Kentsel Katı Atık Yönetimi Kapsamında “Çevreci Komşu Kart Uygulaması”

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 2, 79 - 100, 30.12.2018

Hasan Hüseyin Aygül , Derya Yıldız

Öz

Bireysel atık yönetimi, geri kazanımı ve dönüşümü mümkün atıkların (çöpten) ayrıştırılma bilincini ve pratiğini ifade etmektedir. Antalya Muratpaşa Belediyesi tarafından başlatılan Çevreci Komşu Kart uygulaması da ambalaj atıklarının geri kazanımını ve dönüşümünü hedefleyen bireysel atık yönetimi kapsamındaki bir projedir. Uygulamanın kişilerin çevresel duyarlılığına, geri dönüşüm bilincine ve ayrıştırma davranışına olan etkisini belirleyebilmek amacıyla hem kart kullanıcılarına hem de kullanıcı olmayan kişilere yönelik, tabakalı basit tesadüfi örnekleme tekniğiyle, sosyoekonomik açıdan farklılık gösteren 10 mahallede 783 kişiyle anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Her iki grubun da çöp-atık algısı, ayrıştırma bi- linci ve davranışı, atıkların geri dönüşümü ve kazanımı hakkındaki bilgi düzeyleri ve pratikleri karşılaştırılmış, kart uygulamasının etkinliği ve işlevselliği tartışılmıştır. Anket tekniği ile toplanan verilerin analizinde yüzde ve frekans dağılımı ile ki kare testi kullanılmıştır. Çalışma sonucunda kişilerin kart kullanma amaçlarının sosyoekonomik düzeye göre değiştiği; projenin çöp-atık bilincini, atık ayrıştırma dav- ranışını, geri kazanım ve dönüşüm bilincini geliştirdiği; ek olarak ev ekonomisini destekleme, maddi gelir elde etme, tasarrufta bulunma, sosyal yardımlaşma ve dayanışma gibi işlevlerinin de olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Atık, Ayrıştırma, Çöp, Geri Dönüşüm, Bireysel Atık Yönetimi

Kaynakça

• Apaydın Ö., Yağcı A. & Civelek A. (2011). “Geri Kazanılabilir Katı Atıkların Kaynakta Ayrılması İşlemine Hane Halkı Yaklaşımının Beşiktaş ve Üsküdar İlçelerinde Araştırılması”. Sigma Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi 3 (2011) 17-26.
• Baudrillard J. (2013). Tüketim Toplumu Söylenceleri/Yapıları. Çev. H. Deliceçaylı & F. Keskin. İstanbul 2013.
• Bauman Z. (2000). Küreselleşme: Toplumsal Sonuçları. Çev. A. Yılmaz. İstanbul 2000.
• Beck U. (2011). Risk Toplumu: Başka Bir Modernliğe Doğru. Çev. K. Özdoğan & B. Doğan. İstanbul 2011.
• Bookchin M. (1996). Toplumsal Ekolojinin Felsefesi: Diyalektik Doğalcılık Üzerine Denemeler. Çev. R. G. Öğdül. İstanbul 1996.
• Bookchin M. (2013). Özgürlüğün Ekolojisi. Çev. M. K. Coşkun. İstanbul 2013.
• Burke E. (1790). “Reflections on the Revolution in France”. Kaynak: <https:// socialsciences.mcmaster.ca/econ/ugcm/3ll3/burke/revfrance.pdf>.
• Carson R. (2011). Sessiz Bahar. Çev. Ç. Güler. Ankara 2011.
• ÇEVKO (Çevre Koruma ve Ambalaj Atıkları Değerlendirme) Vakfı (2017). “Dönüşüm”. Kaynak: <http://www.cevko.org.tr/images/stories/donusum/21.pdf>.
• Dobson A. (2000). Green Political Thought. London 2000 3.
• Eckersley R. (2004). The Green State: Rethinking Democracy and Sovereignty. London 2004.
• Ferry L. (2000). Ekolojik Yeni Düzen. Çev. T. Ilgaz. İstanbul. 2000.
• Giddens A. (2010). Modernliğin Sonuçları. Çev. E. Kuşdil. İstanbul 2010.
• Güler B. A. (2001). Çöp Hizmetleri Yönetimi. Ankara 2001.
• Hardin G. (1968). “The Tragedy of the Commons”. New Series 162 (1968) 1243-1248. İstanbul Büyükşehir Belediyesi (n.d.). “Uysal, ‘Sıfır Atık’ İçin Akıllı Geri Dönüşüm Konteynerini Ta- nıttı”. Kaynak: <https://www.ibb.istanbul/News/Detail/34948>.
• Kayır Ö. G., Köksal C. D. & Çiftçibaşı Z. T. (2002). “Antalya Kenti Evsel Çöp Bilinci ve Çöp Yönetimi Değerlendirmesi”. Çağdaş Yerel Yönetimler 3/11 (2002) 70-108.
• Keleş R., Hamamcı C. & Çoban A. (2012). Çevre Politikası. İstanbul 2012.
• Kılınç İ. (2014). “Çöp, Geri Dönüşüm ve Hukuk”. Ankara Barosu Dergisi 2 (2014) 465-476.
• Kovel J. (2005). Doğanın Düşmanı: Kapitalizmin Sonu Mu, Dünyanın Sonu Mu?. Çev. G. Koca. İstanbul 2005.
• Laferriére E. & Stoett P. J. (1999). International Relations Theory and Ecological Thought: Towards a Synthesis. New York 1999.
• Lovelock J. (1979). Gaia: A New Look at Life on Earth. Oxford 1979.
• Merchant C. (2005). Radical Ecology: The Search for a Livable World. New York 2005 2.
• Ophuls W. (1973). “Leviathan or Oblivion”. Ed. H. E. Daly, Toward a Steady State Economy (1973) 215-230. San Francisco.
• Ophuls W. (1977). Ecology and The Politics of Scarcity. San Francisco 1977.
• Özkan Y. (2007). “The Profile of Garbage Collectors as an Important Factors in Recycling: Case of Denizli”. Vocational Education 2/4 (2007) 467-483.
• Resmî Gazete (2 Nisan 2015). Atık Yönetimi Yönetmeliği. Kaynak: <http://www. resmigaze- te.gov.tr/eskiler/2015/04/20150402-2.htm>.
• Resmî Gazete (23 Mart 2017). Atık Yönetimi Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik.
• Kaynak: <http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler /2017/03/20170323-20.htm>. Shekdar A. V. (2009). “Sustainable Solid Waste Management: An Integrated Approach For Asian Countries”. Waste Management 29/4 (2009) 1438-1448.
• Steiner M. & Wiegel M. (2009). Katı Atık Yönetimi: Atık Yönetiminin Temellerine Yönelik Rehber Kitap. Ankara 2009.
• T. C. Kalkınma Bakanlığı (2013). “Onuncu Kalkınma Planı 2014-2018”. Kaynak: <http://www.sbb.gov.tr/
• Lists/Kalknma%20Planlar/Attachments/12/Onuncu_Kalk%C4%B1nma_Plan%C4%B1.pdf>.
• Türkiye Çevre Eğitim Vakfı (TÜRKÇEV) Eko-Okullar Programı (n.d.). Çöp-Atık El Kitabı. Kaynak: <http://www.ekookullar.org.tr/ckfinder/userfiles/files/cop_atik_ kitabi_net.pdf>.
• Udall S. L. (2016). The Quiet Crisis. New York 2016.
• Umut M. Ö., Topuz Y. V. & Velioğlu M. N. (2015). “Çöpten Geri Dönüşüme Giden Yolda Sürdürülebilir
• Tüketiciler”. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 13/2 (2015) 263-288. United States Environmental Protection Agency (EPA) (n.d.). “Waste Management Hierarchy and Homeland Security Incidents”. Kaynak: <https://www.epa.gov/ho meland-security-waste/waste- management-hierarchy-and-homeland-security-incidents>.