YÜKSEKÖĞRETİMDE AKADEMİK KARİYER FARKINDALIĞI: BİR ÖLÇEK GELİŞTİRME ÇALIŞMASI

Year 2021, Volume: 50 Issue: 230, 557 - 580, 04.05.2021

Miray Dağyar , Gamze Kasalak , Nermin Uğurlu

https://doi.org/10.37669/milliegitim.682448

Cited By: 2

Abstract

Bu çalışmada, üniversite öğrencilerinin lisansüstü eğitim ve üniversitede akademik personel olma konularındaki farkındalıklarına ilişkin görüşlerini ortaya çıkarmak için Akademik Kariyer Farkındalık Ölçeğini geliştirmek amaçlanmıştır. Ölçeğin geçerlik ve güvenirlik çalışması, Akdeniz Üniversitesi’nde öğrenim gören 470, 4. sınıf lisans öğrencisi üzerinde gerçekleştirilmiştir. Taslak ölçeğin yapı geçerliğini belirlemek için açımlayıcı faktör analizi yapılmıştır. Ayrıca, doğrulayıcı faktör analizi ile de açımlayıcı faktör analizinde ortaya konulan yapının doğrulandığı belirlenmiştir. Yapılan güvenirlik ve geçerlik analizleri sonucuna göre, ölçek toplam 31 maddeden ve 4 boyuttan oluşmaktadır. Ölçeğin açıkladığı toplam varyans %61.72’dir. Ölçeğin tamamı için Cronbach Alfa iç tutarlılık katsayısı .971 olarak hesaplanmıştır. Boyutların güvenirlik katsayıları ise sırasıyla .951; .825; .861 ve .854 olarak belirlenmiştir. Sonuç olarak Akademik Kariyer Farkındalık Ölçeğinin, üniversite öğrencilerinin akademik kariyer farkındalıklarına ilişkin görüşlerini ortaya koyabilecek yeterlikte olduğu söylenebilir.

Keywords

Akademik kariyer, Akademik kariyer farkındalığı, Lisansüstü eğitim, Öğretim elemanı

Supporting Institution

Akdeniz Üniversitesi Bilimsel Araştırmalar Birimi

Project Number

SBA-2019-4657

Thanks

Bu çalışma Akdeniz Üniversitesi Bilimsel Araştırmalar Birimi tarafından SBA-2019-4657 kodlu proje desteği ile yapılmıştır.

ACADEMIC CAREER AWARENESS IN HIGHER EDUCATION: A SCALE DEVELOPMENT STUDY

Abstract

Project Number

SBA-2019-4657

References

• AITKEN, Leanne, CURREY, Judy, MARSHALL, Andrea, and ELLIOTT, Doug (2008). “Discrimination of educational outcomes between differing levels of critical care programmes by selected stakeholders in Australia: A mixed-method approach”, Intensive and Critical Care Nursing, V 24, N 2, pp. 68-77.
• ALABAŞ, Ramazan, KAMER, S. Tunay ve POLAT, Ümit (2012). “Öğretmenlerin kariyer gelişimlerinde lisansüstü eğitim: Tercih sebepleri ve süreçte karşılaştıkları sorunlar”, E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, C 3, S 4, ss.89-107.
• ARTESS, Jane and HOOLEY, Tristram (2017). “Towards a new narrative of postgraduate career”. R. Erwee, R. et al (Eds.), in Postgraduate Education in Higher Education (s.1-19). Singapore: Springer.
• ATASOY, Işık ve ERMİN, Coşkun (2016). “Hemşirelik ve ebelik öğrencilerinin mesleklerine bakış açısının incelenmesi”, Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, C 6, S 2, ss.83-91.
• ATFİELD, Gaby and PURCELL, Kate (2010). “Job search strategies and employment preferences of higher education students”. Institute for Employment Research, University of Warwick. Erişim adresi: https://warwick.ac.uk/fac/soc/ier/futuretrack/findings/ft3.1_wp2_job_search_and_motivations.pdf
• AYDEMİR, Sevilay ve ÇAM, Şefika (2015). “Lisansüstü öğrencilerinin lisansüstü eğitimi almaya ilişkin görüşleri”, Turkish Journal of Education, C 4, S 4, ss.4-16.
• BALCI, Ali (2014). “Coğrafya öğretmenliği yüksek lisans programı öğrencilerinin yüksek lisanstan beklentileri”, Marmara Coğrafya Dergisi, S 29, ss.111-135.
• BARUNCH, Yehuda (2004). “Transforming careers: From linear to multidirectional career paths: Organizational and individual perspectives”, Career Development International, V 9, N 1, pp.58-73.
• BAŞARIR, Fatma ve SARI, Mediha (2015). “Kadın akademisyenlerin kadın akademisyen olmaya ilişkin algılarının metaforlar yoluyla incelenmesi”, Yüksekögretim ve Bilim Dergisi, C 5, S 1, ss.41-51.
• BATTIE, Renae and STEELMAN, Victoria M. (2014). “Accountability in nursing practice: Why it is important for patient safety”, AORN Journal, V 100, N 5, pp.537-541.
• BEKTAŞ, Mustafa ve PEHLİVAN, Nuriye (2018). “Sınıf öğretmenlerinin “yüksek lisans” kavramına yönelik metaforik algıları”, Sakarya University Journal of Education, C 8, S 1, ss.211-227.
• BEZEN, Sevim, AYKUTLU, Işıl, SEÇKEN, Nilgün, and BAYRAK, Celal (2016). “Developing the scale for attitude towards graduate studies: A validity and reliability study”, Dokuz Eylul University Buca Faculty of Education Journal, S 41, pp.17-29.
• BOZPOLAT, Ebru (2016). “Öğretmen adaylarının lisansüstü eğitime ilişkin metaforik algıları”, İlköğretim Online, C 15, S 4, ss.1114-1130.
• BRAGT, Cyrille A.C. Van., BAKX, Anouke. W. E. A., TEUNE, Peter. J., BERGEN, Theo. C.M., and CROON, Marcel. A. (2011). “Why students withdraw or continue their educational careers: A closer look at differences in study approaches and personal reasons”. Journal of Vocational Education and Training, V 63, N 2, pp.217-233.
• BROWN, Steven D. and LENT, Robert W. (2013). “Career development and counseling”. New Jersey, John Wiley & Sons Inc
• BÜYÜKGÖZE, Hilal ve GELBAL, Selahattin (2016). Lisansüstü eğitime yönelik tutumda proaktif kişilik ve akademik kontrol odağının rolü. (Ed. K. Beycioğlu, N. Özer, D. Koşar, & İ. Şahin), Eğitim Yönetimi Araştırmaları (s.91-103). Ankara: Pegem Akademi.
• BÜYÜKÖZTÜRK, Şener (2016). Sosyal Bilimler için Veri Analizi Kitabı, Pegem Akademi, Ankara.
• ÇETİNSAYA, Gökhan (2014). Büyüme, kalite, uluslararasılaşma: Türkiye yükseköğretimi için bir yol haritası. Erişim adresi: https://www.yok.gov.tr/documents/10279/2922270/
• COHEN, Carolyn and PATTERSON, Davis G. (2012). Teaching strategies that promote science career awareness. Northwest Association for Biomedical Research, Seattle. Retrieved from https://www.nwabr.org/sites/default/files/pagefiles/science-careers-teaching-strategies-PRINT.pdf
• COLSTON, Nicole, THOMAS, Julie, LEY, M. Tyler, IVEY, Toni, and UTLEY, Juliana (2017). “Collaborating for early‐age career awareness: A Comparison of three ınstructional formats”, Journal of Engineering Education, V 106, N 2, pp.326-344.
• CRAGG, Betty C. E. and ANDRUSYSZYN, Mary-Anna (2004). Outcomes of master's education in nursing. International Journal of Nursing Education, V 1, N 1, pp. 1-18.
• ÇALIK, Temel ve GÜRER, Gülten Türkan (2019). “Lisansüstü Öğrencilerin Aldıkları Eğitime İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi”, 4. Uluslararası Yükseköğretim Çalışmaları Konferansı, Serap Emil ve Alper Çalıkoğlu, Çanakkale 18 Mart Üniversitesi Anafartalar Yerleşkesi, Çanakkale, ss.63-73.
• ÇORUK, Adil, ÇAĞATAY, Şefika ve ÖZTÜRK, Halime (2016). “Lisansüstü eğitimde kayıt ve devam sorunları”, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C 9, S 1, ss.165-178.
• DAĞYAR, Miray, KASALAK, Gamze, and UĞURLU, Nermin (2020). “Academic career awareness and academic career interest among Turkish undergraduate students”, Cypriot Journal of Educational Sciences, V 15, N 5, pp.937-954.
• DAŞTAN, Abdulkerim (2009). “Karadeniz Teknik Üniversitesi İ.İ.B.F. ölçeğinde akademik görünüm ve muhasebe eğitiminin değerlendirilmesine yönelik bir araştırma”, MUFAD Journal, S 42, ss.144-156.
• EHTİYAR, V. Rüya, SOLMAZ, Cansu ve ÜST-CAN, Çağla (2019). “Kadın akademisyen” olmak: Turizm alanındaki kadın akademisyenlere yönelik bir metafor çalışması”, Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, C 16, S 2, ss296-318.
• ER, Harun ve ÜNAL, Fatma (2017). “Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının lisansüstü öğretime ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi”, Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), C 18, S 2, ss.687-707.
• ERKILIÇ, Turan Akman (2007). “Factors affecting students’ willingness to pursue postgraduate education”, Girne Amerikan University Journal of Social & Applied Science, V 3, N 5, pp.46-72.
• ERKUŞ, Adnan (2012). Psikolojide Ölçme ve Ölçek Geliştirme-1. Pegem Akademi, Ankara.
• GÖMLEKSİZ, Mehmet Nuri ve YILDIRIM, Fatma (2013). “Lisansüstü eğitim alan öğrencilerin lisansüstü eğitime ilişkin görüşleri”, VI. Ulusal Lisansüstü Eğitim Sempozyumu, Sakarya Üniversitesi Yayınları, Sakarya Üniversitesi, ss.68-74.
• GÜR, Bekir S, ÇELİK, Zafer ve YURDAKUL, Serkan (2018). Yüksek öğrenime bakış 2018: İzleme ve değerlendirme raporu, Eğitim-Bir-Sen, Ankara.
• HOTAMIŞLI, Mustafa, KARCI, Aslı, ÇETİNEL, Hürmet ve ÇETİNKAYA, Feride (2011). “View of the undergraduates towards academician as a career: A comparative research in faculty of economics and administrative scienced and faculty of education”, e-Journal of New World Sciences Academy, V 6, N 2, pp.144-159.
• İLTER, İlhan (2020). “Akademik başarı, lisansüstü eğitim farkındalığı ve lisansüstü eğitim niyeti arasındaki ilişkiler”, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, C 53, S 1, ss.117-156.
• KARADAŞ, Ayşe, DURAN, Songül ve KAYNAK, Serap (2017). “Hemşirelik öğrencilerinin kariyer planlamaya yönelik görüşlerinin belirlenmesi”, SDÜ Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, C 8, S 1, ss.1-8.
• KARAKUL-KAYAHAN, Aygülen ve KARAKÜTÜK, Kasım (2014). “Lisansüstü öğretime öğrenci seçiminde kullanılan ölçütlere ilişkin öğretim elemanlarının görüşleri”, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, C 47, S 2, ss.179-200.
• KATİPOGLU, Muhammet ve KATİPOGLU, Bedri. (2016). “İlköğretim bölümü öğrencilerinin akademisyenlik ile ilgili görüşlerinin incelenmesi”. Journal of International Social Research [Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi], C 9, S 46, ss.572-580.
• KAYNAK, Tuğray (1996). İnsan Kaynakları Planlaması, Alfa Yayınları, İstanbul.
• KLINE, Rex B. (2011). Principles and Pracitce of Structural Equation Modeling. The Guilford Press, New York, NY.
• KONOKMAN, Gamze Y. and ALICI, Devrim (2014). “An attitude scale about graduate education: Reliability and validity study”. International Online Journal of Educational Sciences (IOJES), V 6, N 1, pp.112-129.
• KÖKSALAN, Bahadır, İLTER, İlhan ve GÖRMEZ, İlhan (2010). “Sınıf öğretmeni adaylarının sosyo-kültürel özellikleri ve lisansüstü eğitim isteklilikleri üzerine bir çalışma (Fırat, Erzincan ve İnönü Üniversitesi Sınıf Öğretmenliği Anabilim Dalı örneği)”, Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, C 11, S 3, ss.277-299.
• MEB (2020). 10084549_No15_LGS_2020_Ilk_Yerlestirme_Sonuclari.pdf (meb.gov.tr) T. C. Milli Eğitim Bakanlığı, Eğitim Analiz ve Değerlendirme Raporları Serisi, No:14, 2020.
• MBS (2019). https://mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.21510& Mevzuat Iliski=0&source, Mevzuat Bilgi Sistemi. Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği, 2019.
• MERCAN, Zeynep (2016). Decision making process in the academic career orientation: Agentic and communal perspectives of Turkish postgraduate education scholars, Istanbul Bilgi University, (Unpublished master’s thesis), İstanbul.
• MERDAN, Ethem (2011). Kişilikle kariyer seçimi arasındaki ilişkinin incelenmesi: Özel sektörde bir uygulama, Kırıkkale Üniversitesi, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Kırıkkale.
• NAS, Selçuk, PEYMAN, Duygu ve ARAT, Ö. Gülçin (2016). “Bireylerin yüksek lisans yapma nedenleri üzerine bir araştırma”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C 18, S 4, ss.571-599.
• NILES, Spencer and HARRİS-BOWLSBEY, JoAnn (2013). Career Development Interventions in the 21st Century. Nobel, Ankara.
• NG, Linda. C. H. (2016). Exploring registered nurses’ attitudes to postgraduate education for specialty practice in Australia. University of Queensland, (Unpublished dissertation thesis), Australia
• ÖREN, Fatma. Ş., Yılmaz, Tuğçe ve Güçlü, Mert (2012). “Öğretmen adaylarının lisansüstü eğitime yönelik görüşlerinin analizi”. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi. C 1, S 2, ss. 189-201.
• ÖSYM (2020). https://dokuman.osym.gov.tr/pdfdokuman/2020/ALES-1/aleskilavuz15052020.pdf, Akademik personel ve lisansüstü eğitime giriş sınavı, 2020.
• ÖZMENTEŞ, Gökmen ve ÖZMENTEŞ, Sabahat (2005). “Buca Eğitim Fakültesi Müzik Eğitimi Anabilim Dalı yüksek lisans öğrencilerinin lisansüstü eğitimden beklentileri ve yüksek lisans programı ile ilgili görüşleri”, Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, S 17, ss.247-255.
• ÖZTÜRK, Mustafa (2020). Üniversite kariyer gelişim programının öğrencilerin kariyer farkındalığı, karar verme yetkinliği ve stresi üzerindeki etkisi, Marmara Üniversitesi, (Yayımlanmamış doktora tezi), İstanbul.
• ÖZTÜRK-BOZTUNÇ, Nagihan, EROĞLU, Melek Gülşah ve KELECİOĞLU, Hülya (2015). “Eğitim alanında yapılan ölçek uyarlama makalelerinin incelenmesi”, Eğitim ve Bilim, C 40, S 178, ss.123-137.
• POLAT, Soner, APAK, Özlem and AKDAĞ, Murat (2013). “Investigation of primary student teachers’ perceptions about the concept of academician through metaphor analysis”, Inonu University Journal of the Faculty of Education, V 14, S 2, pp.57-78.
• SEÇER, Hasibe (2013). Bireysel kariyer planlama ve kişisel başarı algısı arasındaki ilişki ve Pamukkale Üniversitesi'nde bir araştırma, Pamukkale Üniversitesi, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Denizli.
• SEVİNÇ, Bilal (2001). “Türkiye’de lisansüstü eğitim uygulamaları, sorunlar ve uygulamalar”. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, C 34, S 1, ss. 25-40
• ŞAHİN, İdris, ZORALOĞLU, Yunus Remzi ve FIRAT-ŞAHİN, Necla (2011). “Üniversite öğrencilerinin yaşam amaçları, eğitsel hedefleri üniversite öğreniminden beklentileri ve memnuniyet durumları”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, C 3, S 3, ss.429-452.
• ŞİMŞEK, Ömer Faruk (2007). Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş, Temel İlkeler ve LISREL Uygulamaları, Ekinoks Yayınları, Ankara.
• TÜZ, Vergiliel Melek (2003). “Kariyer planlamasında yeni yaklaşımlar”, Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, C 4, S 4, ss.169-176.
• ÜNAL, Çiğdem ve İLTER, İlhan (2010). “). Sınıf öğretmeni adaylarının lisansüstü eğitime olan tutumları (Fırat, Erzincan ve İnönü Üniversitesi sınıf öğretmenliği ABD örneği)”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C 14, S 2, ss.147-164.
• VARIŞ, Fatma (1973). Türkiye’de Lisansüstü Eğitim: Sosyal Bilimlerde. Ankara: Ankara Üniversitesi.
• YALÇIN, Hatice ve DEMİREKİN, Murat (2013). “Lisans eğitimi alan öğrencilerin, kadın akademisyenlerin çalışma yaşamındaki durumlarına yönelik algıları”, Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, C 3, S 2, ss.166-172.
• YÖK (1981). https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2547.pdf, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu, 1981.
• YÖK (2014). https://istatistik.yok.gov.tr/, Yükseköğretim bilgi yönetim sistemi. 2014–2015 akademik yılı yüksek öğretim istatistikleri, 2014.
• YÖK (2018). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/11/20181109-3.htm, Öğretim üyesi dışındaki öğretim elemanı kadrolarına yapılacak atamalarda uygulanacak merkezi sınav ile giriş sınavlarına ilişkin usul ve esaslar hakkında yönetmelik. Resmi Gazete. Sayı: 30590, 2018.
• YÖK (2019). https://www.yok.gov.tr/kurumsal/mevzuat, Yükseköğretim kurulu mevzuatı, 2019.
• YÖK (2020). https://istatistik.yok.gov.tr/, Yüksek öğretim bilgi yönetim sistemi. 2019–2020 akademik yılı yüksek öğretim istatistikleri, 2020.