Müslüman Araplar Tarafından Bizans Başkenti İstanbul’a Düzenlenen Askerî Seferler

Year 2015, Volume: 2 Issue: 2, 7 - 24, 03.01.2016

Casim Avcı

Abstract

Gerek tabiî güzellikleri ve stratejik konumu gerekse tarihi önemi bakımından “şehirlerin kraliçesi” sayılan Bizans

başkenti İstanbul, tarihin çeşitli dönemlerinde Sâsânîler, Avarlar, Bulgarlar, Ruslar ve Lâtinler gibi milletlerden başka

Müslüman Araplar ve daha sonra da Müslüman Türkler tarafından kuşatılmıştır. Müslüman Araplar üçü Emevîler ve

biri de Abbâsîler’in ilk döneminde olmak üzere toplam dört defa Bizans başkenti İstanbul’a sefer düzenlemişlerdir.

Bunlardan ilk üçünde İstanbul müslümanlar tarafından kuşatılmış, dördüncüsünde ise İslâm ordusu Üsküdar’a kadar

ulaşmış ve burada Bizans’tan gelen barış teklifini kabul ederek geri dönmüştür. Bu seferler başarısızlıkla sonuçlanmış

olmakla birlikte, müslümanların Bizans İmparatorluğu karşısında ciddî bir güç olduğunu göstermiş, İslâm ordularının

kara ve deniz savaşlarında gerekli donanım ve taktik bakımından tecrübe kazanmasına imkân sağlamıştır. Bizans

açısından ise imparatorluğun gücü ve başkentin önemi bir kez daha anlaşılmış, ordunun dış tehlikelere karşı dinamik

bir şekilde mukavemet göstermesine yardımcı olmuştur.

Hadis kaynaklarında yer alan pek çok rivayet müslümanların daha Hz. Peygamber’in sağlığında, dönemin iki

süper gücünü teşkil eden Bizans ve Sâsânî topraklarının bir gün fethedileceğine inandıklarını göstermektedir. Bu

makalede Müslüman Araplar tarafından İstanbul’a düzenlenen seferler ele alınmaktadır.

Keywords

İstanbul, Bizans, Emevîler, Abbâsîler, Muâviye, Ebû Eyyûb el-Ensârî, Mesleme b. Abdülmelik, Harun er-Reşîd, III. Leon, Irene

Military Expeditions Launched by Muslim Arabs to the Byzantine Capital of Constantinople

Abstract

Constantinople as “queen of cities” in respect to both natural beauties and strategic location and historical significance

became the target of not only nations like Sasanids, Avars, Bulgars, Russians and Latins but also Muslim

Arabs and Muslim Turks afterwards in different terms of history. Muslim Arabs launched expeditions to the Byzantine

capital of Constantinople four times in total; three times in the Umayyad period and once in the very beginning of

Abbasid period. In the first three, Constantinople was besieged by Muslims, in the forth the army of Islam reached up

to Uskudar and returned by accepting the peace offer of Byzantine. Although these expeditions failed, they showed

that Muslims were a serious power against the Byzantine Empire and provided the opportunity for the armies of

Islam to gain experience in land and sea warfares in terms of necessary equipment and tactics. From the viewpoint of

Byzantine, imperial power and the importance of the capital were understood once again that they helped the army

show resistance dynamically against external threats.

Many narratives located in the hadith sources shows that in Prophet’s lifetime Muslims believed that one day the

territories of the two super powers of the period, Byzantine and Sasanid, would be conquered. This article examines

the expeditions launched by Muslim Arab armies to Constantinople during Byzantine era.

Keywords

Constantinople, Byzantium, Muslim Arabs, Umayyads, Abbasids, Muawiya, Abu Ayyub al-Ansari, Maslama b. Abd al-Malik, Harun al-Rashid, Leo III, Irene

References

• Algül, Hüseyin, “Ebû Eyyûb el-Ensârî”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), X,