Feminist Dil Felsefesi

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 366 - 385, 31.12.2024

Mehmet Akif Duman , Ayşe Eda Gündoğdu

Öz

Oldukça yeni bir disiplin olan feminist dil felsefesi kadınların karşılaştığı dilsel dezavantajların dilbilimsel- felsefi olarak araştırılmasına odaklanmaktadır. Feminizmin kavramsal çerçevesi çizildiğinde disiplinin bir gereklilikten ziyade bir zorunluluk olduğu görülecektir. Sorunun merkezindeki kavram kadından ziyade dişi sözcüğüdür (eril-dişil çatışması). Buradan hareketle hem tüm kadınların feminist olmaklığı hem de feminizmin tepki ile yaklaştığı dişil tavır ayrıca analiz edilmiştir. Yani siyahi bir kadına ırkçılık yapan beyaz bir kadın feminizm için ciddi bir muammadır. Aynı şekilde feminizm kadının cinsel obje olarak algılanmaması için ciddi bir mücadele verirken bazı kadınların arzu nesnesi olmayı öncelemesi, feminist eleştirinin sınırlarını erkek düşmanlığına kadar götürür. Kadın toplumun bir ferdi olarak bireycilik bakımından da dil felsefesi için bir meseledir. Feminizmde bireycilik olumlu bir bakış açısını destekleyecekken dil felsefesi için olumsuz bir çerçeve çizer. Bunun sebebi birey olarak feminizmde kadının, dil felsefesinde ise erkeğin anlaşılmasıdır. Bunun pratikteki kullanımlarda devam etmediği görülmüştür. Dili ve dil kullanımını feminist bir bakış açısıyla analiz eden ve değerlendiren bir disiplin olan feminist dilbilimin argümanlarından da faydalanarak temel saldırı türlerine karşı koymak için öneriler de geliştirilmiş, farklı bölümlere yayılmış on yedi tanık tümce yorumlanarak pratik çözümler sunulmaya da çalışılmıştır. Netice itibarıyla kadınların mücadele etmesi gereken kültürel, toplumsal ve dini bariyerlerin tamamında düşmanın erkek değil de sistem olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Feminizm, Dil Felsefesi, Dilbilim, Feminist Eleştiri, Feminist Dil Felsefesi

Kaynakça

• Agacinski, S. (1998). Cinsiyetler siyaseti. (İ. Yerguz, Çev.). Dost Yayınları.
• Antmen, A. (2010). Sanat/cinsiyet sanat tarihi ve feminist eleştiri. (E. Soğancı ve A. Antmen, Çev.). İletişim Yayınları.
• Aşan, N. ve Demir, T. (2015). Kadına şiddetin arka planı: Atasözleri ve deyimlerimiz. Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(6), 179-196.
• Austin, J. L. (1962). How to do things with words. Oxford University Press.
• Aydın, A. (2021). Kadına yönelik şiddetle mücadelede cinsiyetçi ve küfürlü dilin kullanılması üzerine bir inceleme: Şule Çet Dayanışma Platformu örneği. IGUSABDER, 15, 533-547.
• Boycott, R. (14 Nisan 2007). What I see in the mirror. Guardian Weekend.
• https://www.theguardian.com/fashion/series/what-i-see-in-the-mirror
• Bryson, V. (2003). Feminist political theory: An introduction. Palgrave Macmillan.
• Butler, J. (2014). Cinsiyet belası feminizm ve kimliğin alt üst edilmesi. Metis Yayınları.
• Caporal, B. (1982). Kemalizmde ve Kemalizm sonrasında Türk kadını. İşbankası Kültür Yayınları.
• Case, S. E. (2010). Feminizm ve tiyatro. (A. Sönmez, Çev.). Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
• Cevizci, A. (2000). Felsefe sözlüğü. Paradigma Yayınları.
• Cixous, H. (1975). Le rire de la méduse. L’arc, 39-54.
• Crane, D. (2003). Moda ve gündemleri: Giyimde sınıf, cinsiyet ve kimlik. (Ö. Çelik, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Davidoff, L. (2002). Feminist tarih yazımında sınıf ve cinsiyet. (Z. Ateşer ve S. Somuncuoğlu, Çev.). İletişim Yayınları.
• Direk, Z. (2009). Simone de Beauvoir: Abjeksiyon ve Eros etiği, Cogito, 58, 11-38.