Çağrı Üzerine İş İlişkisinin Güvencesizliğinde Çalışan Üniversite Öğrencileri

Year 2017, Volume: 41 Issue: 3, 83 - 110, 30.10.2017

Nilgün Kaner Koç

Abstract

Küresel ekonomik düzen, iş ve emek piyasalarını sürekli yeniden biçimlendirerek esnek, düşük ücretli ve güvencesiz iş türleri yaratmaktadır. İşgücü açısından sürekli ve güvenceli istihdam, yerini artık adına esnek çalışma denilen kısa süreli, geçici, kuralsız ve güvencesiz istihdama bırakmıştır. Günümüzde iş yasaları, küresel rekabete ve esnek çalışmaya uygun olarak yeniden düzenlenerek, güvencesiz çalışmanın hukuki dayanakları oluşturulmaktadır. Nitekim Türkiye’de geçmişte fiilen uygulanan “güvencesiz” istihdam biçimleri, 2003 yılında İş Kanunu’nda yapılan yeni düzenlemeler ile birlikte çalışma yaşamında “yasal” olarak yerini almıştır.

Birçok ülkede olduğu gibi Türkiye’de de üniversite öğrencileri başta hizmet sektöründe olmak üzere, bu güvencesiz ve esnek iş piyasalarının vazgeçilmez elemanlarından biri haline gelmiştir. Bu çalışmada, Akdeniz Üniversitesi’nde eğitim gören ve ‘ucuz işgücü’ olarak, işgücü piyasalarına dâhil olan öğrencilerin esnek çalışma türlerinden birisi olan “çağrı üzerine işlere”ulaşma yöntemleri, çalışma koşulları ve güvencesiz çalışmaya karşı yaklaşımları “derinlemesine görüşme” tekniği ile sağlanan veriler üzerinden tartışılmaktadır. Bu çalışmanın, gençliğin esnek ve güvencesiz çalışmaya yönelik bakışını kavrama konusunda bir katkı sunacağı düşünülmektedir.

Keywords

Esnek çalışma, güvencesiz iş, kısmi çalışma, çağrı üzerine iş, çalışan üniversite gençliği.

References

• Alpagut G (2008). AB’nde Güvenceli Esneklik ve Türkiye’deki Yasal Düzenlemeler,TİSK Akademi, 3 (5), 6-37. http://tisk.org.tr/tr/edergiler/akademi/mart_2008/index.html. Son erişim tarihi, 01.06.2016.
• Balkız Ö I (2015). Üniversite Öğrencileri İşgücü Piyasasında, Ankara: Detay.
• Bora T ve Erdoğan N ve Bora A ve Üstün İ (2011). “Boşuna mı Okuduk?” Türkiye’de Beyaz Yakalı İşsizliği. İstanbul: İletişim.
• Castel R (2017).Ücretli Çalışmanın Tarihçesi Sosyal Sorunun Dönüşümü. Çev. I Ergüden, İstanbul: İletişim.
• Çetinsaya G (2014). Büyüme, Kalite, Uluslararasılaşma: Türkiye Yükseköğretimi İçin Bir Yol Haritası. Yükseköğretim Kurulu Yayın No: 2014/2.
• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (2013). Konaklama ve Eğlence İşleri işkolunda Çalışma Koşullarının İyileştirilmesi ve Sosyal Tarafların Bilinçlendirilmesi Programlı Teftişi Sonuç Raporu. Ankara.
• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (2014). Ulusal İstihdam Stratejisi 2014-2023. http://www.uis.gov.tr/media/1370/uis-2014-2023.pdf. Son erişim tarihi, 01.04.2017.
• Demircioğlu A M ve Centel T (2017). İş Hukuku. 19. Baskı, İstanbul: Beta.
• Doğan A Bozkurt S ve Demir R (2015). Çalışanların Esnek Çalışmaya İlişkin Tutumlarını Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. Uluslararası İktisadi ve İdari İnceleme Dergisi, 14, 375-398.
• Erdut T (1997). Yeni Teknolojilerin İş İlişkilerinin Yapısı Üzerindeki Etkisi. Çimento İşveren Dergisi, 11(5).
• Erdut Z (2004/2). Liberal Ekonomi Politikaları ve Sosyal Politika. Çalışma ve Toplum Dergisi, 11-37.
• Eyrenci Ö (1993). İş Sürelerinin Esnekleştirilmesi ve Türk İş Hukuku, İş Hukukunun Ulusal ve Uluslararası Temel ve Güncel Konuları. Ankara: KAMU-İŞ Yayınları,
• Eyrenci Ö (1994). Türkiye’de Çalışma Sürelerinin Esnekleştirilmesi, Çalışma Hayatında Esneklik. İzmir: Yaşar Eğitim ve Kültür Vakfı Yayını
• Gemlik H N (1997) Part-Time Çalışma ve Bankacılık Sektöründe Bir Uygulama. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul: Marmara Üniversitesi.
• Gorz A (2001). Yaşadığımız Sefalet, Kurtuluş Çareleri. Çev. N Tutal, İstanbul: Ayrıntı.
• Gray A (2004). Unsocial Europe: Social Protection or Flexploitation?. London: Pluto Press.
• van de Ven H A vd (2015). Need for Recovery Among Male Technical Distal On-Call Workers. Ergonomics, 58(12), 1927-38.
• Kalleberg A L, Reskin B F ve Hudson K (2000). BadJobs in America: Standardand Nonstandard Employment Relations and Job Quality in the United States. American Sociological Review, 65(2), 256-278.
• Karaboğa K (2015). İş ve Okulu Kombinleyenlerin Sayısı Artıyor. https://tr.linkedin. com/pulse/iş-ve-okulu-kombinleyenlerin-sayısı-artıyor-kezban-karaboğa. Son erişim tarihi, 03/10/2017
• Kart E (2016). İstihdam İlişkilerinin Taşeronlaşmış Formları ve “Aracı” Aktörleri: İnşaat Sektöründe Ustabaşılar. Gaziantep University Journal of SocialSciences, 15(2), 225-251.
• Kaya S (1998). Çalışma Sürelerinde Esneklik ve Kısmi Süreli (Part-Time) Çalışma. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara: Gazi Üniversitesi
• Kırel Ç (1999). Esnek Çalışma Saatleri Uygulamalarında Cinsiyet, İş Tatmini ve İş Bağlılığı İlişkisi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 28 (2),115-136.
• Lin Y H vd. (2013). On-Call Duty Effects on Sleep-State Physiological Stability in Male Medical Interns. PLoS ONE, 8(6).
• Murat S ve Şahin L (2011). AB’ye Uyum Sürecinde Genç işsizliği. Avrupa Birliği Araştırmaları, Yayın No: 2011-35, İstanbul: Ticaret Odası Yayınları
• Nicol A M ve Botterill J S (2004). On-call Work and Health: A Review. Environmental Health: A Global Acess Science Source, 3 (15).
• Ortaş İ (2002). Üniversitelerin Sorunları. Üniversite ve Toplum, 2 (4). http://www. universite-toplum.org/text.php3?id=98. Son erişim tarihi, 01.04.2017.
• Özdemir G Y (2010). Despotik Emek Rejimi Olarak Taşeron Çalışma. Çalışma ve Toplum Dergisi, 27, 35-50.
• Özman S (2001). Uygulamada Esnek Çalışmadan Doğan sorunlar ve Çözüm Önerileri. (Basılmamış Doktora Tezi), İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi
• Özveri M (2012). Güvencesiz Çalışmanın Hukuki Dayanakları. Çalışma ve Toplum Dergisi, 33, 147-172.
• Robbins W M (2010). Learning with Hard Labour: University Students as Workers. Australian Bulletin of Labour, 36 (1), 103-120. http:/search.informit.com.au/docum entSummery;dn=940636322394946;res=IELBUS>_ISSN:0311-6336. Son erişim tarihi, 01.04.2017.
• Sennett R (2009). Yeni Kapitalizm Kültürü. Çev. A Onacak, İstanbul: Ayrıntı.
• Sennett R (2016). Karakter Aşınması. Çev. B Yıldırım, İstanbul: Ayrıntı.
• Standing G (1999). Global Labour Flexibility: Seeking Distributive Justice Standing,
• Süzek S (2009). İş Hukuku. 5. Baskı, İstanbul: Beta.
• TİSK (Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu) (2009). 4857 Sayılı İş Kanunu ve Gerekçesi. Yenilenmiş 4.Baskı, Yayın No:293, https://tisk.org.tr/tr/eyayinlar/is_ kanunu_yenilenmis_4__baski/pdf_is_kanunu_yenilenmis_4__ba ski.pdf. Son erişim tarihi, 01.04.2017.
• Tokol A (1992). Avrupa Topluluğunda Part-Time Çalışma. Bursa: Uludağ Üniversitesi Güçlendirme Vakfı Yayın No: 69.
• Tunçcan O N (2004). Esneklik Yaklaşımının İstihdam Hacmi Açısından Değerlendirilmesi. Çalışma ve Toplum Dergisi, 3, 123-142.
• Yalçınkaya N (2006). Kısmi Çalışma: Ankara-Çankaya Bölgesi’nde Bir Uygulama Örneği, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Ankara Üniversitesi
• Ziebertz C M vd. (2015). The Relationship of On-Call Work with Fatigue, Work-Home Interference, and Perceived Performance Difficulties. BioMed Research International, 10.
• Yükseköğretim Kurumu, https://istatistik.yok.gov.tr/yuksekogretimIstatistikleri/2016, Son erişim tarihi, 01.04.2017.