Türkçe Öğretmeni Adaylarının Tartışmacı Metinlerinde Gerekçelendirmede Kullandıkları Düşünceyi Geliştirme Yollarının Tespiti

Yıl 2017, Cilt: 13 Sayı: 3, 1035 - 1045, 29.12.2017

Esra Nur Tiryaki

https://doi.org/10.17860/mersinefd.320089

Cited By: 1

Öz

Tartışmacı
metinde yazar, bir görüşü veya düşünceyi, karşıt görüşü çürüterek gerekçelerle
kendi görüşüne okuyucuyu inandırmasıdır. 
Tartışmacı metin, ana ve yardımcı elementler olmak üzere iki ana
kısımdan oluşmaktadır (Tiryaki, 2011). Ana elementler; veri, iddia, karşı iddia
ve sonuçtur. Yardımcı elementler, destek gerekçesi ve çürütme gerekçesidir.
Gerekçeler, yazarın görüşünü kuvvetlendiren dil birimleridir. Bu dil birimleri,
iddianın gelebilecek saldırılara karşı nasıl başarılı bir şekilde
savunulabileceğini ve karşı iddianın nasıl çürütebileceğini gösteren
unsurlardır (Eemeren ve Grootendorst, 2004). Bu araştırmanın amacı, Türkçe öğretmeni
adaylarının tartışmacı metinlerinde gerekçelendirmede kullandıkları düşünceyi
geliştirme yollarını tespit etmektir. 
Çalışmanın modelini nitel araştırma tekniklerinden betimsel tarama
oluşturmaktadır. Çalışma grubunu, Mustafa Kemal Üniversitesi Türkçe
Öğretmenliği bölümünde öğrenim gören 3 ve 4. sınıftan toplam 100 öğrenci
oluşturmaktadır. Verilerin toplanmasında araştırmacı tarafından geliştirilen
“Tartışmacı Metin Yazma Formu” kullanılmıştır. Verilerin analizinde içerik
analizi yönteminden yararlanılarak elde edilen metinlerin gerekçeleri, destek
ve çürütme gerekçesi olarak ayrı ayrı sınıflandırılmıştır. Daha sonra bu
gerekçeleri oluşturmada kullanılan düşünceyi geliştirme yolları içerik analizi
ile tespit edilerek örnek metinlerle sunulmuştur. Bu sonuçlar, frekans (f) ve
yüzde (%) değerleri ile tablolaştırılmıştır. Bu çalışmanın sonucunda tartışmacı
metinde kullanılan düşünceyi geliştirme yollarının destek gerekçesine göre
dağılımı şu şekildedir: Açıklama (% 38.91), örnekleme (%23.15), karşılaştırma
(%15.27), benzetme (%12.31), zıtlıklardan yararlanma (%6.89), tanık gösterme
(%3.44) ve sayısal verilerden yararlanmadır (%0). Çürütme gerekçesine göre
dağılımı, açıklama (%29.29), örnekleme (%25.25), karşılaştırma (%23.23),
benzetme (%9.09), zıtlıklardan yararlanma (%12.12), sayısal verilerden
yararlanma (%1.01) ve tanık gösterme (%0) şeklindedir.  

Anahtar Kelimeler

Tartışmacı metin, gerekçelendirme, düşünceyi geliştirme yolları, Türkçe eğitimi

Kaynakça

• Akyol, Hayati. (2006). Yeni Programa Uygun Türkçe Öğretim Yöntemleri. Ankara: Kök Yayınevi. Aldağ, Habibe. (2005). Düşünme Aracı Olarak Metinsel Ve Metinsel-Grafiksel Tartışma Yazılımının Tartışma Becerilerinin Geliştirilmesine Etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Adana: Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Akbayır, S. (2006), Yazılı anlatım biçimlerinin yazma becerisi edinimindeki işlevleri.Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. On Dokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Samsun. Eemeren F. H. van. & Grootendorst, R. (2004). A Systematic Theory of Argumentation / A Model of a Critical Discussion. Cambridge: Cambridge University Press. Güneş, F. (2013). Türkçe öğretiminde metin seçimi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(1), 1-12. Gökçe, B. ve Çelebi, S. (2015). Fen bilgisi öğretmeni adaylarının tartışmacı metinlerinde düşünceyi geliştirme yolları. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1).11-30. Karasar, N. (2010). Bilimsel araştırma yöntemi. İstanbul: Nobel Yayıncılık. Kıbrıs, İ. (2010). Türkçe 1: yazılı anlatım. Ankara: Kök Yayıncılık. Nussbaum, M. E. &Schraw G. (2007). Promoting argument- counter argument integration in students’ writing. The Journal of Experimental Education, 76 (61), 59-92. Tiryaki, E. N. (2011). Üniversite öğrencilerinin tartışmacı metin yazma becerileri ile yazma kaygısı ve eleştirel düşünme becerileri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tiryaki, E.N. & Yılmaz, Z. (2016). 7. sınıf öğrencilerinin metin yapılarına göre düşünceyi geliştirme yollarının incelenmesi, Turkish Studies -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, ISSN: 1308-2140, (Prof. Dr. Hayati Akyol Armağanı), 11(3), http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9446, p. 2193-2208.