Banka Çalışanlarında İş Stresinin Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkisi

Year 2025, Volume: 14 Issue: 2, 768 - 778, 15.04.2025

Emine Didem Biber , Ceren Kuruoğlu

https://doi.org/10.33206/mjss.1529904

Abstract

Bu çalışmanın amacı, banka çalışanlarının iş stresi ve örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkinin belirlenmesidir. Stresin, bankacılık mesleğinin ayrılmaz bir parçası ve çalışanların örgütsel bağlılıklarının, banka için önemli bir faktör olmasına rağmen, bu alanda literatürde seçilen örneklemin olduğu bölge ve çevresinde banka çalışanları ile yürütülen kısıtlı sayıda çalışmaya rastlanmaktadır. Dolayısıyla özellikle banka çalışanları ile gerçekleştirilen bu çalışmanın literatüre katkı sağlaması hedeflenmektedir. Araştırma nicel desenli olup, ilişkisel tarama modelinde tasarlanmıştır. Araştırmada “Örgütsel Bağlılık” ve “İş Stresi” ölçekleri veri toplama araçları olarak kullanılmıştır. Çalışma Kastamonu ilinde faaliyet gösteren kamu bankalarında görev yapan toplam 152 şube çalışanıyla gerçekleştirilmiştir. Anket tekniği ile toplanan veriler SPSS programı ile analiz edilmiştir. Araştırmada banka çalışanlarının örgütsel, duygusal, devam ve normatif bağlılıklarının orta seviyede, iş stresi algılarının yüksek, iş stresi algıları ile örgütsel bağlılıkları arasında zayıf da olsa negatif bir ilişkinin olduğu görülmüştür. İş stresi algıları ile örgütsel bağlılık arasındaki korelasyonel ilişki düzeyinin personelin cinsiyetine, medeni durumuna ve kıdemine göre değişmediği, ayrıca demografik özelliklerin ve iş stresinin örgütsel bağlılığı yordama gücüne sahip olmadıkları tespit edilmiştir.

Keywords

İş Stresi, Örgütsel Bağlılık, Bankacılık Sektörü

Ethical Statement

“Banka Çalışanlarında İş Stresinin Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkisi” başlıklı çalışmanın yazım sürecinde bilimsel kurallara, etik ve alıntı kurallarına uyulmuş; toplanan veriler üzerinde herhangi bir tahrifat yapılmamış ve bu çalışma herhangi başka bir akademik yayın ortamına değerlendirme için gönderilmemiştir. Gerekli olan etik kurul izinleri A Üniversitesi Rektörlüğü Sosyal ve Beşerî Bilimler Bilimsel Araştırmalar ve Yayın Etiği Kurulu’nun 03.04.2024 tarih ve 54-4 sayılı toplantısında alınmıştır.

Supporting Institution

TÜBİTAK

Project Number

1919B012302714

Thanks

Bu çalışma 1919B012302714 başvuru numarası ile TÜBİTAK 2209-A projesi olarak kabul edilen araştırmanın sonuçlarını kapsamaktadır. Destekleri için TÜBİTAK'a teşekkür ederiz.

The Effect of Job Stress on Organizational Commitment among Bank Employees

Abstract

The purpose of this study is to determine the relationship between job stress and organizational commitment of bank employees. Although stress is an integral part of the banking profession and the organizational commitment of employees is an important factor for the bank, there are a limited number of studies in the literature in this field conducted with bank employees in and around the region where the selected sample is located. Therefore, this study is especially aimed to be conducted with bank employees, will contribute to the literature. The research is quantitative and designed in the relational screening model. The “Organizational Commitment” and “Job Stress” scales were used as data collection tools in the research. The study was conducted with a total of 152 branch employees working in public banks operating in the province of Kastamonu. The data collected with the survey technique was analyzed with the SPSS program. In the research, it was seen that the organizational, emotional, continuation and normative commitments of bank employees were at a medium level, their job stress perception was high, and there was a weak but negative relationship between job stress perception and organizational commitment. It was found that the correlational relationship level between job stress perceptions and organizational commitment did not change according to the gender, marital status and seniority of the personnel, and demographic characteristics and job stress did not have the power to predict organizational commitment.

Keywords

Job Stress, Organizational Commitment, Banking Sector

Project Number

1919B012302714

References

• Allen, N. J. ve Meyer, J. P. (1990). The measurement and antecedents of affective, continuance, and normative commitment to the organization. Journal of Occupational Psychology, 63, 1-18.
• Aydın, İ. P. (2002), Yönetsel, mesleki ve örgütsel etik. Ankara: Pegem A Yayınları.
• Balay, R. (2000). Örgütsel bağlılık. Ankara: Nobel Yayınları.
• Balcı, A. (2003). Örgütsel sosyalleşme: Kuram, strateji ve taktikler (2. Baskı). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Başol, G. ve Yalçın, B. (2009). Eğitim örgütlerinde Meyer ve Allen Üç Boyutlu Örgütsel Bağlılık Ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. International Balkan Educational and Science Congress Full Text Book, 2, 497- 507.
• Bateman, T. S. ve Strasser, S. (1984). A longitutudinal antecedents of organizational commitment. Academy of Management Journal, 27(1), 95–112.
• Bayındır Koçak, A. ve Gökler, R. (2018). Bursa ili özel eğitim merkezlerinde görev yapan uzmanların iş stresi ve iş doyumları. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(55), 793-808.
• Bayram, L. (2005). Yönetimde yeni bir paradigma: Örgütsel bağlılık. Sayıştay Dergisi, 59, 125-139.
• Bhatti, M. H., Bhatti, M. H., Akram, M. U., Hashim, M. ve Akram, Z. (2016). Relationship between Job Stress and organizational commitment: An empirical study of banking sector. E3 Journal of Business Management and Economics, 7(1), 29-37.
• Bickford, M. (2005). Stress in the workplace: A general overview of the causes, the effects, and the solutions. St. John's: Canadian Mental Health Association Newfoundland and Labrador, 8(1), 1-3.
• Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (7. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Çetin, M.Ö. (2004). Örgüt kültürü ve örgütsel bağlılık. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Çolakoğlu, Ü., Ayyıldız, T. ve Cengiz, S. (2009). Çalışanların demografik özelliklerine göre örgütsel bağlılık boyutlarında algılama farklılıkları: Kuşadası'ndaki beş yıldızlı konaklama işletmeleri örneği. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 20(1), 77-89.
• Demir C. ve Öztürk U.C. (2011). Örgüt kültürünün örgütsel bağlılık üzerine etkisi ve bir uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26(1), 17-41.
• Demirel, Y. (2008). Örgütsel güvenin örgütsel bağlılık üzerine etkisi: Tekstil sektörü çalışanlarına yönelik bir araştırma. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(2), 179- 194.
• Doğan, S. ve Kiliç, S.(2007). Örgütsel bağlılığın sağlanmasında personel güçlendirmenin yeri ve önemi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 29, s.37-61.
• Dolu, B. (2011). Bankacılık sektöründe çalışanların örgütsel bağlılık düzeyleri üzerine bir araştırma (Tezsiz Yüksek Lisans Bitirme Projesi). Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Eğilmezkol, G. (2011). Çalışma yaşamında örgütsel adalet ve örgütsel bağlılık: bir kamu bankasındaki çalışanların örgütsel adalet ve örgütsel bağlılık algılayışlarının analizine yönelik bir çalışma (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Efeoğlu, İ. E. (2006). İş‐ile yaşam çatışmasının iş stresi, iş doyumu ve örgütsel bağlılık üzerindeki etkileri: ilaç sektöründe bir araştırma (Doktora Tezi). Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Emhan A. ve Gök R. (2011). Bankacılık sektöründe personel memnuniyeti ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişkilerin araştırılması. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 3(5), 157-160.
• Eskandaricharati, A. (2013), The efficiency of Allen and Meyer’s model of organizational commitment and its leading role in organizations compared to other models. Advances in Environmental Biology, 7(14), 4885- 4894.
• Güçlü, H. (2006). Turizm sektöründe durumsal faktörlerin örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi (Doktora Tezi). Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Gül, H., Oktay, E. ve Gökçe, H. (2008). İş tatmini, stres, örgütsel bağlılık, işten ayrılma niyeti ve performans arasındaki ilişkiler: sağlık sektöründe bir uygulama. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E Dergisi, 15, 72-82.
• Gürkan, Ç. G. (2006). Örgütsel bağlılık: Örgütsel iklimin örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi ve trakya üniversitesinde örgüt iklimi ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkinin araştırılması (Yüksek Lisans Tezi). Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• House, R. J. ve Rizzo, J. R. (1972). Role Conflict and ambiguity as critical variables in model of organizational behavior. Organizational Behavior and Human Performance, 7, 467–505.
• İnce, M. ve Gül, H. (2005). Yönetimde yeni bir paradigma: örgütsel bağlılık. İstanbul: Çizgi Kitapevi Yayınları.
• Jamal, M. (2007). Job stress and job performance controversy revisited: an empirical examination in two countries. International Journal Of Stress Management, 14(2), 175–187.
• Jehangir, M., Kareem, N., Khan, A. ve Jan, M. T. (2011). Effects of job stress on job performance and job satisfaction. Interdisciplinary Journal Of Contemporary Research in Business, 3(7), 453-465.
• Johnson, R. B. Christensen, L. B. ve Turner, L. A. (2014). Research methods, design and analysis. Saddle River, NJ: Pearson.
• Kara, D. (2019). Burnout on employees organizational commitment: five star hotel employees. Journal Of Business Research-Turk, 11(1), 459-467.
• Kiev, A. ve Kohn, V. (1979). Executive stress. AMA, Survey Report, New York.
• Küçük, F. ve Bayuk, N. (2007) Kurum içi stres kaynaklarının kurumsal bağlılığa etkisi: şanlıurfa belediyesi örneği. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 66-86.
• Lazarus R.S. (1990). Theory-based stress measurement. Psychological Inquiry, 1, 3-13.
• Leong, C., Furnham, S. A. ve Cooper, C. L. (1996). The Moderaton Effect of Organizational Commitment on the Occupational Stress Outcome Relationship. Human Relations, 49(10), 1345–1363.
• Majid, M. ve Afifa, İ. (2017). Measurement of organizational commitment and factors influencing the level of commitment of employees-an empirical investigation of higher education system. İnternational Journal Of Management and Business Studies, 14-18.
• Mathieu, J. E. ve Zajac, D. M. (1990). A review and meta-analysis of the antecedents, correlates, and consequences of organizational commitment. Psychological Bulletin, 108(2), 171–194.
• Meyer, J. P. ve Allen, N. J. (1991). A three-component conceptualization of organizational commitment. Human Resource Management Review, 1(4), 61-89.
• Meyer, J. P., Allen, N. J. ve Smith, C. A. (1993). Commitment to organizations and occupations: Extension and test of a three-component conceptualization. Journal Of Applied Psyhology, 78, 538-551.
• Meyer, J. P. ve Allen N. J. (1997). Commitment in the workplace: Theory, research and application. Thousand Oaks: SAGE Publications,
• Meyer, J. P., Stanley, D. J., Herscovitch L. ve Topolnytsky L. (2002). Affective continuance and normative commitment to the organization: A meta‐ analysis of antecedents, correlates and consequences. Journal of Vocational Behavior, 61(1), 20–52.
• Mowday, R. T., Steers, R. M. ve Porter, L. W. (1979). The measurement of organizational commitment. Journal of Vocational Behavior, 14, 224-247.
• Mowday, R. T., Porter, L. W. ve Steers, R. M. (1982). Employee-organization linkages: the psychology of commitment, absenteeism and turnovers. New York: Acedemic Pres.
• Omolara, B. E. (2008). Influence of Work Related Stress on Organizational Commitment at Olabisi Onabanjo University Ago Iwoye Ogun State Nigeria, EABR and TL Conferences Proceedings, Rothenburg, Germany. http://www.cluteinstitute onlinejournals.com/Programs/Rothenburg_2008/Article%20262.pdf (Erişim: 25.12.2019).
• Örücü, E. ve Demir, B. (1999). Banka çalışanlarında iş stresi ve muğla ili örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(1), 59-76.
• Özdevecioğlu M. (2003). Algılanan örgütsel destek ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkilerin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 18 (2), 113-130.
• Paine, S. C. (2007). The relationship among ınterpersonel and organizational trust and organizational commitment (Ph.D. Thesis), Alliant International University.
• Rahman, H. (2013). Job Stress- Employees Performance Ond Health: A Study On Commercial Bank In Bangladesh. Global Journal Of Management And Business Research Economics And Commerce, 13(4), 9-14.
• Reichers, A, E. (1985). A review and reconceptualization of organizational commitment. Acedeny of Management Review, Vol 10, No 3, 465-476.
• Ross, R. ve Altmaier, EM (1994). Intervention in occupational stress. London: Sage Publications.
• Shurbagi, A. M. A. ve Zahari, I. B. (2014). The mediating effect of organizational commitment on the relationship between job satisfaction and organizational culture. International Journal of Business Administration, 5(6), 24.
• Somers, M. J.(1995). Organizational commitment, turnover and absenteeism: An examination of direct and ınteraction effects. Journal of Organizational Behavior, 16, 16-49.
• Steers, R. M. (1981). Introduction to organizational behavior. Santa Monica-California: Goodyear Publishing Company Inc.
• Stup, R.E. (2007). Human resource management and dairy employee organizational commitment. J. Dairy Sci. 90 (1), 329–345.
• Şahin, N.H. (1998). Stresle başa çıkma olumlu bir yaklaşım. Ankara: Türk Psikologlar Dernegi Yayınları.
• Şahin, N. (2007), Personel Güçlendirmenin iş tatmini ve örgütsel bağlılık üzerine etkisi: dört ve beş yıldızlı otel işletmelerinde bir uygulama (Doktora Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Şerbetçi, D. (2003). 21. yy. işletmelerinin gerçek zenginlik kaynağı: insan sermayesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8, 155-170.
• TDK. (2019). Büyük türkçe sözlük. www.tdk.gov.tr
• Türk, M. ve Çakır Ö. (2006). Bir kamu bankasında örgütsel stres düzeyi ve etkileyen faktörler. Türk Tabipleri Birliği Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi. 7(26), 37-42.
• Türker, N. E. (2013). bankacılık sektöründe çalışanların stres düzeyi ile işten ayrılma niyeti arasındaki ilişkinin örgüte bağlılık üzerine etkisi (Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi, Bankacılık ve Sigortacılık Enstitüsü, İstanbul.
• Ubrin, A.J. (1978). Fundamental of organizational behavior an applied perspective. NewYork: Pergamon Press Inc.
• Uyguç, N. ve Çimrin, D. (2004). DEÜ Araştırma ve uygulama hastanesi merkez laboratuvarı çalışanlarının örgüte bağlılıklarını ve işten ayrılma niyetlerini etkileyen faktörler. D.E.Ü.İ.B.F. Dergisi, 19(1), 91–99.
• Uygur, A. (2009). Örgütsel bağlılık ve işe bağlılık. Ankara: Barış Platin Kitabevi.
• Veysey, S, (2000). Study names stress biggest concern in U.K. workplaces. Business Insurance, 34(50), 23-25.
• Viljoen, J. P. ve Rothmann, S. (2009). Occupational stress, ill health and organisational commitment of employees at a university of technology. Sa Journal of Industrial Psychology, 35(1), 67-77.
• Woods, W. G. (2007). The Effect of Leadership Practices on Organizational Commitment: An Analysis of Mba's in Their Individual Workplace Settings. Ph. D. Thesis, Capella University.
• Yalçın, A. ve İplik F. A. (2005). Beş yıldızlı otellerde çalışanların demografik özellikleri ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkiyi belirlemeye yönelik bir araştırma: Adana ili örneği. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), 395-412.
• Yılmaz, A. ve Ekici, S. (2003). Örgütsel yaşamda stresin kamu çalışanlarının performansına etkileri üzerine bir araştırma. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 1-20.