Gazipaşa Evleri

Year 2019, Volume: 9 Issue: 2, 559 - 571, 30.12.2019

Nisa Yılmaz Erkovan , Nacide Öter

Abstract

Antalya‟nın Gazipaşa İlçesi yüzyıllar boyu toplumlara ev sahipliği yapmış ve yerleşim görmüş bir ilçedir. Bu çalışmada, Gazipaşa yöresi geleneksel ev mimarisi hem plan yönünden hem de bu evlerin oluşumuna etki eden yöresel, kültürel, ekonomik, coğrafi ve inanç gibi çeşitli değişkenler düşünülerek ele alınmıştır. Çalışmada, Gazipaşa İlçesinde bulunan tescilli ve tescilsiz geleneksel yapıda konutlar ve bunlardan kırsal ve merkezde görece nitelikli olanlar seçilerek, ilçe merkezinde beş, kırsal bölge olan Hasdere‟de beş adet konutun plan, malzeme, yapım tekniği, cepheleri incelenmiştir. Yapıların plan tipolojileri çıkarılmış, fotoğraflanarak belgelenmiştir. Bu çalışmada, Gazipaşa evlerinin geleneksel konut mimarisi tipolojileri içerisindeki yeri araştırılmıştır. Yörede yer alan evlerin birçoğunun bu bölgede yaşamış insanların sosyal statüsü ve ekonomik durumlarına göre büyüklüklerinin de değiştiği izlenmekte- dir. Gazipaşa evlerinin ana malzemesini taş ve ahşap oluşturmaktadır. Taş, ahşap hatıllarla birlikte temel ve ana gövdeyi oluşturmaktadır. Oda ve sofalardan oluşan plan öğelerini tüm geleneksel yapılarda olduğu gibi planı şemasını iklim, topoğrafya, kültür, ekonomik yapı şekillendirmektedir. Birçoğu 19. yüzyıla ait olan tarihi bir vesika değerinde olan bu evlerin belgelenmesi ve gelecek nesillere aktarılması kültür mirasımız açısından önemlidir.

Keywords

Gazipaşa, Geleneksel Yapı, Kırsal Mimari, Konut

References

• Akış A. (1997). Gazipaşa’nın İklimi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya 1997.
• Antalya Valiliği İl Kültür ve Turizm ve Turizm Müdürlüğü (2010). Dünden bugüne Antalya. Cilt 1. Antalya 2010.
• Aran K. (2000). Barınaktan Öte Anadolu Kır Yapıları. İstanbul 2000.
• Eldem S. H. (1954). Türk Evi Plan Tipleri. İstanbul. 1954.
• Gazel A. A. (2007). “Osmanlı‟dan Cumhuriyet‟e Gazipaşa‟nın İdari Durumuna Kısa Bir Bakış”. 20. yüzyılda Antalya Sempozyumu 22-25 Kasım 2007 II (2007) 700-712.
• Güngör Ş. & Bozyiğit R (2013). “Gazipaşa İlçesi‟nde (Antalya) Köy Yerleşmeleri”. Marmara Coğrafya Dergisi 0/23 (2013) 267-292.
• Güngör Ş. (2010). Gazipaşa İlçesi’nin (Antalya) Coğrafi Etüdü. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri, Konya 2010.
• Kavas K. R. (2012). “Türk Konut Mimarisinde Tarihsel Süreklilikler: Orta Asya ve Anadolu”. Belleten LXXVI (2012) 503-538.
• Köse A. (2005). “Türkiye‟de Geleneksel Kırsal Konut Planlarında Göçebe Türk Kültürü İzleri”. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 7/2 (2005) 158-191.
• Kuban D. (1995). Türk ‘Hayat’lı Evi. İstanbul 1995.
• Kuban D. (2017). Türk Ahşap Konut Mimarisi. İstanbul 20172.
• Küçükerman Ö. & Güner Ş. (1995). Anadolu Mirasında Türk Evleri. İstanbul 1995.
• Yıldız A. (2009). Dünden Bugüne Gazipaşa Tarihi (Selene-Sallune-Selinus-Selinti-Gazipaşa). Antalya 2009.