Ergenlerin Umutsuzluk ve Psikolojik Sağlamlıklarının Sahip Oldukları Değerler Açısından İncelenmesi

Year 2020, Volume: 9 Issue: 2, 752 - 763, 24.04.2020

Neriman Özge Gökçe Bülent Dilmaç

https://doi.org/10.33206/mjss.557529

Cited By: 1

Abstract

Araştırmanın
genel amacı ergenlerin umutsuzluk ve psikolojik sağlamlık düzeylerinin sahip
oldukları değerler açısından incelenmesidir.  Araştırmada genel tarama modelinin bir alt
türü olan ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma evreni
2013–2014 yılında Konya’da lise öğrenimini sürdüren ergenlerden oluşmaktadır.
Çalışma grubu ise, bu ergenler arasından tesadüfî küme örnekleme yöntemi ile
seçilmiştir. Araştırmada İnsani Değerler Ölçeği (İDÖ); Beck Umutsuzluk Ölçeği
(BUÖ) ve California Yılmazlık Değerlendirme Ölçeği Lise Versiyonu (CYDÖ)
kullanılmıştır. Araştırma “Yapısal Eşitlik Modeli” ne göre AMOS 19 Programı
kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma bulguları sonucunda, ergenlerin sahip oldukları değerlerin
arttıkça, psikolojik sağlamlık düzeylerinin de artış göstereceği; umutsuzluk
düzeylerinin ise negatif yönlü olarak azalacağı ortaya çıkmıştır.  

Keywords

Değer, Psikolojik Sağlamlık, Umutsuzluk, Yılmazlık

A Study of Adolescents’ Hopelessness and Psychological Stability in Terms of Their Values

Abstract

The aim of the study is to analyze adolescents’ level of hopelessness and psychological stability in terms of their values. The relational screening model which is a sub-type of the general screening model was conducted in the study. Adolescents who studied in Konya in 2013-2014 took part the research and they were randomly selected. The Human Values Scale; Beck Hopelessness Scale (BHS) and the California Resilience Rating Scale High School Version (SCD) were conducted. The study was analyzed by using AMOS 19 Program via "Structural Equation Model". As a result it was found out that adolescent’ values and psychological stability increase while level of hopelessness goes down.

Keywords

Value, Psychological Stability, Hopelessness, Resilience, Hope

References

• Abramson, L. Y., Metalsky, G. I., & Alloy, L. B. (1989). Hopelessness depression: A theory-based subtype of depression. Psychological Review, 96,358–372.
• Abela, J.R.Z. ve Seligman, M.E.P. (2000). The Hopelessness Theory of Depression: A Test of the Diathesis-Stress Component in the Inter-Personal and Achievement Domains. Cognitive Therapy and Research,24 (4), 361-378.
• Ağır, M. (2017). Yaşam Kalitesi, Değerler ve Umut-umutsuzluk. Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi,11,85-103.
• Ağırkan M. Ve Kağan M. (2017). Üniversite Öğrencilerinin Değer Yönelimleri ile Psikolojik Dayanıklılık Düzeyleri Arasındaki İlişki. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,19 (3),225-245.
• Akbaba-Altun, S. (2003). Eğitim yönetimi ve değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 1 (1), 7-18.
• Aydın, M. (2003). Gençliğin değer algısı: Konya örneği. Değerler Eğitimi Dergisi, 1 (3), 121-144.
• Block, J. Ve Kremen, A. M. (1996). IQ and ego-resiliency: Conceptual and empirical connections and seperateness. Journal of Personality and Social Psychology, 70(2), 349-361.
• Bollen, K.A. (1989) Structural Equations with Latent Variables. John Wiley and Sons, Inc., NewYork.
• Browne, M.W. & Cudeck, R. (1993). Alternative ways of assessing model fit. In Bollen, K.A. & Long, J.S. [Eds.] Testing structural equation models. Newbury Park, CA: Sage, 136–162.
• Bulut, S. Ve Dilmaç, B. (2018) Üniversite Öğrencilerinin Sahip Olduğu Değerler Psikolojik İyi Oluş ve Mutluluk Düzeyleri Arasındaki Yordayıcı İlişkiler. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 9:16(8):351-374.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri (14. Baskı). Ankara: Pegem Yayınları.
• Byrne, B. M. (2010). Structural equation modeling with AMOS: Basic concepts, applications, and programming. 2nd Edition. Routledge Taylor & Francis Group.
• Chang E.C., D'Zurilla T.J. ve Mayder-Olivares A. (1994). Assesing The Dimensionality of Optimism and Pessimism Using Multimeasure Approach. Cogn Ther Res, 18: 143-160.
• Çelikel, F.Ç. ve Erkorkmaz, Ü. (2008). Üniversite Öğrencilerinde Depresif Belirtiler ve Umutsuzluk Düzeyleri ile İlişkili Etmenler. Nöropsikiyatri Arşivi, 45, 122-129.
• Derebaşı, I. (1996). Beck Umutsuzluk Ölçeğinin Ege Üniversitesi Öğrencileri Üzerinde Geliştirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Dilmaç B. (2007). Bir grup fen lisesi öğrencisine verilen insani değerler eğitiminin insani değerler ölçeği ile sınanması, Yayımlanmamış doktora tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Dilmaç, B. (2007). Fen lisesi öğrencilerine insani değerler eğitiminin verilmesi ve insani değerler ölçeği ile sınanması [The assessment of the teaching of humane values which are imposed a group of science high school students by humane values scale]. Unpublished doctoral dissertation, Selçuk University, Konya.
• Dilmaç, B., Bozgeyikli, H., Çıkılı, Y. (2008). Öğretmen Adaylarının Değer Algılarının Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 6 (16), 69-91.
• Durak, A. (1993), Beck Umutsuzluk Ölçegi’nin Geçerligi Üzerine Bir Çalısma, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.Durak A (1994) Beck Umutsuzluk Ölçeği (BUÖ) geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 9: 1-11.
• Durmuş, Ç. (1996). Değerlerin meslek grupları açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Eminağaoğlu, N. (2006). Güç koşullarda yaşayan sokak çocuklarında dayanıklılık (Sağlamlık) (Yayınlanmış doktora tezi). Ege Üniversitesi, İzmir.
• Gizir, C.A. (2007). ‘Psikolojik Sağlamlık, Risk Faktörleri ve Koruyucu Faktörler Üzerine Bir Derleme Çalışması’. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi,3(28):113-128
• Gökçe, B. (1994) ‘Toplumsal Değişim Sürecinde Gecekondu Ailesi’, Aile Kurultayı ‘Değişim Sürecinde Aile; Toplumsal Kalıtım ve Demokratik Değerler’ ,16-18 Kasım Birinci Kitap, Ankara: Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı.
• Güngör, E. (1993). “Değerler Psikolojisi Üzerinde Araştırmalar.” İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Güngör, E. (2000). Değerler psikolojisi üzerine araştırmalar. İstanbul: Ötüken yayınları Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri anabilim dalı, Eğitimde Psikolojik Hizmetler, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Programı, Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara.
• Hoşoğlu, R., Fırıncı Kodaz, A., Yılmaz Bingöl, T. & Vural Batık, M., (2018). Öğretmen Adaylarında Psikolojik Sağlamlık. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi. 8(14): 217-239.
• Hökelekli, (2010). “Modern Eğitimde Yeni Bir Paradigma: Değerler Eğitimi”, Eğitime Bakış Eğitim-Öğretim ve Bilim Araştırmaları Dergisi, 6 (18), 4-10.
• Hu, L. & Bentler, P. (1999). Cutoff criteria for fit indices in covariance structure analysis: conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling, 6, 1-55.
• Karaırmak, Ö. & Siviş-Çetinkaya, R. (2009). Deprem deneyimini yaşamış yetişkinlerin bağlanma stilleri ve psikolojik dayanıklılıkları arasındaki ilişki. XVII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı Kitapçığı içinde (s.74-75). Ege Üniversitesi.
• Kline, R.B. (2011) Principles and Practice of Structural Equation Modeling. Guilford Press, New York.
• Kobasa, S. C., Maddi, S. R., & Courington, S. (1981). Personality and constitution as mediators in the stress–illness relationship. Journal of Health and Social Behavior, 22(4), 368-378.http://dx.doi.org/10.2307/2136678
• Luthar, S. ve Cicchetti, D. (2000). The construct of resilience: Implications for interventions and social policies. Development and Psychopathology, 12, 857-885.
• Oktay, A.S. (2007). İslam düşüncesinde ahlâkî değerler ve bunların global ahlâka etkileri. Değerler ve Eğitimi Uluslararası Sempozyumu (İstanbul, 26- 28 Kasım 2004), İstanbul: DEM.
• Osterling, K.L. ve Hines, A.M. (2006). Mentoring adolescent foster youth: Promoting resilience during develop mental transitions. Child And Family Social Work. 11, 242-253.
• Öner, N. (1997). Türkiye`de Kullanılan Psikolojik Testler: Bir Başvuru Kaynağı, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, 3. Basım, İstanbul. YÖK, 2006a. Yükseköğretim Kanunu (Kanun No: 2547 Kabul tarihi: 4.11.1981).
• Özcan, B. (2005). Anne-babaları boşanmış ve anne-babaları birlikte olan lise öğrencilerinin yılmazlık özellikleri ve koruyucu faktörler açısından karşılaştırılması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Özmen, D., Dündar, P.E., Çetinkaya, A.Ç., Taşkın, O., Özmen, E. (2008). Lise öğrencilerinde umutsuzluk ve umutsuzluk düzeyini etkileyen etkenler, Anadolu Psikiyatri Dergisi, (9), 8-15.
• Poch F.V., Villar E., Caparros B. ve ark. (2004). Feelings of Hopelessness in a Spanish University Population. Soc Psychiatry Epidemiol, 39: 326-334.
• Rutter, M. (1987). Psychosocial resilience and protective mechanism. Journal of Orthopsychiatry, 57(3), 316-331.
• Savaşır, I., Şahin, N.H. (1997). Bilişsel-Davranışçı Terapilerde Değerlendirmede Sık Kullanılan Ölçekler. (Cognitive-Behavioral Therapy Scales Commonly Used in the Assessment). Türk Psikologlar Derneği Yayınları, No:9, Ankara.
• Shek, D. (1993). Measurement of pessimism in Chinese adolescents: The Chinese Hopelessness Scale. Social Behavior and Personality: An international journal, 21, 107-120.
• Simon, S. B., Howe, L. W. & Kirschenbaum, H (1978). Values clarification: A handbook of practical strategies for teachers and students. New York: A&W Publishers.
• Şahin, D. (2014). Öğretmelerin öz duyarlıklarının psikolojik sağlamlık ve yaşam doyumu açısından incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon, Türkiye.
• Şengül, S. ve Güner, P. (2012). İlköğretim matematik öğretmenliği programına devam eden öğretmen adaylarının umutsuzluk Düzeylerinin İncelenmesi. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi. Niğde: Niğde Üniversitesi.
• Tanaka, J.S. & Huba, G.J. (1985). A fit index for covariance structure models under arbitrary GLS estimation. British Journal of Mathematical and Statistical Psychology, 38, 197–201.
• Timüçin, A. (1994). Felsefe sözlüğü. İstanbul: BDS Yayınları.
• Tosun, F. (2014). Evli Çiftlerin Sahip Olduğu Değerler, Yılmazlık ve Çatışma Çözme Stilleri Arasıdaki Yordayıcı İlişkiler. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
• Üngüren, E. ve Ehtiyar, R. (2009). Türk ve Alman öğrencilerin umutsuzluk düzeylerinin karşılaştırılması ve umutsuzluk düzeylerini etkileyen faktörlerin belirlenmesi: turizm eğitimi alan öğrenciler üzerinde bir araştırma. Journal of Yaşar University, 4(14), 2093-2127.
• Yıldırım, C. (2004). Ansiklopedik çağdaş felsefe sözlüğü, Ankara: Doruk Yayınları.