YÜKSEKÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİNİN UZAKTAN EĞİTİM UYGULAMALARINA BAKIŞININ BELİRLENMESİ

Year 2020, SALGIN SÜRECİNDE TÜRKİYE'DE VE DÜNYADA EĞİTİM, 685 - 712, 29.12.2020

Ayşe Betül Akdemir , Abdurrahman Kılıç

https://doi.org/10.37669/milliegitim.783344

Cited By: 20

Abstract

İçinde bulunduğumuz global sağlık sorunlarının uzaktan öğretim bir tercih olmaktan çıkarıp zorunluluk haline getirdiği bilinmektedir. Bu zorunluluğun gerek altyapı ve donanım gerekse uygulama bakımından pek çok problemi bünyesinde barındırdığı açıktır. Bu çalışmanın amacı örgün yükseköğretim öğrencilerinin uzaktan öğretim sürecine ilişkin görüşlerinin belirlenmesidir. Nitel yaklaşımla hazırlanan çalışma durum çalışması desenine sahiptir. Katılımcılar, amaçlı örnekleme türlerinden maksimum çeşitlilik ve kartopu örnekleme yöntemleri ile belirlenmiş olan 54 yüksek öğretim öğrencisidir. Araştırma verileri görüşme, odak grup ve doküman inceleme yoluyla toplanmış olup betimsel analiz ve içerik analiziyle çözümlenmiştir. Araştırma bulguları öğrencilerin uzaktan öğretime bakışı, uzaktan öğretim süreci, uzaktan öğretim araçlarının etkili kullanımı, uzaktan öğretimde iletişim ve uzaktan öğretimde başarı çerçevesinde sunulmuştur. Yükseköğretim öğrencilerin zorunlu uzaktan eğitim sürecine ilişkin olumsuz deneyimler yaşadıkları, motivasyon eksikliği hissettikleri ve sürecin akademik beklentilerini karşılamadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Keywords

uzaktan öğretim, küresel salgın, yükseköğretim, nitel araştırma

References

• AGUŞ, F. S. (2019). “Açık ve Uzaktan Eğitimde Öğrencilerin Okulu Bırakma Nedenleri: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Sistemi Üzerine Bir Araştırma”, Eskişehir Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uzaktan Eğitim Anabilim Dalı, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi).Eskişehir.
• ALLEN, I. E., & SEAMAN, J. (2014). Grade Change Tracking Online Education in the United States (pp. 15). Erişim tarihi: 04.04.2020 https://www.onlinelearningsurvey.com/reports/gradechange.pdf
• ARSLAN, Ö. (2018). “Çevrimiçi Uzaktan Eğitim Öğrencilerinin Programları Terk Etme Nedenlerinin İncelenmesi”, Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Ankara.
• AYVAZ, Ü. (2018). “Uzaktan Eğitimde Algılanan Hizmet Kalitesinin Tatmin ve Tercih Üzerine Etkisinin Yapısal Eşitlik Modellemesi İle İncelenmesi”, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Üretim Yönetimi ve Pazarlama Bilim Dalı, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi) Konya.
• BAHÇEKAPILI E. (2015). “Uzaktan Eğitim Öğrencilerinin Akademik Başarılarının Bireysel Özellikler İle Yordanması”, Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Anabilim Dalı. (Yayımlanmamış doktora tezi), Erzurum.
• BALABAN, F. (2014). “Web tabanlı uzaktan eğitimin meslek yüksekokulu öğrencilerinin İnternet Programcılığı 2 dersindeki akademik başarılarına etkisi”, Dicle Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Eğitim Programları ve Öğretim Bilim Dalı, (Yayımlanmamış doktora tezi), Diyarbakır.
• BALAMAN, F. (2018). “Web tabanlı Uzaktan Eğitim ile Geleneksel Eğitimin İnternet Programcılığı 2 Dersi Kapsamında Karşılaştırılması”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi,7(2), 1173-1200.
• BOZKURT, A. (2018). “Türkiye’de Uzaktan Eğitimin Dünü, Bugünü ve Yarını”, Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi. 3(2), 85-124.
• BERG, G.A., & SIMONSON, M. (2016). Distance learning. Encyclopædia Britannica https://www.britannica.com/topic/distance-learning Erişim tarihi 23.05.2020
• BULUTLU Ö. (2018). “Uzaktan Eğitim Programlarında Üniversite Öğrencilerinin Eş Zamanlı Sanal Sınıf Ortamlarını Kullanım Niyetlerinin İncelenmesi”, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Ankara.
• BÜYÜKÖZTÜRK, Ş. KILIÇ ÇAKMAK, E., AKGÜN, Ö.E. KARADENİZ, Ş. VE DEMİREL, F. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (21. basım). Ankara: Pegem Akademi.
• CABI, E. VE ERSOY, H. (2017). “Yükseköğretimde Uzaktan Eğitim Uygulamalarının İncelenmesi: Türkiye Örneği”, Yükseköğretim ve Bilim Dergisi. 7(3), 419-429.
• CHRISTENSEN, L. B., JOHNSON, R. B., & TURNER L. A. (2015). Araştırma Yöntemleri Desen ve Analiz (A. Aypay, Çev.Ed.). Ankara: Anı Yayıncılık.
• CRESWELL, J.W. (2018). Nitel Araştırma Yöntemleri Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni (M. Bütün ve S.B. Demir, Çev.Ed.). Ankara: Siyasal Kitapevi.
• ÇELİK D. (2017). “Türkiye Üniversitelerinde Uzaktan Eğitim Merkezleri Uygulamalarının Yetişkin Eğitimi Açısından Değerlendirilmesi” Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yaşam Boyu Öğrenme ve Yetişkin Eğitimi Anabilim Dalı Yetişkin Eğitimi Programı, (Yayımlanmamış doktora tezi), Ankara.
• ÇELİK, K. (2018). “Genişletilmiş Teknoloji Kabul Modeli: Uzaktan Eğitim Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma”, Yönetim Bilişim Sistemleri Anabilim Dalı, Gazi Üniversitesi Bilişim Enstitüsü, (Yayımlanmamış doktora tezi), Ankara.
• ÇELİK P. (2017). “E-Hizmet Kalitesi Ölçümü: Uzaktan Eğitim Hizmeti Veren Kamu Üniversiteleri Örneği” Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı İşletme Programı, (Yayımlanmamış doktora tezi), Trabzon.
• ÇEVEN, S. ve KARAKULLE, İ. (2018). “Bilgi Toplumu ve Eğitim, Türkiye’de Eğitime Genel Bir Bakış”, Social Sciences Studies Journal (Sssjournal), 4(14), 695- 705. ÇOLAK, M. E. (2020). “Uzaktan Eğitim Sınavlarında Bakış Algılaması İle Kopya Tespitinin Modellenmesi”, Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yazılım Mühendisliği Anabilim Dalı, (Yayımlanmamış doktora tezi), Elâzığ.
• DEMİRCİ, M (2018). “Uzaktan Eğitimde Öğrenme Stillerine Dayalı Akademik Destek Hizmetlerinin Pedagojik Formasyon Öğrencilerinin Başarısına Etkisi”, Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Anabilim Dalı, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Sakarya.
• DEMİREL, Ö. (2012). Eğitim Sözlüğü (5. Basım). Ankara: Pegem Akademi.
• DEMİREL, Ö. (2015). Eğitimde Program Geliştirme (23. Basım). Ankara: Pegem Akademi.
• DENZİN, N. K., & LİNCOLN, Y.S. (2018). Qualitative Research (5th ed.).Thousand Oaks, California: Sage Publication.
• DEVECİ, M. (2019). “Türkiye’de Yeni İletişim Teknolojilerinin Yükseköğrenim Kurumlarında Uzaktan Eğitim Alanında Kullanımı” Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Radyo Televizyon ve Sinema Anabilim Dalı İletişim Bilimleri Bilim Dalı, (Yayımlanmamış doktora tezi), İstanbul.
• DEWEY, J. (2020). Demokrasi ve Eğitim. (Mustafa Karaman, Çev.). Ankara: Gece Kitaplığı.
• DURKHEIM, E. (2016). Eğitim ve Sosyoloji. (Pelin Ergenekon, Çev.). İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• ELİTAŞ T. (2017). “Uzaktan Eğitim Lisans Sürecinde Yeni İletişim Teknolojileri: Atatürk Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi”, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Radyo Televizyon ve Sinema Anabilim Dalı Radyo Televizyon Bilimdalı, (Yayımlanmamış doktora tezi), İstanbul.
• ENFİYECİ T. (2019). “Çevrimiçi Ortamlarda Lisansüstü Uzaktan Eğitim Öğrencilerinin Topluluk Hissi, Motivasyon ve Akademik Başarısı Arasındaki İlişki Ahmet Yesevi Üniversitesi Örneği”, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Programları ve Öğretim Bilim Dalı, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Ankara.
• ERFİDAN, A. (2019). “Derslerin Uzaktan Eğitim Yoluyla Verilmesiyle İlgili Öğretim Elemanı ve Öğrenci Görüşleri: Balıkesir Üniversitesi Örneği”, Balıkesir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Anabilim Dalı, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Balıkesir.
• FITZPATRICK, J. L., SANDERS, J.R. &WORTHEN, B.R. (2019). Program Değerlendirme Alternatif Yaklaşımlar ve Uygulama Rehberi (M. K. Aydın ve B. Bavlı, Çev.Ed). Ankara: Pegem Akademi.
• GÖK B. (2017). “Üniversitelerde Uzaktan Eğitim Programlarının Hizmet Kalitesi ve Etkinliğinin Değerlendirilmesi”, Gazi Üniversitesi Bilişim Enstitüsü, Yönetim Bilişim Sistemleri Anabilim Dalı, (Yayımlanmamış doktora tezi), Ankara.
• GÜNDÜZYELİ, B. (2018). “Uzaktan Eğitim Pazarlama Stratejileri Ve Uzaktan İngilizce Dil Eğitiminde Tüketici Tatmini Üzerine Bir Çalışma”, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Yönetimi Anabilim Dalı İşletme Yönetimi Bilim Dalı, (Yayımlanmamış doktora tezi) İstanbul.
• KABA, E. (2019). “Uzaktan Eğitimde Asenkron Etkileşimi Artıran Faktörler: Bir Eylem Araştırması”, Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bilim Dalı, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Erzurum.
• KANT, I. (2017). Eğitim Üzerine (A. Aydoğan. Çev.). Ankara: Say Yayınları.
• KAYA, Z. (2002). Uzaktan Eğitim Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• KHAN, S. (2018). Dünya Okulu -Eğitimi Yeniden Düşünmek (C. Akaş, Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• KIRIK, A. M. (2014). “Uzaktan Eğitimin Tarihsel Gelişimi ve Türkiye’deki Durumu”, Marmara İletişim Dergisi, 21, 73-94.
• KOKOÇ M. (2019). “Uzaktan Eğitim Öğrencilerinin Bağlılık Düzeylerinin Akıllı Telefon Bağımlılıkları, Öz-Düzenleme ve Öz-Yeterlik Becerileri İle İlişkisinin Modellenmesi”, Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bilim Dalı, (Yayımlanmamış doktora tezi), Erzurum.
• MERRIAM, S. B. (2018). Nitel Araştırma Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber (S. Turan, Çev.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• MILES, M. B. & HUBERMAN, A.M. (2016). Nitel veri analizi (S. Akbaba Altun ve A. Ersoy, Çev.Ed). Ankara: Pegem Akademi.
• NEUENDORF, K. A. (2017). The Content Analysis Guidebook (2th ed.). Thousand Oaks, California: SAGE Publications.
• NEUMAN, W. L. (2014). Toplumsal Araştırma Yöntemleri (S. Özge, Çev.). Ankara: Siyasal Kitapevi.
• ÖZCAN, S. (2019). “Uzaktan Eğitim Veren Kurumlarda Öğretim Elemanlarının Çevrimiçi Öğretime Bağlılığının İncelenmesi” Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Ana Bilim Dalı, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, (Yayımlanmamış doktora tezi), Ankara.
• ÖZGÜR, D. F. (2019). “Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi Personelinin Öğrencilerle İletişimde Sosyal Medya Etkileşimine Bakışı: İÜ AUZEF Örneği” İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Gazetecilik Anabilim Dalı, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), İstanbul.
• PATTON, M. Q. (2018). Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri (M. Bütün, S.B. Demir, Çev. Ed.). Ankara: Pegem Akademi.
• RIEDEL, E., & MILLER, C. (2010). ‘Timber For President’: Adventure Learning And Motivation. Jl. of Interactive Learning Research, 21(4). 483-513.
• PİLANCI, H. (2019). Açık ve Uzaktan Türkçe Öğrenme Sistemleri İçin Ölçütler. Ankara: Pegem Akademi.
• ROUSSEAU, J. J. (2010). Emile -Eğitim Üzerine (Y. Avunç, Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• POZDNYAKOVA, O., & POZDNYAKOV, A. (2017). “Adult Students’ Problems in The Distancelearning”, Procedia Engineering, 178(1), 243-248.
• PUNCH, K. F. (2016). Sosyal Araştırmalara Giriş Nicel ve Nitel Yaklaşımlar (D. Bayrak, H. B. Arslan ve Z. Akyüz, Çev.). Ankara: Siyasal Kitapevi.
• RUSSELL, B. (2018). Eğitim Üzerine. (A. Uğur, Çev.), İstanbul: Cem Yayınevi.
• SCHLOSSER, C. A., & ANDERSON, M. L. (1994). Distance education: Review of the literature. AECT Publication Sales, 1025 Vermont Ave., NW, Ste. 820, Washington, DC 20005-3547. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED382159.pdf Erişim tarihi: 04.04.2020
• SCRIVEN, M. (1969). “An Introduction to Meta-Evaluation”, Educational Product Report, 2(5), 36–38.
• SİNECEN, F. (2019). “Türk Dili Dersinin Uzaktan Eğitim Yoluyla Verilmesinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi”, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Anabilim Dalı Türkçe Eğitimi Bilim Dalı, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Çanakkale.
• TUNCAY, N. ve ÖZNACAR, M. D. (2014). Sanal Düşler ve Özel Gerçekler -Özel Eğitim Gerektiren Bireyler ve Uzaktan Eğitim. Ankara. Anı Yayıncılık.
• UÇAR, H. (2016). “Uzaktan Eğitimde Motivasyon Stratejilerinin Öğrenenlerin İlgileri, Motivasyonları, Eylem Yeterlikleri ve Başarıları Üzerine Etkisi”, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış doktora tezi)Eskişehir.
• YAPAR, O. E. (2018). Exporing EFL instructors’ experiences with distance education (Doctoral Dissertation). Çanakkale Onsekiz Mart University Graduate School Of Educational Sciences Department Of Foreign Language Education English Language Teaching Programme, Çanakkale.
• YILDIRIM, A. ve ŞİMŞEK, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10. basım). Ankara: Seçkin Yayınları.
• YILDIRIM, D. (2018). “Uzaktan Eğitim Öğrencilerinin Akademik Başarıları, Etkileşim ve Gezinme Örüntülerinin İlişkisel Çözümlenmesi”, (Yayımlanmamış doktora tezi). Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Ana Bilim Dalı, Ankara. YİN, R. K. (2017). Durum Çalışması Araştırması Uygulamaları (İ. Günbayı, Çev.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.