SAĞLIKTA DİJİTALİZASYON: İLERİ YAŞ BİREYLERİN SAĞLIK BAKIMINDA KULLANILAN BİR UYGULAMA

Year 2022, , 100 - 112, 25.04.2022

Özlem Bayrak , Gülüm Burcu Dalkıran

https://doi.org/10.54707/meric.1082740

Abstract

Dijital teknolojiler hayatımızı şekillendirmekle birlikte benliğimizi ve dünya hakkındaki görüşümüzü etkilemektedir. Günümüzde, dijital teknolojiler insanoğlunun yaşam alanlarının her noktasında olmakla birlikte dijitalizasyon ve dijitalleşmenin sağlık sektörüne girmesiyle, hastaların gerek ayaktan gerekse hastanelerde tedavi edildiği sağlık sistemlerindeki klasik yollar, temel yerini teknolojik yeniliklere bırakmıştır. Bu nedenle hastalara ‘yönetilen bakım modelleri’ gibi yaklaşımlarla rehberlik etmek sağlık hizmetlerindeki önemini her geçen gün artırmaktadır. Bunun yanında, dünyada artan yaşlı nüfusu nedeniyle, nüfusun yaşlanmasına yönelik kapsamlı bir halk sağlığı eylemine acilen ihtiyaç duyulduğu bilinmektedir. Aynı zamanda teknolojik yenilikler, tüm dezavantajlı gruplara (engelliler, yaşlılar vb.) ve herkese tıbbi bakım sağlamanın yeni yollarını sunma beklentisiyle, sağlık sistemindeki mevcut süreçleri optimize etmek için potansiyel araçlar olarak kabul edilmektedir. Betimsel nitelikteki bu çalışmada, yaşlı bakımı açısından sağlık sistemlerindeki dijitalleşmeyi değerlendirmek amacıyla DSÖ birincil veri kaynaklarına dayalı analizler ve raporlar incelenerek, çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden biri olan doküman incelemesi yönteminden yararlanılmıştır. Veriler, 1 Ocak 2017 ile 1 Ocak 2021 tarihleri arasında Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) resmi web sitesinden ve ‘www.medbox.org’ ve ‘www.diaglobal-org’ gibi ilgili web sayfalarından elde edilmiştir. Bu çalışmada da tespit edildiği üzere; Dünya çapında hızla yaşlanan nüfus bağlamında sürdürülebilir uzun vadeli bakım sistemleri oluşturmak için DSÖ tarafından ‘yaşlılar için bütünleşik bakım (YBB)’ yaklaşımı geliştirilmiştir. Dünya Sağlık Örgütü, sağlık ve sosyal hizmet uzmanlarının yaşlıların bakım süreçlerini iyileştirilmesine yardımcı olması amacıyla geliştirilen dijital bir sağlık teknolojisi aracına ihtiyaç duyulduğuna dikkat çekmektedir, çünkü; dünya nüfusu hızla yaşlanmakta ve 2050 yılına kadar her beş kişiden birinin 60 yaşın üzerinde olacağı hesaplanmaktadır. Bu yeni interaktif uygulama, toplumda bakıma muhtaçlık riski taşıyan yaşlıları tarama sürecinde sağlık ve sosyal bakım çalışanlarına rehberlik etmek, yaşlıların sağlık ve sosyal bakım ihtiyaçlarının kişi merkezli bir değerlendirmesini yapmak ve kişiselleştirilmiş bir bakım planı tasarlamak amacıyla kullanılacaktır. Uygulama aynı zamanda hükümetler ve kuruluşlar tarafından kişiselleştirilmiş bakım sağlama sürecinde sağlık ve sosyal bakım çalışanlarını eğitmek için de kullanılabilecektir.

Keywords

Dijital sağlık, yaşlılar, sosyal bakım, dijitalleşme, sağlık yönetimi., Dijital sağlık, yaşlılar, sosyal bakım, dijitalleşme, sağlık yönetimi.

References

• Akdağ, R., (2012), Türkiye Sağlıkta Dönüşüm Programı Değerlendirme Raporu (2003-2011), T. C. Sağlık Bakanlığı Yayını.
• Aksu, L. (2011). Dünya'da ve Türkiye'de Nüfus Analizleri . Istanbul Journal of Sociological Studies , 0 (25) , 219-311 . https://dergipark.org.tr/tr/pub/iusoskon/issue/9525/119038 (4.01.2022).
• Aktaş, C. (2014). QR Kodlar ve İletişim Teknolojisinin Hibritleşmesi. İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• Alemdar, H., Ersoy C. (2010). Wireless sensor networks for healthcare: A survey.Computer Networks, 54(15), 2688-2710.
• Beard J, Ofcer A, Cassels A. World report on ageing and health. Geneva: World Health Organization;2015(https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/186463/9789240694811_eng.pdf (08.01. 2022).
• Bonato, P. (2010). Advances in wearable technology and its medical applications. Paper presented at theEngineering in Medicine and Biology Society (EMBC), 2010 Annual International Conferenceof the IEEE.
• Broderick, M., & Smaltz, D. H. (2003). E-Health Defined. Paper presented at the Proceedings of Student Research Day, Pace University.
• Domingo, M. C., (2012). An overview of the Internet of Things for people withdisabilities. Journal of Network and Computer Applications, 35(2), 584-596.
• Dorsey, E. R., & Topol, E. J. (2016). State of telehealth. New England journal of medicine, 375(2), 154-161. Kısakürek, M.M. (2010). Hastane İşletmelerinde Bölüm Maliyet Analizi: Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde Bir Uygulama, Atatürk Üniversitesiİktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(3).
• Klasnja, P., Pratt, W. (2012). Healthcare in the pocket: Mapping the space of mobilephone health interventions, Journal of Biomedical Informatics, 45(1), 184-198.
• Koop, C.E., Mosher, R., Kun, L., Geiling, J., Grigg, E., Long, S., Macedonia, C.,Merrell, R., Satava, R., Rosen, J. (2008). Future delivery of health care: Cybercare.IEEE Engineering in Medicine and Biology Magazine, 27(6), 29-38.
• Liu, C., Zhu, Q.; Holroyd, K. A.; Seng E. K., (2011). Status and trends of mobile-healthapplications for iOS devices: A developer's perspective. J. Systems and Software,84(11), 2022-2033.
• Ludwig, W., Wolf, K., Duwenkamp, C., Gusew, N., Hellrung, N., Marschollek, M.,Wagner, M., Haux, R., (2012). Health-enabling technologies for the elderly–Anoverview of services based on a literature review. Computer Methods andPrograms in Biomedicine, 106(2), 70-78.
• Lupton, D. (2013). The digitally engaged patient: Self-monitoring and self-care in the digital health era.Social Theory & Health, 11(3), 256-270.
• Moline, J. (1997). Virtual reality for health care: a survey. Studies in health technology and informatics,3-34. Plaza, I., Martína, L., Martinb, S., Medranoa, C. (2011). Mobile applications in an agingsociety: Status and trends, J. Systems and Software, 84(11), 1977-1988.
• Pang, Z. (2013). Technologies and Architectures of the Internet-of-Things (IoT) for Health andWell-being(PhD dissertation). http://urn.kb.se/resolve?urn=urn:nbn:se:kth:diva-122213(16.12.2021) Sağlık Bakanlığı (2014). “Ulusal Sağlık Veri Sözlüğü”, Sürüm 2.2. Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü, E-Sağlık Daire Başkanlığı (Ankara).
• Serbanati, L., Ricci, F. L., Mercurio, G. & Vasilateanu, A. (2011). Steps towards a digital health ecosystem. Journal of Biomedical Informatics, 44, 621-636. doi:10.1016/j.jbi.2011.02.011. (19.11.2021)
• T. C. Kalkınma Bakanlığı. On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023). Yaşlanma. Özel İhtisas KomisyonuRaporu.Ankara2018.https://sbb.gov.tr/wpontent/uploads/2020/04/YaslanmaOzelIhtisasKomisyonuRaporu.pdf(11.12.2021) TÜSAP, 2020. Sağlıkta Sürdürülebilirlik Vizyon Toplantısı, Sağlık Zirvesi raporu 2020, İstanbul.
• United Nations, 2019. World Population Ageing, Highlights-the United Nations, Newyork. https://www.un.org/en/development/desa/population/publications/pdf/ageing/WorldPopulationAgeing2019-Highlights.pdf (16.12.2021)
• WHO, 2019. Integrated care for older people (ICOPE), https://www.who.int/teams/maternal-newborn-child-adolescent-health-and-ageing/ageing-and-health/integrated-care-for-older-people-icopehttps://www.who.int/ageing/health-systems/icope/en(16.12.2021)
• World Healt Organization, (2019). Integrated care for older people (ICOPE) implementation framework: Guidance for systems and services, Department of Ageing and Life Course,Switzerland. ISBN 978-92-4-151599-3.
• World Health Organization. (2013). mHealth: new horizons for health through mobile technologies. Global Observatory for eHealth series, Vol. 3, 2011. In.