Veri Zarflama Analizi İle Konaklama İşletmelerinde Etkinlik Ölçümü: Yozgat İli Örneği

Year 2018, Volume: 9 Issue: 2, 119 - 134, 29.11.2018

Nuri Özgür Doğan , Yusuf Ersoy

https://doi.org/10.19059/mukaddime.420338

Cited By: 3

Abstract

Turizm sektörü gelişmekte olan ülkelerde ekonomik gelişmenin ve
kalkınmanın önemli unsurlarından bir tanesi olarak değerlendirilmektedir.
Konaklama işletmelerinin turizmin gelişmesi ve sürdürülebilirliği açısından
önemli bir yeri bulunmaktadır. Bundan dolayı gerek bölge turizmi gerekse de
ülke turizmi açısından önemli bir yeri bulunan bu işletmelerin etkinliğinin
ölçülmesi önemlidir. Bu çalışmanın amacı Yozgat’ta faaliyet gösteren
konaklama işletmelerinin etkinliğinin ölçülmesidir. Etkinlik ölçümü parametrik
olmayan bir yöntem olan Veri Zarflama Analizi (VZA) yöntemi kullanılarak
gerçekleştirilmiştir. İşletmelerin etkinliğinin ölçülmesi için 12 konaklama
işletmesi değerlendirmeye alınmıştır. Yapılan analiz sonucunda etkin olan ve
etkin olmayan işletmeler belirlenmiştir. Ayrıca etkin olmayan konaklama
işletmelerinin etkin olabilmeleri için bazı öneriler geliştirilmiştir

Keywords

Etkinlik Ölçümü, Konaklama İşletmeleri, Turizm Sektörü, Veri Zarflama Analizi, Yozgat

Efficiency Measurement of Hospitality Businesses Using Data Envelopment Analysis: A Case Study in Yozgat

Abstract

The tourism sector is considered as one of the essential elements
of economic development and improvement in developing countries.
Hospitality businesses retain an important place in terms of tourism
development and sustainability. Therefore, it is important to measure the
efficiency of these businesses which have an important place, both in
regional and country tourism. The aim of this study is to measure the
efficiency of hospitality businesses in Yozgat. The efficiency measurement
has been carried out using the Data Envelopment Analysis (DEA), which
represent a nonparametric method. 12 hospitality businesses have been
evaluated for efficiency measurement. Efficient and non-efficient businesses
* * Bu çalışma 4-6 Mayıs 2017 tarihinde Yozgat’ta düzenlenen II. Uluslararası Bozok Sempozyumunda sunulan ″VZA İle
Turizm Sektöründe Etkinlik Ölçümü: Yozgat’ta Faaliyet Gösteren Konaklama İşletmeleri Üzerine Bir Uygulama″ isimli
çalışmadan genişletilerek türetilmiştir.
1 Doç. Dr., Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, İİBF İşletme Bölümü, [e-mail]
2 Öğr. Gör. Dr., Uşak Üniversitesi, Bilimsel Analiz ve Teknolojik Uygulama ve Araştırma Merkezi,
[e-mail] (İletişimi Sağlayan Yazar)
Mukaddime, 2018, 9(2), 119-134 DOI: 10.19059/mukaddime.420338
Makale Gönderilme Tarihi: 02.05.2018, Kabul Tarihi: 07.11.2018
120
Nuri Özgür Doğan, Yusuf Ersoy
have been identified as the result of the analysis. In addition, a number of
proposals have been developed for non-efficient hospitality businesses to
become efficient.

Keywords

Efficiency Measurement, Hospitality Businesses, Tourism Sector, Data Envelopment Analysis, Yozgat

References

• Acarer, T., Karaçuha, E. ve Göktaylar, Y. (2007). Sabit Telefon Hizmetleri Sektörünün Teknik Etkinliğinin Veri Zarflama Yöntemi İle Ölçülmesine Yönelik Bir Deneme. İktisat İşletme ve Finans Dergisi, 22(255), 5-19.Akkaya, G.C. ve Uzar, C. (2012). Financial Efficiency Test of the ISE Tourism Companies: Data Envelopment Analysis Application. International Journal of Economics and Finance Studies, 4(1), 95-100.Aksu, A.A. ve C.D. Köksal (2005). Bağımsız ve Zincir Otel İşletmelerinin Veri Zarflama Analizi İle Etkinliklerinin Karşılaştırılması: Antalya Bölgesinde Bir Çalışma. İktisat, İşletme ve Finans Dergisi, 20(235), ss.95-107.Altan, M.S (2010). Türk Sigortacılık Sektöründe Etkinlik: Veri Zarflama Yöntemi ile Bir uygulama. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(1), 185-204.Ar, İ. M. ve Kurtaran, A. (2013). Evaluating the Relative Efficiency of Commercial Banks in Turkey: An Integrated AHP/DEA Approach. International Business Research, 6 (4), 129-146.Aras, G. ve Gencer, C. (2011). Muğla İlindeki Mermer İşletmelerine Yönelik Veri Zarflama Analizi Örnek Olayı. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, 13(12. Uluslararası Ekonometri, Yöneylem Araştırması, İstatistik Sempozyumu Özel Sayısı), 139-153.Babacan, A. ve Özcan, S. (2009). Alanya Bölgesi Otellerinin Göreli Etkinliğinin Belirlenmesi: Bir Veri Zarflama Analizi Tekniği Uygulaması. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(12), 176-189.Bakırcı, F. (2006). Sektörel Bazda Bir Etkinlik Ölçümü: VZA ile Bir Analiz. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20(2), 199-217.Bal, V. ve Bilge, H. (2013). Eğitim ve Araştırma Hastanelerinde Veri Zarflama Analizi ile Etkinlik Ölçümü. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(2), 1-14.Bayrak, R. ve Bahar, O. (2018). Economic Efficiency Analysis of Tourism Sector in OECD Countries: An Amprical Study with DEA. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 20, 83-100.Budak, H. (2011). Veri Zarflama Analizi ve Türk Bankacılık Sektöründe Uygulaması. Marmara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 23(3), 95-110.Charles, V. ve Kumar, M. (2012). Data Envelopment Analysis and Its Application to Management. Cambridge Schoolar Publishing, Newcastle Upon Tyne, UK, 1-270.Charnes, A., Cooper, W.W. ve Rhodes, E. (1978). Measuring The Efficiency of Decision Making Units. European Journal of Operational Research, Vol. 2, pp 429-444.Chen, C-F. (2007). Applying The Stochastic Frontier Approach to Measure Hotel Managerial Efficiency in Taiwan. Tourism Management, 28(3), 696-702.Chiang, W-E. (2006). A Hotel Performance Evaluation of Taipei International Tourist Hotels-Using Data Envelopment Analysis. Asia Pacific Journal of Tourism Research, 11(1), 29-42.Cook, W.D. ve Seiford, L.M. (2009). Data envelopment analysis (DEA) – Thirty Years on. European Journal of Operational Research, 192(1), 1-17.Cooper, W.W., Seiford, L.M. ve Tone, K. (1999). Data Envelopment Analysis. Kluwer Academic Publishers.Cooper, W.W., Seiford, L.M. ve Zhu, J. (2004). Handbook On Data Envelopment Analysis. Springer (Kluwer Academic Publishers), Boston.Corne, A. (2015). Benchmarking and Tourism Efficiency in France. Tourism Management, 51, 91-95.Çelik, M.K. (2016). Turizm Sektöründeki İşletmelerin Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi ile Ölçülmesi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 17, 65-88.Çetin, A.C. (2006). Türk Tekstil Sektörü ve Türk Tekstil Firmalarının Etkinlik Düzeylerinin Belirlenmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, 8(2), 255-278.Demir, P., Derbentli, Ö. ve Sakarya, E. (2012). Kars İlinde Bulunan Mandıraların Etkinliğinin Veri Zarflama Analizi ile Ölçülmesi. Kafkas Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi Dergisi, 18(2), 169-176.Demir, Y. ve Gençtürk, M. (2006). İMKB’de İşlem Gören Yerli ve Yabancı Bankaların Göreli Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi ile Ölçümü. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(2), 49-74.Doğan N.Ö. (2015). VZA Süper Etkinlik Modelleri ile Etkinlik Ölçümü: Kapadokya’da Faaliyet Gösteren Balon İşletmeleri Üzerine Bir Uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 29(1), 187-203.Doğan N.Ö. ve Ersoy, Y. (2017a). Tarım Satış Kooperatiflerinde VZA ile Etkinlik Ölçümü: Marmarabirlik Örneği. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 52(Özel Sayı), 627-641.Doğan N.Ö. ve Ersoy, Y. (2017b). Etkinlik Ölçümü: Tekstil Sektöründen Bir İşletme Örneği. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(1), 35-44.Doğan, N.Ö. ve Tanç, A. (2008). Konaklama İşletmelerinde Veri Zarflama Yöntemiyle Faaliyet Denetimi: Kapadokya Örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(1), 239-258.Emir, O. ve Özgür, E. (2008). Konaklama Tesisleri Etkinlik Analizi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 163-174.Ertuğrul, İ. ve Işık, A.T. (2008). İşletmelerin VZA ile Mali Tablolarına Dayalı Etkinlik Ölçümü: Metal Ana Sanayinde Bir Uygulama. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(1), 201-217.Fancello, G., Uccheddu, B. ve Fadda, P (2014). Data Envelopment Analysis (D.E.A) for Urban Road System Performance Assesment. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 111(5), 780-789.Fanchon, P. (2003). Variable Selection for Dynamic Measures of Efficiency in the Computer Industry. International Advanced in Economic Research, 9(3), 175-188.Farrell, M. J. (1957). The Measurement of Productivity Efficiency. Journal of the Royal Statistical Society, 120, 1957, 253-290.Gencer, H. (2011). İMKB’de İşlem Gören Çimento Şirketlerinin Performanslarının Ölçülmesinde Veri Zarflama Analizi Yaklaşımı. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25(3-4), 31-44.Goto, M., Otsuka, A. ve Sueyoshi, T. (2014). DEA (Data Envelopment Analysis ) Assesment of Operational and Environmental Efficiencies on Japanese Regional Industries. Energy, 66, 535-549.Göktolga, Z.G. ve Artut, A. (2011). Sivas İlinde Liselerin Veri Zarflama Analizi ile Değerlendirilmesi. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(2), 63-78.Hsieh, L-F. ve Lin, L-H. (2010). A Performance Evaluation Model for International Tourist Hotels in Taiwan-An Application of The Relational Network DEA. International Journal of Hospitality Management, 29(1), 14-24.Hwang, S. ve Chang, T. (2003). Using Data Envelopment Analysis to Measure Hotel Managerial Efficiency Chance in Taiwan. Tourism Management, 24(4), 357-396.İlkay, M.S. ve Doğan, N.Ö. (2009). Veri Zarflama Analizi ile Kapadokya Bölgesindeki Belediyelerin Etkinlik Ölçümü: 2004 ve 2008 Yıllarına İlişkin Bir Karşılaştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 32, 191-218.Kınacı, H., Najjarı, V., Alp, İ. (2016). Using Data Envelopment Analysis and Stochastic Frontier Analysis Methods to Evaluate Efficiency of Hydroelectricity Centers. Gazi University Journal of Science, 29(1), 167-176.Kumar, A., Jain, V., Kumar, S. (2014). A Comprehensive Environment Friendly Approach for Supplier Selection. Omega, 42(1), 109-123.Kumar, A., Shankar, R., Debnath, R.M. (2015). Analyzing Customer Preference and Measuring Relative Efficiency in Telecom Sector: A Hybrid Fuzzy AHP/DEA Study.Telamatic and Informatics, 32(3), 447-462.Kuo, R.J., Lee, L.Y., Hu, T.L. (2010). Developing A Supplier Selection System Through Integrating Fuzzy AHP and Fuzzy DEA: A Case Study on An Auto Lighting System Company in Taiwan. Production Planning and Control, 21(5), 468.484.Kutlar, A. ve Babacan, A. (2008). Türkiye’deki Kamu Üniversitelerinde CCR Etkinliği-Ölçek Etkinliği Analizi: DEA Tekniği Uygulaması. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1), 148-172.Martin, J.C., Mendoza, C., Roman, C. (2017). A DEA Travel-Tourism Competiveness Index. Social Indicators Research, 130(3), 937-957.Lin, W.C. ve Yahalom, S. (2012). Enchancing the Efficiency of the Benchmarking Learning Map Model: The Integrated FRA Perspective. Romanian Journal of Economic Forecasting, 15(3), 44-57.Özata, M., Sevinç, İ. (2010). Konya’daki Sağlık Ocaklarının Etkinlik Düzeylerinin Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle Değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(1), 77-87.Özden, Ü.H. (2008). Veri Zarflama Analizi (VZA) ile Türkiye’deki Vakıf Üniversitelerinin Etkinliğinin Ölçülmesi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 37(2), 167-185.Ru, Q. ve Ruonan, X. (2013). The Study on the Efficiency Evaluation of Urban Tourism Based on the Method of DEA. 25th Chinese Control and Decision Conference (CCDC), 1616-1619.Ross, A., vd. (2013). Supplier Evaluation in A Dynamic Relationship: An Action Research Approach. Journal of Business Logistics, 27(2), 75-101.Rouyendegh, D.B. ve Erkan, T.E. (2010). Ankara’da Bulunan 4 Yıldızlı Otellerin, VZA-AHS Sıralı Hibrit Yöntemiyle Etkinlik Değerlendirmesi. Gazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 12(3), 69-90.Tektüfekçi, F. (2010). İMKB’ye Kayıtlı Halka Açık Teknoloji Şirketlerinin Finansal Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi (VZA) ile Değerlendirilmesi. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(2), 69-77. Tezsürücü, D. ve Sofyalıoğlu, Ç. (2015). ″AHS-VZA Yöntemi ile Tedarikçilerin Performans Değerlendirmesi: Beyaz Eşya Sektöründe Bir Uygulama. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 33, 113-128. Tsolas, I. (2014). DEA Performance Assessment of Greek Listed Metallurgical Firms, Journal of Modelling in Management, 9(1), 58-77.Wöber, K.W. (2007). Data Envelopment Analysis. Journal of Travel & Tourism Marketing, 21(4), 91-108.Yang, C. ve Lu, W-M. (2006). Performance Benchmarking for Taiwan’s International Tourist Hotels. Information Systems and Operational Research, 44(3), 229-245.