Hârezmşâh Hükümdarlarına Ait Farsça Şiirler / The Persian Poems of Khwārizmshāh Rulers

Year 2015, Volume: 2 Issue: 2, 25 - 51, 03.01.2016

Osman Gazi Özgüdenli

Abstract

Aslen Oğuzlar’ın Begdili boyuna mensup olan Hârezmşâh hükümdarları pek çok alanda olduğu gibi edebî

ve kültürel alanlarda da Selçuklu ananelerini devam ettirmişlerdir. Tarihî kayıtlar Atsız, Sultânşâh Mahmûd,

ʻAlâ’u’d-dîn Tekiş, ʻAlâ’u’d-dîn Muhammed ve Celâlu’d-dîn Mengübertî gibi Hârezmşâh hükümdarlarının,

tıpkı kendilerinden önceki Gazneli ve Selçuklu sultanları gibi, şiir ve edebiyattan hoşlandıklarını ortaya koymaktadır.

Zeynu’d-dîn İsma‘îl b. Hasan el-Curcânî, el-Hekîm ʻAlî b. Muhammed el-Kâ’inî, Ebû ʻAbdullâh Muhammed

b. ʻAlî el-Hârezmî, Ebu’l-Kâsim Mahmûd b. ʻOmer ez-Zemahşerî ve Reşîdu’d-dîn Vatvât gibi devrin

önemli âlim, şair ve edipleri eserlerini Hârezmşâh hükümdarları adına kaleme almışlardır. Bu çalışmada Atsız

(12), ʻAlâ’u’d-dîn Tekiş (3), Sultânşâh Mahmûd (2), Tâcu’d-dîn ʻAlî-şâh (4), Nâsiru’d-dîn Melikşâh (1), ʻAlâ’u’ddîn

Muhammed (3) ve Celâlu’d-dîn Mengübertî (1) gibi Hârezmşâh hükümdar ve hanedan üyelerine ait çeşitli

cöng, mecmû‘a, tezkire ve tarih kitaplarında tespit edilen toplam 27 Farsça şiir yayınlanarak Türkçeye tercüme

edilmiştir. Bu şiirler, Hârezmşâh hükümdarlarının edebî dünyasını yansıtmasının yanında, İran edebiyatının

Hârezmşâhlar sarayında ne kadar kabul gördüğünü de ortaya koymaktadır.

Keywords

Hârezmşâhlar, İran edebiyatı, İran şiiri, Atsız, ʻAlâu’d-dîn Tekiş, Sultânşâh Mahmûd, Tâcu’d-dîn ʻAlî-şâh, Nâsiru’d-dîn Melikşâh, ʻAlâ’u’d-dîn Muhammed, Celâlu’d-dîn Mengübertî

References

• Muhammed Mu‘În, Ferheng-i Fârsî, I-VI, Tahran 1371/19928.