KENTSEL DÖNÜŞÜM PROJELERİNİN HAZIRLIK VE UYGULAMA AŞAMALARINDA SOSYAL BOYUTUN ANALİZİ: İZMİR ÖRNEĞİ

Yıl 2020, Sayı: 34, 243 - 282, 31.12.2020

Uğur Sadioğlu , Uğur Ömürgönülşen Eser Ergönül Aysu Kes Erkul

Öz

Türkiye’de son yıllarda önemli bir politika gündemi oluşturan “kentsel dönüşüm” fiziki ve sosyal mekânı, kentteki sosyal, ekonomik ve kültürel ilişkileri içine alan çok boyutlu bir kavramdır. Bu bağlamda, kentsel dönüşümün tüm bu unsurları ve aralarındaki etkileşimin bütüncül biçimde ele alınması gerekmektedir. Kentsel toplum ve onun üyesi olan kentli birey noktasından bakıldığında ise kentsel dönüşüm yaşanan konutta, mahallede, komşuluk ilişkilerinde, kentsel ekonomik ilişkilerde yaşanan dönüşüm anlamına gelmektedir. Bu nedenlerle, kentsel dönüşümün sosyal boyutu incelenirken bu dönüşüm süreçlerinin tümü dikkate alınmalıdır. Bu amaçla bu çalışmada İzmir’de kentsel dönüşüm alanı ilan edilen çeşitli mahallelerde alan araştırması yapılarak hak sahiplerinin kentsel dönüşümle ilgili kanaatleri tespit edilmiştir. Böylelikle kentsel dönüşüm projelerinde bütüncül bir yaklaşımın ne denli hayati olduğunun altı çizilmiştir.

Anahtar Kelimeler

kentsel dönüşüm, sürüdülebilir kentleşme, kent sosyolojisi, sosyal boyut, İzmir

Kaynakça

• Adams, David and E. M. Hastings (2001), “Urban Renewal in Hong Kong: Transition from Development Corporation to Renewal Authority”, Land Use Policy, 18 (2001), s. 245-258.
• Akkar, Müge (2006), “Kentsel Dönüşüm Üzerine Batı’daki Kavramlar, Tanımlar, Süreçler ve Türkiye”, Planlama Dergisi, 2006 (2), s. 29-38.
• Bahçeci, Hazal Ilgın ve Kemal Görmez (2018), “Türkiye’nin Kentsel Dönüşüm Pratiği”, Mengi, A. ve Deniz İşçioğlu (Der.), Kentsel Politikalar, (Ankara: Palme Yayıncılık): 105 - 122.
• Batuman, Bülent ve Feyzan Erkip (2017), “Urban Design-or Lack Thereof-as Policy: The Renewal of Bursa Doğanbey District”, Journal of Housing and the Built Environment, 32 (4), p. 827-842.
• Bland, J. Martin and Douglas Altman (1995), “Multiple Significance Tests: The Bonferroni Method. The BMJ, 310 (6973), p. 170.
• Cantek, Funda Şenol (2013), “Yoksuldan Alıp Zengine Vermek: Ankara’da Kentsel Dönüşümün Bir Serencamı”, Bora, Tanıl (Der.), Milyonluk Manzara, (İstanbul: İletişim Yayınları): 121-128.
• Corbin, Juliet and Anselm Strauss (1990), “Grounded Theory Research: Procedures, Canons, and Evaluative Criteria”, Qualitative Sociology, 13 (1), p. 3-21.
• Kentsel Dönüşüm Projelerinin Hazırlık ve Uygulama Aşamalarında Sosyal Boyutun Analizi: İzmir Örneği
• Egercioğlu, Yakup (2016), “Urban Transformation Process in Illegal Housing Areas in Turkey”, Procedia: Social and Behavioral Sciences, 223 (2016), p. 119-125.
• Ergun, Cem (2011), Kentsel Dönüşüm Sürecine Dönüşüm Alanlarından Bakmak: İstanbul Maltepe (Başıbüyük ve Gülsuyu) Örneği, Yayımlanmamış Doktora Tezi, (Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi).
• Erkilet, Alev (2013), “Hakikat Oyunları’nın Parçası Olarak Kentsel Çöküntü Söylemi”, Bora, Tanıl (Der.), Milyonluk Manzara, (İstanbul: İletişim Yayınları): 77-92.
• Erman, Tahire (1997), “Squatter (Gecekondu) Housing Versus Apartment Housing: Turkish Rural-to-urban Migrant Residents' perspectives”, Habitat International, 21 (1), p. 91-106.
• Erman, Tahire (2016), ‘Mış Gibi Site’ – Ankara’da Bir TOKİ-Gecekondu Dönüşüm Sitesi, (İstanbul: İletişim Yayınları).
• Güzey, Özlem (2009), “Urban Regeneration and Increased Competitive Power: Ankara in an Era of Globalization, Cities, 26 (1), p. 27-37.
• Keleş, Ruşen (2013), Kentleşme Politikası, (Ankara: İmge Kitabevi).
• Kes-Erkul, Aysu (2015), “Yazılı Basında Kentsel Dönüşüm: Yüksek Tirajlı Gazeteler Üzerine Bir İnceleme”, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33 (2), s. 47-64.
• Kocabaş, Arzu (2006), Kentsel Dönüşüm (Yenileş(tir)me): İngiltere Deneyimi ve Türkiye’deki Beklentiler, (İstanbul: Literatür Yayınları).
• Kurtuluş, Hatice (2006), “Kentsel Dönüşüme Modern Kent Mitinin Çöküşü Çerçevesinden Bakmak”, Planlama, (2), s. 7-11.
• Mason, Jennifer (2002), Qualitative Research, (London: Sage Publications).
• Monette, Duane R., Thomas J. Sullivan, R. Cornell DeJong and P. Timothy Hilton (1990), Applied Social Research: A Tool for The Human Services, (New York: Harcourt Broce Jovanovich).
• Özen, Yener ve Abdülkadir Gül (2007), “Sosyal ve Eğitim Bilimleri Araştırmalarında Evren-Örneklem Sorunu”, Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (15), s. 394-422.
• Peng, Yi, Yani Lai, Xuewen Li and Xiaoling Zhang (2015), “An Alternative Model For Measuring The Sustainability of Urban Regeneration: The Way Forward”, Journal of Cleaner Production, 109, p. 76-83.
• Perouse, Jean-François (2013a), “Kentsel Dönüşümün Yaygınlaştırılması ya da Suskun Çoğunluğun Acımasız Zaferi”, Bora, Tanıl (Der.), Milyonluk Manzara, (İstanbul: İletişim Yayınları): 49-76.
• Perouse, Jean.-François (2013b), “Kentsel Dönüşüm Uygulamalarında Belirleyici Bir Rol Üstlenen Toplu Konut İdaresi’nin (TOKİ) Belirsiz Kimliği Üzerine Birkaç Saptama”, Çavdar, Ayşe ve Pelin Tan (Der.), İstanbul: Müstesna Şehrin İstisna Hali, (İstanbul: Sel Yayıncılık): 81-96.
• Polat, Sibel ve Sibel Dostoğlu (2007), “Kentsel Dönüşüm Kavramı Üzerine Bursa’da Kükürtlü ve Mudanya Örnekleri”, Uludağ Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 12 (1), s. 61-77.
• Roberts, Peter (2000), “The Evolution, Definition and Purpose of Urban Regeneration”, Roberts, Peter, Hugh Skyes and Rachel Granger (Der.), Urban Regeneration, A Handbook, (London: Sage Publications): 9-36.
• Sadioğlu, Uğur ve Eser Ergönül (2020), “Türkiye’de Kentsel Dönüşümün Anlamı Aktörleri ve Amaçları”, İdealkent, 30 (11), s. 878-908.
• Sadioğlu, Uğur ve İbrahim Eseroğlu (2017), “Kentsel Dönüşümde Kültürel Birikimin Sürekliliği, Kimliğin Muhafazası ve Aidiyetin Geliştirilmesi: Konya-Bedesten Örneği”, Ömürgönülşen, U., M. K. Öktem ve U. Sadioğlu (Der.), Sürdürülebilir Kent ve Çevre Yönetimi Üzerine Yazılar I, (Ankara: Hacettepe Üniversitesi): 223-247.
• Sadioğlu, U., U. Ömürgönülşen, S. Erkam, A. Kes Erkul, O. Toka, K. Dede (2018), Kentsel Dönüşüm Projelerinin Hazırlığında ve Uygulanmasında Sosyal Boyutun Güçlendirilmesi Projesi, (Ankara: T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı – Hacettepe Üniversitesi Yerel Yönetimler Uygulama ve Araştırma Merkezi).
• Şahin, Savaş Zafer (2015), “Uluslararası Örnekler Işığında Bir Kavram ve Kamu Politikası Olarak Kentsel Dönüşüm”, Duman, B. ve İ. Çoşkun (Der.), Kentsel Dönüşüm (Neden, Nasıl ve Kim için), (İstanbul: Litera Yayıncılık): 53-81.
• Şişman, Aziz ve Didem Kibaroğlu (2009), “Dünyada ve Türkiye’de Kentsel Dönüşüm Uygulamaları”, 12. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, 11-15 Mayıs 2009, (Ankara: TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası).
• T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (2017), Şehircilik Şurası Komisyon Raporları, (Ankara: T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı).
• Tekeli, İlhan (2018), İzmir Modeli Çalışmaları: İzmir İçin Demokratik Bir Belediyecilik Modeli Önerisi 2, (İzmir: İzmir Büyükşehir Belediyesi).
• Uzun, Nil (2006), “Yeni Yasal Düzenlemeler ve Kentsel Dönüşüme Etkileri”, Planlama Dergisi, 2006 (2), s. 49-52.
• Viera, J. Anthony and M. Joanne Garrett (2005), “Understanding Interobserver Agreement: The Kappa Statistic”, Fam Med, 37 (5), p. 360-363.
• Kentsel Dönüşüm Projelerinin Hazırlık ve Uygulama Aşamalarında Sosyal Boyutun Analizi: İzmir Örneği
• Yetişkul, Emine (2018), “İzmir Modeli – Kentsel Dönüşüm Uygulamaları”, İzmir Modeli Çalışmaları: Dördüncü Kitap: İzmir Büyükşehir Belediyesinin Fiziki Planlama Yaklaşımları, (İzmir: İzmir Büyükşehir Belediyesi): 56-102.