FELSEFE DERSİNDE ALTI ŞAPKALI DÜŞÜNME TEKNİĞİ’NE DAYALI ETKİNLİKLERİN YARATICILIK, ELEŞTİREL DÜŞÜNME VE AKADEMİK ÖZ YETERLİĞE ETKİSİ

Year 2019, Volume: 48 Issue: 222, 233 - 253, 15.05.2019

Güler Akkılıç , Sinan Koçyiğit

Abstract

Araştırmada, Felsefe dersinde Altı Şapkalı Düşünme Tekniği’ne dayalı

öğretim etkinliklerinin öğrencilerin yaratıcılık, eleştirel düşünme ve akademik

öz yeterliğe etkisini incelemek amaçlanmıştır. Ön test-son test deney ve kontrol

gruplu yarı deneysel modelle yapılan araştırmanın çalışma grubu, Erzincan

ilindeki bir okulda, 11. sınıfta öğrenim gören 40 lise öğrencisinden oluşmaktadır.

İki grupta uygulama yapılmadan önce gruplar AGNO ve ön test puanları bakımından

denkleştirilmiştir. Araştırmanın uygulama süreci 8 haftadır. Araştırmada

“Torrance Yaratıcı Düşünme Testi” sözel formları; “Eleştirel Düşünme Eğilimi

Ölçeği” ve “Akademik Öz Yeterlilik Ölçeği” kullanılmıştır. Çalışma gruplarının

grup içi karşılaştırmalarda Willcoxon İşaretli Sıralar Testi ve gruplar arası karşılaştırmalarda

Mann Whitney U testi kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre,

Altı Şapkalı Düşünme Tekniği ile yürütülen uygulamalar lise öğrencilerinin yaratıcı

düşünme, eleştirel düşünme ve akademik öz yeterliliklerini olumlu yönde

etkilemektedir.

Keywords

Öz yeterlilik inancı, eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme, altı şapkalı düşünme, düşünme

References

• Kaynaklar
• Altıkulaç, A., & Akhan, N. E. (2010). 8. sınıf İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük dersinde yaratıcı drama yöntemi ve altı şapkalı düşünme tekniğinin kullanılmasının öğrenci başarı ve tutumlarına etkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(3), 225-247.
• Arıcı, F. (2016). Altı şapkalı düşünme tekniğinin 7. sınıf öğrencilerinin akademik başarılarına etkisi (Yük- sek Lisans Tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 446359)
• Arslan, M. (2007). Öğretim ilke ve yöntemleri. Ankara: Anı Yayınları.
• Aslan, E. (2001). Torrance yaratıcı düşünme testi’nin Türkçe versiyonu. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 14, 19-40.
• Aydın, Ş. (2012). On birinci sınıf öğrencilerinde yanal (lateral) düşünme ve uygulama tekniklerinin kullanımı eğitiminin problem çözme becerileri üzerindeki etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 319659)
• Azeez, R. O. (2016). Six thinking hats and social workers’ innovative competence: an experimen study. Journal of Education and Practice, 7(24), 149-153.
• Belfer, K. (2001). De Bono’s six thinking hats technique: a metaphorical model of communication in computer mediated classrooms. In EdMedia: World Conference on Educational Media and Technology, 113-116.
• Bezir, Ç., & Baran, B. (2014). Second life ortamında altı şapka düşünme tekniğinin dil öğretimi sürecine katkısı. Eğitim ve Bilim, 39(171), 392-405.
• Bilgili, A. (2000). Üstün yetenekli çocukların eğitimi sorunu-Sosyal sorumluluk yaklaşımı M. Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi,12, 59-74.
• Bono. E. (2014). Altı şapkalı düşümme tekniği (E. Tuzcular çev.) İstanbul: Remzi kitapevi. (Çalışmanın orijinali 1985’te yayımlanmıştır.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K. ,Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Can, H. A. (2005). Altı şapkalı düşünme tekniğinin ilköğretim sosyal bilgiler dersinde öğrencilerin akademik başarısına etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No 160495)
• Carl III, W. J. (1996). Six thinking hats: Argumentativeness and response to thinking model. Paper presented at the Anual Meting of the Southern States Comunication Asociation, 7(31), 27-31.
• Cevizci, A. (2007). Felsefeye giriş. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Çakmak, N. (2015). Örnek olay ve altı şapkalı düşünme etkinliklerinin fen bilgisi öğretmen adaylarının eleştirel düşünme becerilerine etkisinin incelenmesi (Yüksek LisansTezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No 415481)
• Çepni, S. (2014). Kuramdan Uygulamaya Fen ve Teknoloji Eğitimi (11. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Demircioğlu, E. (2012). Eleştirel düşünme eğilimi ölçeğinin uyarlama araştırması ve faktör yapısının farklı değişkenlere göre incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No 319988)
• Doğanay, A. (2007). Üst düzey düşünme becerilerinin öğretimi, A. Doğanay (ed.), Öğretim İlke ve Yöntemleri içinde (ss. 279-331). Ankara: PegemA Yayınları.
• Ekici, G. (2012). Akademik öz-yeterlik ölçeği: Türçeye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik araştırması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43(43), 174-185.
• Ercan, O., & Bilen, K. (2014). Effect of web assisted education supported by six thinking hats on students’ academic achievement in science and technology classes. European Journal of Educational Research, 3(1), 9-23.
• Facione, P. A. (1990). Critical thinking: A statement of expert concensus for purposes of educational assessment and instruction. Delphi Report Executive Summary, 315-423.
• Göçmen, Ö. (2017). Altı şapkalı düşünme tekniklerinin ve hızın beyin fırtınasında yaratıcılığa etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No 461309)
• Gözlükaya Işık, S. (2014). Resim-iş öğretmenliği sanat atölye derslerinde aktif öğrenme tekniklerinin sanatsal öğrenmeye katkısı (Yüksek Lisans Tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No 375684)
• Grove, W. A. (2011). All in the same direction, All at the same time: An approach to enhancing creativity. Collected Essays on Learning and Teaching, 4, 7-13.
• Karadağ, M., Sarıtaş, S., & Erginer, E. (2009). Using the six thinking hats model of learning in a surgical nursing class: Sharing the experience and student opinions. Australian Journal of Advanced Nursing, 26(3), 59-69.
• Karademir, Ç. A. (2013). Öğretmen adaylarının sorgulama ve eleştirel düşünme becerilerinin öğretmen öz yeterlik düzeyine etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No 344730)
• Kaya, M. F. (2013). The effect of six thinking hats on student success in teaching subjects related to sustainable development in geography classes. Educational Sciences: Theory and Practice,13(2), 1134-1139.
• Kazancı, O. (1989). Eğitimde eleştirici düşünme ve öğretimi. İstanbul: Kazancı Kitap A. Ş.
• Kefeli, İ., & Kara, U. (2008). Çocukta felsefi ve eleştirel düşüncenin gelişimi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 41(1), 339-357.
• Kenny, L. J. (2003). Using Edward de Bono’s six hats game to aid critical thinking and reflection in palliative care. International Journal of Palliative Nursing, 9(3), 105-112
• Kırmızı, B. (2012). Almanca derslerinde altı şapkalı drama tekniğinin öğrencilerin başarısına etki- si. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(10), 265-290.
• Koray, Ö. (2005). Altı düşünme şapkası ve nitelik sıralama tekniklerinin fen derslerinde uygulanmasına yönelik öğrenci görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim yönetimi, 43(43), 379-400. Kul, S. (2014). Uygun istatistiksel test seçim kılavuzu. Bulletin of Pleura/Plevra Bülteni, 8(2), 26-29. Orhan, S. (2010). Altı Şapkalı Düşünme Tekniğinin ilköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin konuşma becerilerini geliştirmesine etkisi (Doktora Tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merke-zi’nden edinilmiştir. (Tez No 263938)
• Owen, S. V., & Froman, R. D. (1988). Development of a college academic self-efficacy scale. Paper presented at the annual meeting of the national council on measurement in education. New Orleans. LA.
• Özen, Y., Gül, A. & Gülaçtı, F. (2012). İlköğretim beşinci sınıflar sosyal bilgiler dersi “cumhuriyete nasıl kavuştuk” ünitesindeki “Atatürk İlkeleri ve İnkılâpları” adlı konunun altı köşeli şapka drama tekniği ile uygulanmasının öğrenci başarısına etkisi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 155-170.
• Öztürk, K. S. (2007). Yaratıcı düşünmeye dayalı öğrenme yaklaşımının öğrencilerin yaratıcı düşünme ve problem çözme becerilerine etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No 178971)
• Ricketts, J. C., & Rudd, R. D. (2005). Critical thinking of selected youth leaders: The efficacy of cri tical thinking dispositions, leadership and academic performance. Journal of Agricultural Education, 46(1), 33-44.
• Rudowicz, E. (2003). Creativity and culture: A two-way interaction. Scandinavian journal of educa- tional research, 47(3), 273-290.
• Schellens, T., Van Keer, H., De Wever, B., & Valcke, M. (2009). Tagging thinking types in asy- nchronous discussion groups: Effects on critical thinking. Interactive Learning Environments, 17(1), 77-94.
• Seferoğlu, S. S., & Akbıyık, C. (2006). Eleştirel düşünme ve öğretimi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(30), 193-200.
• Yılmaz, M., Çıvgın, A. G., Öztürk, Ü., & Aybakan, D. (2013). Felsefe dergileri dibliyografyası (II): Felsefe tartışmaları. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, 20, 273-297
• Ziadat, A. H., & Al Ziyadat, M. T. (2016). The effectiveness of training program based on the six hats model in developing creative thinking skills and academic achievements in the arabic language course for gifted and talented jordanian students. International Ediucation Studies, 9(6), 150-157.