İLKÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİNİN “FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ” VE “FEN VE TEKNOLOJİ ÖĞRETMENİ” KAVRAMLARINA YÖNELİK METAFOR DURUMLARI

Year 2012, Volume: 9 Issue: 19, 287 - 306, 26.11.2013

Davut Sosyal Özlem Afacan

Abstract

Bu çalışmanın amacı “fen ve teknoloji dersi” ve “fen ve teknoloji öğretmeni” kavramlarına
yönelik ilköğretim öğrencilerinin sahip oldukları algıları metaforlar aracılığıyla ortaya çıkartmaktır.
Araştırma tarama modelinin kullanıldığı nitel bir çalışmadır. Bu çalışmaya Nevşehir ilinde A İlköğretim
Okulu’nun 4, 5, 6, 7 ve 8.sınıfında öğrenim gören toplam 137 öğrenci katılmıştır. Araştırmanın verileri
ilköğretim öğrencilerinin “Fen ve teknoloji dersi... gibidir. Çünkü…” ile “Fen ve teknoloji öğretmeni…
gibidir. Çünkü...” cümlelerini tamamlattırılarak elde edilmiştir. Toplanan veriler içerik analizi tekniği ile
analiz edilip yorumlanmıştır. Çalışmanın sonucunda çalışmaya katılan ilköğretim öğrencileri fen ve
teknoloji dersini; %19.7 “Farklı branşları barındırıcı” %16.78 ve “bilgilendirici”, %1.45 şeklinde
algıladıkları görülmüştür. Ayrıca ilköğretim öğrencileri fen ve teknoloji öğretmenini %22.62 “bilgiyi
aktarma biçimi”, %22.62 “bilgi sağlayıcı”, %18.24 “her alanda bilgi sahibi”, %2.91 “şekillendirici”, %1.45
“gerekli/önemli” olarak algılamaktadırlar. Bu çalışmada ilköğretim öğrencilerinin “fen ve teknoloji dersi”
ve “fen ve teknoloji öğretmeni” kavramlarına yönelik sahip olduğu algıları metaforlar aracılığı ile ortaya
çıkarmaya çalışılmıştır. 137 ilköğretim öğrencisi “fen ve teknoloji” dersi hakkında 69 metafor üretirken,
fen ve teknoloji öğretmeni hakkında ise 70 adet metafor üretmişlerdir. Ortalama olarak her iki kavram
için her iki öğrenci bir farklı metafor üretmiştir. Bu oran bu yaştaki çocukların hayal gücü ve benzetme
yeteneklerinin ne kadar güçlü olduğunu ortaya çıkarmaktadır.

Keywords

Fen ve teknoloji dersi, öğretmen, metafor, ilköğretim öğrencileri

References

• Adıgüzel, H. Ö. (2009). “Determination and Comparison of German and Turkish Participants' Perceptions of Creative Drama Through the Metaphor (Simile) Method”. Eğitim ve Bilim, 34 (153), 25-37.
• Afacan, Ö. (2011). “Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının “Fen” ve “Fen ve Teknoloji Öğretmeni” Kavramlarına Yönelik Metafor Durumları. “ E-Journal of New World Sciences Academy (NWSA). Education Science, 6 (1). Article Number: 1C0367.
• Arslan M. M. ve Bayrakçı M. (2006). “Metaforik Düşünme ve Öğrenme Yaklaşımının Eğitim-ÖğretimAçısından İncelenmesi.” Milli Eğitim, 171, 100-108.
• Ben-Peretz, M., Mendelson, N. & Kron, F.W. (2003). “How teachers in different educational contexts view their roles”. Teaching and Teacher Education, 19(2), 277-290.
• Cerit, Y. (2006). “Öğrenci, Öğretmen ve Yöneticilerin Okul Kavramıyla İlgili Metaforlara İlişkin Görüşleri”. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri (Educational Sciences: Theory & Practice), 6 (3), 669-699.
• Cook-Sather, A. (2003). “Movements of Mind: The Matrix, Metaphors, and Re-imagining Education”. Teachers College Record, 105 (6), 946–977.
• Çoklar, A. N. ve Bağcı, H. (2010). What are the roles of prospective teachers on the educational technology use: a metaphor study. World Journal on Educational Technology, 2 (3), 186-195.
• Fretzin, L. (2001). “Metaphors in Teaching.” http:lrs.ed.uiuc.edu/students/ fretzin/ EPL11q5Metaphors.htm (Erişim Tarihi: 10.02.2011)
• Goldstein, L. S. (2005). “Becoming A Teacher As A Hero's Journey: Using Metaphor In Preservice Teacher Education.” Teacher Education Quarterly, 32 (1), 7–24.
• Hanson, L. (1993). “Affective Response to Learning via Visual Metaphor.” Annual Conference of the International Visual Literacy Association, October 13-17, New York.
• Karasar, N. (2002). Bilimsel Araştırma Yöntemi (11. Baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Kesen, A. (2010). “Turkish EFL Learners' Metaphors with Respect to English Language Coursebooks.” Novitas-ROYAL (Research on Youth and Language), 4 (1), 108-118.
• Küçükturan, G. (2003). “Okul Öncesi Fen Öğretiminde Bir Teknik: Analoji.” Milli Eğitim Dergisi,Sayı 157. http://yayim.meb.gov.tr/dergiler/157/kucukturan.htm (Erişim Tarihi: 13.12.2011).
• Lakoff, G. & Johnson. M. (2005). Metaforlar Hayat. Anlam ve Dil. (Çev: G. Y. Demir). İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Levine, P. M. (2005). “Metaphors and Images of Classrooms”. (ERIC Document Reproduction Service No: EJ72489). (Erişim Tarihi: 13.12.2011).
• McKay, C. L. (1999). Metaphors As a Teaching Tool. Unpublished Doctorial Thesis, Claremont Graduate University.
• Miles, M. B.& Huberman, A. M. (1994). Qualitative Data Analysis (second press). Thousand Oaks, CA: SAGE.
• Miller, S. (1987). “Some Comments On The Utility Of Metaphors For Educational Theory And Practice”. Educational Theory. 37. 219-227.
• Morgan, G. (1998). Yönetim ve Örgüt Teorilerinde Metafor. (Çev. G. Bulut). İstanbul: MESS Yayın.
• Osborn, M. (1997). “The Play of Metaphors”. Education, 118 (1).
• Tsoukas, H. (1991). “The Missing Link: Atransformational View Of Metaphors In Organizational Science”. The Academy of Management Review, 16(3), 566-585.
• Saban, A. (2009). “Öğretmen Adaylarının Öğrenci Kavramına İlişkin Sahip Oldukları Zihinsel İmgeler”. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, Bahar, 7 (2), 281-326.
• Saban, A., Koçbeker, B. N. ve Saban, A. (2006). “Öğretmen Adaylarının Öğretmen Kavramına İlişkin Algılarının Metafor Analizi Yoluyla İncelenmesi”. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 6 (2), 461-522.
• Sanchez, A., Barreiro J. M. & Maojo V. (2000). “Desing of Virtual Reality Systems for Education : A Cognitive Approach”. Education and Information Technologies, Vol: 5, No:4.
• Semerci, Ç. (2007). “Program Geliştirme Kavramına İlişkin Metaforlarla Yeni İlköğretim Programlarına Farklı Bir Bakış”. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 31 (2), 125-140.
• Shuell, T. J. (1990). “Teaching and Learning As A Problem Solving”. Theory Into Practice, 29 (2), 102-108.
• Wulf, A. & Dudis, P. (2005). “Body Partitioning in Asl Metaphorical Blends”. Sign Language Studies, 5 (3), 317-332.