İBN SİNA’NIN KANÛN-U SAGÎR KİTABI

Year 2015, Volume: 5 Issue: 1, 9 - 15, 01.04.2015

Kadircan Keskinbora

Abstract

İbn Sina; çoğu felsefe, din, tıp, fizik, astronomi ve doğa bilimleriyle ilgili olmak üzere birçok bilim dalında kimisi birkaç sayfa, diğer bazısı birkaç ciltten oluşan 270’i aşkın eser yazmıştır. İbn Sina, yüzyıllar boyunca, hem Avrupa, hem Anadolu ve hem de İslam Coğrafyasındaki Tıp Okullarında temel kitap olarak okutulan el-Kânûn fi’t-Tıbb (Canon of Medicine) adlı büyük tıp kitabının kısa bir özeti mahiyetinde, Kanûn-u Sagîr (Küçük Kanun) adıyla bir başka küçük eserini de ayrıca kaleme almıştır. Eserin istinsah edilmiş bir kopyası; İstanbul, Bayezid Devlet Kütüphanesi, Yazma Eserler Kısmı, Veliyüddin Efendi Kataloğu 2529 numarada kayıtlıdır. Bu eser, başkanlığımda oluşturulan ekip tarafından 2013 yılında Türkçeye tercüme edilmiş ve kitap olarak yayınlanmıştır. Esas alınan el-Kânûn fi’t Tıbb kitabında olduğu gibi, bu küçük eserde de İbn Sina, konuları gayet iyi sistematize etmiştir. Her bir makale için kısa, tanıtıcı birkaç cümlelik açıklamadan sonra alt başlıklar (bölüm-bâb) anlatmıştır.Kanûn-u Sagir (Küçük Kanun), on makaleden oluşan bir kitaptır. Alt bölümlere (bâb) ayırarak, ayrı ayrı makaleler halinde, önce insanın yaratılışı, bedeninin oluşması, tıp biliminin kısımları özetle anlatılmıştır. Nabız detaylı olarak sınıflandırılmış, idrar, bedenin diğer organlarıyla ilgili temel bilgiler, yiyecek ve içeceklerin güçleri, sağlığı koruma, çocukların eğitimi, hamile ve emzikli kadınların yönlendirilmesi, baş ve baştan başlayıp göğüs sınırına kadar olan bölgenin hastalıkları, göğüs ve göğüsten karına kadar olan bölümün hastalıkları, mide ve sindirim sistemi hastalıkları, idrar yolları hastalıkları, nefes, eklem ağrıları, sıtmalar, bedenin dışındaki arızi hastalıklar, kan verme, zehirli haşeratın sokması konuları özetlenmiştir

Keywords

Ibn Sina, Kanun fit-Tıbb, Tıp Tarihi

The Book Kanûn-u Sagîr of Ibn Sina

Abstract

Abstract Ibn Sina wrote more than 270 books, some of a few pages, others extending through several volumes which are concerning philosophy, religion, medicine, natural sciences, and other scientific areas. All books that written by Ibn Sina are in Arabic but one which in Persian language. Arabic was accepted as the scientific language at that age and writing in Arabic was a scientific tradition. Ibn Sina composed his major philosophical treatise, Kitab al-shifa (Book of Healing), a comprehensive account of learning that ranges from logic and mathematics to metaphysics, and the best known major medical book, Canon of Medicine, el-Kânûn fit-Tıbb in 5 volumes. He wrote another short book about medicine and diseases as if a summary of his Great Canon, Kânûn-u Sagîr (Small Canon). One copy of this book is at Bayezid State Library, Istanbul, section of hand-written books and recorded in Catalogue of Veliyuddin Efendi nr.2529. This book was translated in Turkish by a committee under the head of mine and published in 2013. Ibn Sina systematized this book as he did in the main Great Canon. At the beginning of every section he gave a short information and cut the section into subsections. Kanûn-u Sagir consists of ten separate sections. First of all, the being of the human, moulding the body, and the parts of the medical science is told. The pulse is described in details. The basic knowledges related to the organs, the urine, the power of the food and drinks, keeping the health, training the children, management of the pregnant and breastfeeding mothers, from the head to the feet the basic diseases of the regions of the body are summarized.

Keywords

Ibn Sina (Avicenna), Qanun, History of medicine

References

• 1. Goodman L. Avicenna. New York: Cornell University Press, 2005:1-25.
• 2. McGinnis J. Avicenna. New York: Oxford University Press, 2010:4-18.
• 3. Moosavi J. The place of Avicenna in the history of medicine. Avicenna J Med Biotech 2009; 1(1): 3-8
• 4. Keskinbora K. İbn Sina’nın Küçük Tıp Kanunu (Kitab El-Kânûn El-Sağir fi’t-Tıbb. el-Reis Ebu Ali el Hüseyin İbn Sina ElBuharî). İstanbul: Bahçeşehir Üniversitesi Yayınları, 2013.
• 5. The Canon of Medicine of Avicenna. (Reprinted from the edition 1930, London). New York, AMS Press:1973:v-vii, 25-56.
• 6. Avicenna. The Canon of Medicine, volume I. [translated into English by Bakhtiar L]. Chicago: Kazi Publications; 1999: 4-16.