other) |
Journal Section | Derleme |
Authors | |
Publication Date | June 27, 2023 |
Acceptance Date | June 24, 2023 |
Published in Issue | Year 2023 Volume: 9 Issue: 1 |