1977 Mekke Konferansı ve Bu Konferansın Bilginin İslamileştirilmesi Kavramı ve Uygulamaları Üzerindeki Etkileri

Year 2025, Issue: 13, 465 - 500

Sumeyye Guven , Nurullah Altaş

https://doi.org/10.56720/mevzu.1580114

Abstract

Birinci Dünya Müslüman Eğitim Konferansı/ First World Conference on Muslim Education, Müslümanların eğitimsel ihtiyaçlarını ele almak üzere 1977 yılında Mekke’de düzenlenmiştir. Bu konferans literatürde 1977 Mekke Konferansı olarak da yer almaktadır. Konferans, sömürgecilik sonrası siya-sal bağımsızlığını geri kazanan İslam dünyasında uygulanmakta olan Batı tarzı eğitimin Batı’da olduğu gibi Müslüman dünyada da kafa karışıklıkları-na sebep olduğu ve bu eğitim modelinin Müslümanların ihtiyaçlarına cevap veremediği gerekçesiyle organize edilmiştir. Konferansa, ev sahibi Suudi Arabistan ile birlikte 40 ülkeden 313 bilim adamı iştirak etmiş 150 bildiri sunulmuştur. Bilginin İslamileştirilmesi konusunda iki farklı ekolün kurucu-ları olan Nakib el-Attas ve İsmail Raci el-Faruki de bu konferansta yer almış-tır. Ayrıca Türkiye’den Doç. Dr. Salih Tuğ, Prof. Dr. Sabahattin Zaim, Prof. Dr. Ali Şafak, Dr. Osman Öztürk, Dr. Nahit Dinçer ve Prof. Dr. Nevzad Yalçıntaş konferansa katılmıştır. Bilginin üretimi ve uygulanması, İslami değerlerin metinlere ve öğretime aktarılması gibi pek çok konunun ele alındığı bu konferans, farklı kültürler ve eğitim sistemlerinde yetişmiş Müslüman düşünürleri bir araya getirmiş olması açısından oldukça önemlidir. Bu çalışmada söz konusu konferansın Bilginin İslamileştirilmesi konusunun kav-ramsallaşmasına katkısı nitel verilerin analizinden hareketle incelenmiştir. Konferans bildirileri ve tartışmalarında, Batıdaki seküler bilim ve eğitim anlayışının İslam inançları ile çatışması ve bu sürecin eğitim politikalarına etkisi etrafında dile getirilen görüşler analiz edilmiştir. Bu görüşlerin Nakib el-Attas tarafından kavramsallaştırılan ve İsmail Raci el-Faruki tarafından uygulama boyutunda geliştirilen Bilginin İslamileştirilmesi projesi üzerindeki muhtemel etkilerine dair değerlendirme yapılmıştır.

Keywords

Mekke Konferansı, Birinci Dünya Müslüman Eğitim Konferansı, Bilginin İslamileştirilmesi, İslami Eğitim, Sekülerizm, Modernizm

Ethical Statement

Bu çalışma Prof. Dr. Nurullah Altaş danışmanlığında Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Din Eğitimi Anabilim dalında devam etmekte olan Bilginin İslamileştirilmesi Kavramı ve Uygulamaları Malezya Uluslararası İslam Üniversitesi Örneği başlıklı doktora tezim esas alınarak hazırlanmıştır (Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul, Türkiye).

1977 Makkah Conference and Its Impact on the Concept and Practices of the Islamization of Knowledge

Abstract

The First World Conference on Muslim Education was held in Makkah in 1977 to address the educational needs of Muslims. This conference is also referred as the 1977 Makkah Conference in the literature. The conference was organized on the grounds that the Western-style education implement-ed in the Islamic world, which regained its political independence after co-lonialism, caused confusion in the Muslim world as it did in the West, and this education model could not meet the needs of Muslims. 313 scientists from 40 countries participated in the conference, including the host Saudi Arabia, and 150 papers were presented. Naquib al-Attas and Ismail Raji al-Faruqi, the founders of two different schools on the Islamization of Knowledge, also took part in this conference. Additionally, Assoc. Prof. Dr. Salih Tuğ, Prof. Dr. Sabahattin Zaim, Prof. Dr. Ali Şafak, Dr. Osman Öztürk, Dr. Nahit Dinçer and Prof. Dr. Nevzad Yalçıntaş from Turkiye at-tended the conference. This Conference, where many issues such as the production and application of knowledge and the transfer of Islamic values to texts and teaching are discussed, is very important in terms of bringing together Muslim thinkers trained in different cultures and education sys-tems. In this study, the contribution of the aforementioned conference to the conceptualization of the Islamization of Knowledge has been examined based on the analysis of qualitative data. In the conference papers and discussions, the views expressed around the conflict between the secular understanding of science and education in the West and Islamic beliefs and the impact of this process on education policies were analyzed. An evaluation has been made regarding the possible impacts of these views on the Islamization of Knowledge project, conceptualized by Naquib al-Attas and developed in practical terms by Ismail Raji al-Faruqi.

Keywords

Makkah Conference, First World Conference on Muslim Education, Islamization of Knowledge, Islamic Education, Secularism, Modernism

References

• AbuSulayman, AbdulHamid (ed.). Islamization of Knowledge: General Princi-ples and Work Plan. Herndon, U.S.A.: International Institute of Islamic Thought (IIIT), 2. Basım, 1989.
• AbuSulayman, AbdulHamid. Islamization: Reforming Contemporary Knowledge. Herndon, U.S.A.: International Institute of Islamic Thought (IIIT), 1994.
• Açıkgenç, Alparslan. Islamic Science Towards a Definition. Kuala Lumpur: International Institute of Islamic Thought and Civilization (ISTAC), 1996.
• Açıkgenç, Alparslan. Kavram ve Süreç Olarak Bilginin İslamileştirilmesi. İstan-bul: Nesil, 1998.
• “Otuz Yılın Ardından ‘Bilginin İslamileştirilmesi’: Temellere Dönüş”. çev. Said Nuri Akgündüz. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 4/4 (2015), 283-296.
• Al-Afendi, Muhammad Hamid - Baloch, Nabi Ahmed. Curriculum and Teacher Education. Great Britain: Hodder and Stoughton & King Ab-dulaziz University,Jeddah, 1980.
• Al-Attas, Syed Muhammad Naquib. Aims and Objectives of Islamic Education. Great Britain: Hodder and Stoughton & King Abdulaziz Universi-ty,Jeddah, 1979.
• Al-Attas, Syed Muhammad Naquib. Islam and Secularism. Kuala Lumpur: International Institute of Islamic Thought and Civilization (ISTAC), 2nd., 1993.
• Al-Attas, Syed Muhammad Naquib. The Concept of Education in Islam a Framework for an Islamic Philosophy of Education. Kuala Lumpur: Inter-national Institute of Islamic Thought and Civilization (ISTAC), 3rd Basım, 1999.
• Al-Faruqi, Isma’il R. Islamization of Knowledge: General Principles and Work-plan. Herndon, U.S.A.: International Institute of Islamic Thought (IIIT), 1982.
• Al-Faruqi, Isma’il Raji - Nasseef, Abdullah Omar. Social and Natural Sciences: The Islamic Perspective. Great Britain: Hodder and Stoughton & King Abdulaziz University,Jeddah, 1981.
• Altun, Veysel K. “İslam Düşüncesini Yeniden İnşa Çabası: Bilginin İslam-ileştirilmesi”. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi 4/2 (2014), 163-192.
• Alvani, Taha C. el-. “Bilginin İslamileştirilmesi: Dünü ve Bugünü”. İslami Sosyal Bilimler Dergisi 3/2 (1995), 95- 116.
• Ashraf, Syed Ali. Islamic Education Movement an Historical Analysis 1977-1990. Cambridge: The Islamic Academy Cambridge, 1990.
• “İslam Düşüncesi ve Medeniyetinin Yeniden Yapılanması Bilginin İslam-ileştirilmesi Akımının Analizi”. çev. Ömer Aydın. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 5 (2002), 69-184.
• Bakar, Osman. Tawhid and Science: Essays on the History and Philosophy of İslamic Science. Kuala Lumpur: Secretariat for İslamic Philosophy and Science, 1991.
• Birekul, Mehmet. “Bilginin Toplumsal İnşası: Bir Sosyal Gerçeklik Olarak Bilginin İslamileştirilmesi’ni Yeniden Düşünmek”. Milel ve Nihal 9/3 (2012), 49-74.
• Faruki, İsmail Raci el-. Bilginin İslamileştirilmesi Genel Çalışma Planı ve İlkeler. İstanbul: Risale, 5. Basım, 2017.
• Haneef, Mohamed Aslam. A Critical Survey of Islamization of Knowledge. Kuala Lumpur: IIUM Press, 2. Basım, 2014.
• Hassan, Mohd. Kamal. “The International Islamic University Malaysia: Origin and Development”. The International Islamic University Malaysia The Garden of Knowledge and Virtue. 35-58. Kuala Lumpur: IIUM Press, 2019.
• Hira, İsmail. Modern Bilime Karşı Bir Proje: Bilginin İslamileştirilmesi (Faruki Örneği). Sakarya: Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisan Tezi, 1995.
• Husain, Syed Sajjah - Ashraf, Syed Ali. Crisis in Muslim Education. Great Britain: Hodder and Stoughton & King Abdulaziz University,Jeddah, 1979.
• Khan, Mohammad Wasiullah. Education and Society in the Muslim World. Great Britain: Hodder and Stoughton & King Abdulaziz Universi-ty,Jeddah, 1981.
• Kozak, İ. Erol. “‘Bilginin İslamileştirilmesi’ mi, ‘İslamın Bilgileştirilmesi’ mi?” Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi 1 (1999), 103-109.
• Nasr, Seyyed Hossein. Philosophy, Literature and Fine Arts. Great Britain: Hodder and Stoughton & King Abdulaziz University,Jeddah, 1982.
• Oktan, Yusuf. “Malezya Uluslararası İslam Üniversitesi ve Bilginin İslam-ileştirilmesi”. İslam Dünyasında Üniversiteler ve İslami İlimler. 379-391. Mardin: Mardin Artuklu Üniversitesi Yayınları, 2021.
• Ören, Mehmet Furkan. “Bilginin İslamileştirilmesi: Eleştirel Bir Yaklaşım”. AKRA Kültür ve Edebiyat Dergisi 9/24 (2021), 43-62.
• Safi, Lüey. “İslami Bir Metodoloji Arayışı:Bilginin İslamileştirilmesi Tasarısı”. İslami Sosyal Bilimler Dergisi 1/1 (1993), 31-57.
• Saqeb, Ghulam Nabi. “Islamization of Education”. The American Journal of Islamic Social Sciences 14/4 (1997), 115-121. https://doi.org/10.35632/ajis.v14i4
• Saqeb, Ghulam Nabi. “Some Reflections on Islamization of Education Since 1977 Makkah Conference: Accomplishments, Failures and Tasks Ahead”. Intellectual Discourse 8/1 (2000), 45-68.
• Sıdal, Süleyman. “Garbiyatçılık Bağlamında Bilimin/Bilginin İslam-ileştirilmesi: Eleştirel Bir Yaklaşım Denemesi”. Mülkiye Dergisi 48/1 (2024), 99-126.
• Uyanık, Mevlüt. Bilginin İslamileştirilmesi ve Çağdaş İslam Düşüncesi. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 5. Basım, 2017.
• Uyanık, Mevlüt. Çağdaş İslam Düşüncesinde Bilginin İslamileştirilmesi Kavramı. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 1994.
• Wan Daud, Wan Mohd Nor. The Educational Philosophy and Practice of Syed Muhammad Naquib al-Attas An Exposition of the Original Concept of Islam-ization. Kuala Lumpur: International Institute of Islamic Thought and Civilization (ISTAC), 1998.
• Zengin, Metin. “Bilginin İslamileştirilmesi Projesi: Öncüler, Yorumlar ve Çıktılar”. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi 6/1 (2020), 1-8.
• First World Conference on Muslim Education Conference Book. Jeddah: King Abdulaziz University, 1977.
• “Guru Puja: 1970- 1977”. Erişim 02 Ekim 2024. https://www.prem-rawat- bio.org/dlm_pubs/divinetimes/197806/gmj_gurupuja.html
• Islamic Universities Sponsored by the OIC. “Islamic Universities”. Official Website. Erişim 12 Ekim 2024. https://www.oic-oci.org/page/?p_id=238&p_ref=80&lan=en
• Islamization of Knowledge: General Principles and Work Plan. Herndon, U.S.A.: International Institute of Islamic Thought (IIIT), 2nd Basım, 1989.
• “İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT)”. Erişim 07 Aralık 2024. https://www.mfa.gov.tr/islam-isbirligi-teskilati.tr.mfa