Türkiye Ekonomisinde Büyümenin Kaynakları:2002-2012

Year 2025, Volume: 47 Issue: 1, 135 - 157, 14.04.2025

Cemile Aksakallı

https://doi.org/10.14780/muiibd.1574852

Abstract

Bu çalışmada, Türkiye ekonomisinde 2002 ve 2012 yılları arasında gerçekleşen sektörel üretimdeki değişmenin kaynakları yapısal ayrıştırma analizi yardımıyla incelenmiştir. Çalışmanın veri kaynaklarını oluşturan 2002 ve 2012 girdi-çıktı tabloları, dönemler itibariyle karşılaştırılabilmesi için toplulaştırılmış ve sabit fiyatlara indirgenmiştir. Her iki tablo 22 alt sektör olmak üzere 8 ana sektör düzeyinde toplulaştırılmış ve cari fiyatlar cinsinden düzenlenmiş 2012 yılı girdi-çıktı tablosu, 2002 yılı sabit fiyatlarına indirgemek için ikili deflatör yöntemi kullanılmıştır. Türkiye ekonomisinde yurtiçi nihai talebin üretimdeki artışa büyük ölçüde katkı yaptığı nicel olarak saptanmıştır. İhracat artışı da üretimde önemli bir paya sahiptir. Ayrıca bu dönemde Türkiye ekonomisinde negatif ithal ikamesi gerçekleşmiştir.

Keywords

girdi-çıktı modeli, yapısal ayrıştırma analizi, ikili deflatör yöntemi, büyümenin kaynakları, türkiye ekonomisi

References

• Ayaş, N. (2015), “Measuring Structural Change with Syrquin Decomposition Model”, International Interdisciplinary Business and Economics Conference: Volume 3, 69-84, https://core.ac.uk/download/ pdf/216960101.pdf#page=78 (Erişim Tarihi: 23.03.2024)
• Ayaş, N. (2017), “Ekonomik Büyümenin Talep Unsurlarına Göre Analizi: Yapısal Ayrıştırma Modeli”, Ekonomik Yaklaşım, 28(102), 8-26., https://www.ekonomikyaklasim.org/fulltext/94-145.488.4588.pdf (Erişim Tarihi: 23.03.2024)
• Aydoğuş, O. (1991), “Türkiye Ekonomisinde Planlı Dönemde Sektörel Üretim artışlarının Kaynakları: Ayrıştırma Analizi Yardımıyla Bir Deneme”, Ekin Belleten Kış, 48-66.
• Aydoğuş, O. (1999), Girdi-Çıktı Modellerine Giriş, Ankara: Gazi Kitabevi.
• Aydoğuş, O. (2010), Girdi-Çıktı Modellerine Giriş, Ankara: Efil Yayınevi.
• Celasun, M. (1983), “Sources of Industrial Growth and Structural Change: The Case of Turkey”, World Bank Staff Working Papers, No. 624, Washington: The World Bank.
• Celasun, O. (1995), “An Analysis of The Sources of Import Growth in Turkey: 1985-1990”, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Bilkent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Çalışkan, E.T. ve Aydoğuş, O. (2011), “Türkiye Eknomisinde Endüstriyel Büyümenin Kaynakları”, Ege Akademik Bakış, 11(4), 499-510.
• Dietzenbacher, E., ve Boen, A.R. (1998), “Deflation of Input-Output Tables From The User’s Point of View: A Heuristic Approach”, Review of Income and Wealth.
• Göktolga, Z.G. ve Akgül, Y. (2011), “Türkiye Ekonomisinin Yapısal Analizi: 1998 ve 2002 Yılları Girdi-Çıktı Analizi Örneği”, Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 2(2), 110-128.
• Günçavdı, Ö., ve Küçükçiftçi, S. (2004), “Türkiye Ekonomisinin Üretim ve İsihdam Yaratma Kapasitesi Üzerine Gözlemler”, İktisat İşletme ve Finans, 19(216), 16-39.
• Günçavdı, Ö., ve Küçükçiftçi, S. (2006), “Türkiye Ekonomisinde Büyümenin Kaynakları ve İstihdam Etkileri (1973-1998)”, Discussion Paper, No. 2012/80, Turkish Economic Association, Ankara.
• Kara, A. S. (1996), “The Sources of Growth of Gross Output Between 1985-1990: An Input-Output Analysis for Turkey”, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), ODTÜ, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Karşıyakalı, B. (2008), “Türkiye’de Ekonomik Büyümenin Kaynakları”, (Yayımlanmış Doktora Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Kolsuz, G., ve Yeldan, A. E. (2014), “1980 Sonrası Türkiye Ekonomisinde Büyümenin Kaynaklarının Ayrıştırılması”, Çalışma Ve Toplum, 1(40), 49-66.
• Kumari, A. (2005), “Liberalization and Sources of Industrial Growth in India: An Analysis Based on Input- Output Approach”, 15. International Conference on Input-Output Techniques, International Input-Output Assosication, https://www.iioa.org/conferences/15th/pdf/kumari.pdf (Erişim Tarihi: 19.03.2024).
• Meade, D. S. (2015), “The Right Price? Prices in a Dynamic Input-Output Model”, 22nd International Input- Output Conference , Mexico City.
• Mohammadi, N., ve Bazzazan, F. (2007), “Sources of Economic Growth and Inout-Output Structural Decomposition Analysis: The Case of Iran”, 16. International Conference on Input-Output Techniques, I.-O. Assosication, https://www.iioa.org/conferences/16th/files/Papers/Mohammadi (Erişim Tarihi: 19.03.2024).
• Pamukçu, M.T. ve Boer, P. D. (1999), “Technological Change and Industrialization Turkey Economy (1968- 1990)”, Ekonomik Yaklaşım, 10(32).
• Pamukçu, M.T. ve Boer, P. D. (2000), “A Structural Decomposition Analysis of Imports of Turkey 1968-1990”, International Input-Output Conferences, University of Macerata.
• Rose, A., ve Casler, S. (1996), “Input-Output Structural Decomposistion Analysis: A Critical Appraisal”, Economic Systems Research, 47.
• Syrquin, M.(2008), “Structural Change and Development”, https://www.researchgate.net/publication/287237769_ Structural_change_and_development (Erişim Tarihi: 12.02. 2024)
• Şahin, H. (2013), Türkiye Ekonomisi, Bursa: Ezgi Kitabevi.
• Şenesen, G.G. ve Küçükçiftçi, S. (1994), “Decomposition of Structural Change into Technology and Price Components: Turkey 1973-1985”, Economic Systems Research, 2(6).
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (2024), Ekonomik ve Sosyal Göstergeler, https://www.sbb. gov.tr/ekonomik-ve-sosyal-gostergeler/#154.002.1349004-1497d2c6-7edf (Erişim Tarihi: 04.05.2024)
• Taban, S. (2008), İktisadi Büyüme Kavram ve Modeller, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Tunç, G. İ. (2004), “Türkiye Ekonomisinde Yapısal Değişim: Bir Girdi-Çıktı Analizi”, ODTÜ Uluslararası Ekonomi Kongresi VII, 13-24.
• TÜİK (2023), 100. Yılın Göstergeleri, https://dspace.ceid.org.tr/xmlui/handle/1/2278 (Erişim Tarihi: 10.05.2024)
• TÜİK (2012), İstatistiki Göstergeler 1923-2011 (Erişim Tarihi: 10.05.2024)
• Taban, S. (2008), İktisadi Büyüme Kavram ve Modeller, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Voyvodo, E. (2009), “Sources of Structural Change and Its Impact on Interdependence: An Input-Output Perspective for The Post-1980 Turkish Economy”, 5-7, https://erf.org.eg/publications/sourcesstructural- change-impact-interdependence-input-output-perspective-post-1980-turkish-economy/ (Erişim Tarihi: 23.03.2024)
• Yetkiner, İ. (1993), “Decomposition Analysis of Sources of Imports off Turkey in 1979-1985” (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), ODTÜ, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.