“HASBİ BİR ENTELEKTÜEL”: EROL GÜNGÖR

Year 2023, Volume: 19 Issue: 64 - Gelenekten Geleceğe Bir Aydın: Erol Güngör, 15 - 38, 13.12.2023

Hüseyin Özil , İlhami Aydın

Abstract

Entelektüel, sahip olduğu bilgiyle itibarı elde eder. O bilgi sermayesiyle meselelere yaklaşır. Entelektüel toplumsal meselelere işaret ederken kendisini toplumdan soyutlamaz. Bir misyon yüklenir. Bildiklerini bedenselleştirir ve ona amel eder. Amel ederken de zorlukları göze alır. Bu zorluklar çoğu zaman gücü, merkezi veya iktidarı karşısına almasından kaynaklanır. Entelektüellik güce ses çıkarmak kadar güç olanaklarından beslenmemeyi de içerir. Bu entelektüel karizma “hasbi entelektüel” olarak betimlenebilir. Bu çerçevede Türk düşünce hayatında hasbi entelektüel olarak değerlendirilebilecek entelektüel sayısının az olduğu söylenebilir. Bu çalışma, hasbi entelektüelliğin tanımlanması ve bunun bir uygulama alını olarak değerlendirilmesine dayanmaktadır. Bu iki temeli birleştiren şahsiyetlerden birisi olarak Erol Güngör öne çıkmaktadır. Hasbi entelektüel kimliğe ve Güngör’ün yaşamına bakıldığında sonuç olarak denilebilir ki, entelektüelin konumu ilmi üretimine, fikri olarak kendisini konumlandırma biçimine ve bilgi ile ilişkisine bağlıdır. İlk sosyalleşme evresinden itibaren ilim ve fikrin itibar gördüğü bir ortam içinde var olabilmek hasbiliğin gerekliliklerindendir. Hasbi entelektüellik; üretimdeki nitelik, özgün bakış açısı, zamanın akademikleşmesi, gündelik tartışmalardan uzak, genel kitlenin düşünme ve görme biçiminden bağımsız, duygusal manipülasyonlardan ve ideolojik aidiyetlerin baskılamalarından kurtarabilen, iktidar kapanlarına teslim olmayan bir kişiliğe referans vermektedir.

Keywords

Pierre Bourdieu, Erol Güngör, Bilgi, Entelektüel, Hasbi Entelektüel

References

• Aktay, Y. (2016). “Pierre Bourdieu ve Bir Maxwell Cini Olarak Okul”. G. Çeğin, E. Göker, A. Arlı, ve Ü. Tatlıcan içinde, Ocak ve Zanaat: Pierre Bourdieu Denemesi (s. 473-498). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Arlı, A. (2016). “Klasik Sosyolojide Derin Revizyon: Pierre Bourdieu Sosyolojisi”. G. Çeğin, E. Göker, A. Arlı, ve Ü. Tatlıcan içinde, Ocak ve Zanaat: Pierre Bourdieu Derlemesi (s. 131-160). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Aydın, M. (2013a). Bilgi Sosyolojisi (3. b.). İstanbul: Açılım Kitap.
• Aydın, M. (2013b). Güncel Kültürde Temel Kavramlar (2. b.). İstanbul: Açılım Kitap.
• Aydın, M. (2013c). “Erol Güngör”. Sosyoloji Divanı(1), 149-152.
• Bauman, Z. (2017). Yasa Koyucular ile Yorumcular (2. b.). (K. Atakay, Çev.) İstanbul: Metis Yayınları.
• Benda, J. (2006). Aydınların İhaneti. (C. Soydemir, Çev.) Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Bourdieu, P. (2015). Pratik Nedenler. (H. U. Tanrıöver, Çev.) İstanbul: Hil Yayın.
• Bourdieu, P. (2016). Akademik Aklın Eleştirisi. (P. B. Yalım, Çev.) İstanbul: Metis Yayınları.
• Bourdieu, P. (2018). Bilimin Toplumsal Kullanımları. (L. Ünsaldı, Çev.) Ankara: Heretik Yayınları.
• Bourdieu, P. (2020). Seçilmiş Metinler. (L. Ünsaldı, Çev.) Ankara: Heretik Yayınları.
• Bourdieu, P. (2021a). Ayrım: Beğeni Yargısının Toplumsal Eleştrisi. (D. Fırat, & G. Berkkurt, Çev.) Ankara: Nika Yayınevi.
• Bourdieu, P. (2021b). Homo Academicus. (A. N. Nazlı Ökten, Çev.) İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Bourdieu, P., ve Wacquant, J. D. (2021). Düşünümsel Sosyolojiye Davet. (N. Ökten, Çev.) İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bradatan, C. (2018). Fikirler İçin Ölmek: Filozofların Tehlikeli Hayatları. (K. Oğuz, Çev.) İstanbul: Can Yayınları.
• Can, İ. (2016). “Erol Güngör’ün İslam’a Dair Sosyolojik Mülahazaları”. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20-30.
• Casanova, P. (2009). Dünya Edebiyat Cumhuriyeti. (S. Özen, ve F. Deniztekin, Çev.) İstanbul: Varlık Yayınları.
• Çiftçi, A. (1989). Erol Güngör Hakkında Bir Monografi Denemesi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Delican, M. (2009). Erol Güngör’ün Hayatı, Eserleri ve Tesiri. Y. D. Anman içinde, Kültür
• Ocağında Bir Mütefekkir Erol Güngör (s. 69-76). İstanbul: KOCAV Yayınları.
• Dellaloğlu, B. (2018). “İkondan Kanona: Ahmet Hamdi Tanpınar'ın Türkiye Macerası”. J.
• Rentzsch, ve İ. Şahin içinde, Tanpınar’ın Saklı Dünyası (s. 28-50). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Ercilasun, A. B. (1983). “Erol Güngör Hakkında”. Töre (145), s. 4-7.
• Ersal, A. (2011). “Türkiye’de ulus-devlet ve Ziya Gökalp, Mümtaz Turhan, Erol Güngör”. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Fanon, F. (2017). Yeryüzünün Lanetlileri. (Ş. Süer, Çev.) İstanbul: Versus Kitap.
• Foucault, M. (2017). Doğruyu Söylemek. (K. Eksen, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, M. (2020). Entelektüelin Siyasi İşlevi. (I. Ergüden, F. Keskin, ve O. Akınhay, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Fumaroli, M. (2004). Edebiyat Cumhuriyeti. (A. Kahiloğulları, Çev.) Ankara: Dost Yayınları.
• Furedi, F. (2010). Nereye Gitti Bu Entellektüeller? (E. Koca, Çev.) Ankara: Birleşik Yayınevi.
• Güngör, E. (1971). “Milli Kültür ve Halk Kültürü”. Töre (7), s. 5-13.
• Güngör, E. (1974, 06 16). “Hilmi Ziya Ülken İçin” (Ortadoğu Gazatesi). 04 20, 2023 tarihinde https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/101243 adresinden alındı
• Güngör, E. (1983). “Fikir, Daima Serbestlik, Açıklık ve Genişlik İster”. 8-12. (L. Şehsuvaroğlu, Röportaj Yapan) Töre 145.
• Güngör, E. (1994). Aydınlara Hitap Etmek. E. Güngör içinde, Sosyal Meseleler ve Aydınlar (s. 252-256). İstanbul: Ötüken.
• Güngör, E. (1998). Sosyal Meseleler ve Aydınlar. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Güngör, E. (2003). “Kültür Değişmesi ve Milliyetçilik”. 08 05, 2018 tarihinde yunus.hacettepe. edu.tr adresinden alındı
• Güngör, E. (2005). İslamın Bugünkü Meseleleri. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Güngör, E. (2008). Erol Güngör. Y. H. Çelikkaya (Dü.) içinde, Mülakatlar’1983 İnanmış Aydının Problemleri (2. Baskı b., s. 91-96). Ankara: Kadim Yayınları.
• Güngör, E. (2018). İslam Tasavvufunun Meseleleri . İstanbul: Yer-Su Yayınları.
• Güngör, E. (2019a). Dünden Bugünden Tarih-Kültür ve Milliyetçilik. İstanbul: Yer Su Yayınları.
• Güngör, E. (2019b). Kültür Değişmesi ve Milliyetçilik. İstanbul: Yer-Su Yayıncılık.
• Gürler, G. (2014, 11). “Erol Güngör: Hayatı, Eserleri ve Düşünceleri (I)töre”. Töre(19).
• Işık, E. (1984, Haziran). “İçimdeki Erol'a”. Türk Edebiyatı(128), s. 56.
• İyioldu, A. (2009). “Erol Ağabeyin Ardından. T. Amman içinde”, Kültür Ocağında Bir Mütefekkir
• Erol Güngör (s. 301-310). İstanbul: KOCAV Yayınları.
• Kafalı, M. (2009). “Örnek Bir Şahsiyet Olarak Erol Güngör”. Y. H. Anman içinde, Kültür Ocağında Bir Mütefekkir Erol Güngör (s. 221-230). İstanbul: KOCAV Yayınları.
• Karaarslan, F., ve Nacak, İ. (2014). “Erol Güngör Düşüncesinde Muhafazkar Temalar”. Muhafazakar Düşünce Dergisi, 10(39), 45-60.
• Lyotard, J. F. (2013). Postmodern Durum: Bilgi Üzerine Bir Rapor. (İ. Birkan, Çev.) Ankara: Bilgesu Yayıncılık
• Mannheim, K. (2009). İdeoloji ve Ütopya. (M. Okyayuz, Çev.) Ankara: Nika Yayınevi.
• Mannheim, K. (2018). Bilgi Sosyolojisi. (M. Çetinkaya, Çev.) İstanbul: Pinhan Yayınları.
• Mardin, Ş. (2017). Türkiye’de Din ve Siyaset. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Meriç, C. (2008). Mülakatlar. M. F. Çelikkaya içinde, Mülakatlar’1983 İnanmış Aydının Problemleri (2. Baskı b.). Kadim Yayınları.
• Meriç, C. (2015). Mağaradakiler. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Özdemir, M. N. (2016, 07 10). “Erol Güngör’den Bir Hatıra”. Yeni Şafak: http://www.yenisafak.com/yazarlar/mehmedniyaziozdemir/erol-gungorden-bir-hatira-2030276 adresinden alındı
• Said, E. W. (2016). Şarkiyatçılık (9 b.). (B. Yıldırım, Çev.) İstanbul: Metis.
• Said, E. W. (2018). Entelektüel. (T. Birkan, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Sartre, J.-P. (2010). Aydınlar Üzerine (3. b.). (A. Bora, Çev.) İstanbul: Can Yayınları.
• Sezgin, O. (2009). “Türkiye’de Aydın Halk İlişkileri Çerçevesinde Erol Güngör”. Y. H. Anman içinde, Kültür Ocağında Bir Mütefekkir Erol Güngör (s. 55-68). İstanbul : KOCAV Yayınları.
• Şahbaz, Y. (2022). Akıntıya Karşı Aydın: Erol Güngör. Ankara: Kadim Yayınları.
• Şeriati, A. (2017). Aydın. (H. K. Ejder Okumuş, Çev.) Ankara: Fecr Yayınları.
• Türkmen, R. A. (2020). “Türk Aydınında Devlet, Siyaset ve Demokrasi Problemi: Erol Güngör’ün Düşünceleri Ekseninde Bir İnceleme”. Kütahya: Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Veysal, Ç. (2004). “Felsefe Üzerine”. Kaygı, 3, s. 6-16.
• Yıldız, F. (2022). “Erol Güngör’ün Entelektüel Kimliği ve Türk Soluna Dair Yaklaşımı”. Tezkire (82), 43-67.
• Zola, E. (2021). Suçluyorum. (T. Yücel, Çev.) İstanbul: Can Yayınları.
• Zweig, S. (2021a). Kendi Hayatının Şiirini Yazanlar: Casanova, Stendhal, Tolstoy. (G. Sert, Çev.) İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Zweig, S. (2021b). Kendileriyle Savaşanlar: Hölderlin, Kleist, Nietzsche. (N. Ermiş, Çev.) İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Zweig, S. (2022). Rotterdamlı Erasmus: Zaferi ve Trajedisi. (A. Cemal, Çev.) İstanbul: Can Yayınları.