تحليل الاستعارة الخطابة والشعر: قصيدة "هو الحب" لمحمود درويش أنموذجا

Yıl 2023, Sayı: 17, 509 - 528, 30.12.2023

Mahmud Kaddum

https://doi.org/10.47502/mizan.1329069

Öz

عادة ما ينظر إلى الاستعارة بوصفها مقوما زخرفيا يندرج ضمنه باقي المقومات، غير أن أرسطو
نظر إليها بوصفها مقوما حجاجيا وأداة للمعرفة الإضافية. وهذا ما تنبه إليه أمبيرتو إيكو في كتابه السيميائية
وفلسفة اللغة، الذي درس فيه خمسة مداخل أو مفاهيم أطرت الفكر الغربي طوال تاريخه، وكان من بينها مفهوم
الاستعارة، وذلك تحت عنوان: الاستعارة وتوليد الدلالة. إن مهمتنا الأساسية في هذا المقال تتلخص في عرض
التصورات الكبرى التي جعلت من الاستعارة ميدانا لدراستها وتحليلها، وسنحاول في هذا المقال العمل على
تطبيق ما تجود به علينا نظرية الاستعارة من مفاهيم على الخصائص اللغوية للنصوص، مختارين نصا للشاعر
الفلسطيني المعاصر المتفرد محمود درويش. وكان النص الذي حظي باهتمامنا "هو الحب" لأنه يناقض النظرة
السائدة عن درويش، والتي اختصرته في شعر الثورة ورفض الصهيونية؛ ذلك أن هذا النص يجعل من الحب
محورا أساسيا، وهو ما يجعل منه شاعرا قادرا على التعبير عن جميع المواقف الإنسانية في أكثر لحظاتها
تناقضا

Anahtar Kelimeler

الاستعارة, النص الشعري, محمود درويش, اللغة، الأدب

Hitabet ve Şiirsel Metnin İstiare Analizi: Mahmud Derviş’in “Huve’l-Hub” Şiiri Örneği

Öz

İstiâre genellikle diğer unsurları içeren dekoratif bir unsur olarak görülür, ancak Aristoteles onu bir cedel unsuru ve ek bilgi için bir araç olarak görmüştür. Umberto Eco, istiâre kavramı da dahil olmak üzere tarihi boyunca Batı düşüncesini çerçeveleyen beş giriş veya kavramı istiâre ve çağrışım kuşağı başlığı altında incelediği göstergebilim ve dil felsefesi adlı kitabında buna dikkat çekiyor. Bu yazımızdaki temel hedefimiz istiâreyi inceleme ve analiz alanı haline getiren temel kavramları sunmaktır. Bu çalışmada mecazi teori kavramlarını dilsel özelliklere sahip metinlere uygulamaya çalışacağız. Bunu yaparken metin olarak eşsiz bir şair Mahmud Derviş'in metnini seçeceğiz. Dikkatimizi çeken metin, onu devrim şiirinde ve Siyonizmin reddinde özetleyen Derviş'in hakim görüşüne aykırı olduğu için "O aşktır" metnidir; çünkü bu metin aşkı temel bir odak noktası haline getiriyor, bu da onu tüm insani tutumları en çelişkili anlarda ifade edebilen bir şair yapıyor.

Anahtar Kelimeler

İstiâre, Şiirsel Metnin, Mahmud Derviş, Dil, Edebiyat

Teşekkür

İyi çalışmalar Kolaylıklar diliyorum, Saygılarımızla

Kaynakça

• Âristo. el-Hatâbiyye. Tercüme: Abdürrahmân Bedevî. el-Irâk, Dâru’r-Raşîd li’n-Neşr, 1980.
• Âristo. Fenni’ş-Şi’r. Tercüme: İbrâhim Hamâda. Kahire: Mektebetü’l-Encilû el-Mısriyye. Barhûma, Îsâ. el-Lügatü ve’l-Cins. Ammân: Dâru’ş-Şurûk li’n-Neşr, 2002.
• Benû Hâşim, El-Hüseyin. Nazariyyêtü’l-Hicâci ınde Chaim Perelman. Beyrût: Dâru’l-Kitâbi’l-Cedîd el-Müttehide, 2014.
• Dervîş, Mahmûd. Eseru’l-Ferâşeti. Beyrût: Dâru Riyâz er-Rayyis li’l-Kütüb, 2009.
• Ebû Mûsâ, Muhammed Muhammed, et-Tasvîru’l-Beyânî. el-Kâhire: Mektebetü Vehbe, 2009.
• Eco, Umberto.es-Simyâiyye ve Felsefetü’l-Lügati. Tercüme: Ahmed el-Sama. Beyrût: el Münazzametü’l-Arabiyye li’t-Terceme, 2005.
• El-Cürcânî, Abdulkâhir, Delâilu’l-‘İ’câz. thk. Mahmûd Muhammed Şâkir el-Kâhire: Matbaatü’l-Medenî, 1992.
• Es-Sekkâkî, Ebû Yâkub. Miftêhu’l-Ulûm. thk. Hamdî Kâbil, el-Kâhire: el-Mektebetü’l-Vakfiyye.
• El-Velî, Muhammed. el-İstiâratü fî Mehattât Yûnâniyyetü ve Arabiyyetü ve Garbiyye. er-Ribât: Menşûrât Dâru’l-Amân, 2005.
• Hawkes, Terence. el-İstiâra. Tercüme: Amrû Zekêriyyê Abdullâh. Kahire: el-Merkezü’l-Kavmî li’t-Tercüme, 2016.
• İbn Kuteybe, Müslim. eş-Şi’ru ve’ş-Şuarâ’. thk. Ahmed Muhammed Şâkir, el-Kâhire: Dâru’l-Maârif li’n-Neşri, 1982.
• İbn Rüşd, Muhammed. Telhîsu’l-Hatâbe. thk. Muhammed Süleym Sâlim, el-Kâhire: Dâru’t-Tahrîr li’t-Tıbbêati ve’n-Neşri, 1967.
• Rikor, Paul. el-İstiâratü’l-Hayyetü. Tercüme: Muhammed Velî, Beyrût: Dâru’l-Kitâb el-Müttehide, 2012.
• Rikor, Paul. Nazariyyetü’t-Te’vîl; el-Hitâb ve Fâizü’l-Ma’nâ. Tercüme: Said el-Ğânimî, el-Merkezü’s-Segâfiyyü’l-Arabî, Beyrût: ed-Dâru’l-Beydâ’, 2006.
• Lahvîdak, Abdülazîz, Nazâriyyâtü’l-İstiârati fî’l-Belâgati’l-Arabiyyeti min Aristo ilê Lakoff ve Mark Johnson. Ammân: Dâru Künûz el-Ma’rifeti li’n-Neşri ve’t-Tevzî’, 2015.
• Lakoff, George. ve Johnson, Mark. el-İstiârât elletî Nahyâbihê. Tercüme: Abdülmecît Cühfe. Fas: Dâru Toubkal li’n-Neşri, 2018.