A Research On İnformation Literacy And Epistemological Belief Levels Of Students Who Have High Religious Education

Yıl 2020, Cilt: 49 Sayı: 49, 259 - 302, 30.06.2020

Fatih İpek , Mustafa Tavukçuoğlu

Öz

This research was conducted to examine the levels of epistemological beliefs and information literacy self-efficacy of undergraduate students at higher religious education and to determine what the relationship is between these two. In the research, the relation between the knowledge and learning conceptions of the participants with the information literacy skills and the change in terms of independent variables were questioned. By comparing the findings with the findings in the literature, it has been tried to identify the points that students of higher religious education have difficulties in while obtaining and using the information. In this study in which “relational survey model” was preferred, it was tried to determine whether the variables changed together and what kind of change occurred. This study was carried out with 1318 undergraduate students who continued their education between 2018-2019 at the Faculty of Theology / Islamic Sciences at Necmettin Erbakan University, Erciyes University, Dicle University, Fırat University, Bingöl University and Giresun University. As a result of the research, it was seen that the levels of epistemological beliefs of the students developed level in the dimension that “learning depends on effort”, not developed level in the dimension that “learning depends on ability”, and must be developed/ needs improvement (medium) level in the dimension that “existence of a single truth” . In terms of information literacy, it was determined that the participants had the level to be improved (medium). It was seen that the epistemological beliefs differed according to some independent variables and level of information literacy of the participants. The findings were partially consistent with studies in the literature in terms of variables such as gender, class, frequency use of the internet and purpose. A weak significant relationship has been identified that information literacy self-efficacy level with “belief that learning depends on effort” in the opposite direction. Also in the belief that "learning depends on the ability" and "there is only one truth” a weak relationship in the same direction has been detected. The results of the regression analysis showed that the level of information literacy significantly predicted epistemological beliefs.

Anahtar Kelimeler

Religious Education, Higher Religious Education, Epistemological Beliefs, İnformation Literacy, The Nature Of Knowledge

YÜKSEK DİN ÖĞRENİMİ GÖREN ÖĞRENCİLERİN BİLGİ OKURYAZARLIĞI VE EPİSTEMOLOJİK İNANÇ DÜZEYLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Öz

Bu araştırma, “yüksek din öğrenimi gören lisans öğrencilerinin sahip olduğu epistemolojik inanç ve bilgi okuryazarlığı öz yeterlik düzeylerini incelemek ve bu ikisi arasındaki ilişkinin nasıl olduğunu tespit etmek” amacıyla yapılmıştır. Araştırmada, katılımcıların bilgi ve öğrenme anlayışlarının bilgi okuryazarlığı becerileri ile ilişkisi ve bazı bağımsız değişkenler açısından değişimi sorgulanmıştır. Elde edilen bulgular alanyazındaki bulgularla karşılaştırılarak yüksek din öğrenimi gören öğrencilerin bilgiyi elde etmede ve kullanmada zorlandıkları noktalar tespit edilmeye çalışılmıştır. “İlişkisel tarama modeli”nin tercih edildiği bu çalışmada değişkenlerin birlikte değişip değişmediği ve nasıl bir değişimin olduğu saptanmaya çalışılmıştır. Çalışma, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Erciyes Üniversitesi, Dicle Üniversitesi, Fırat Üniversitesi, Bingöl Üniversitesi ve Giresun Üniversitesi İlahiyat/ İslami İlimler Fakültelerinde 2018-2019 eğitim öğretim yılında aktif olarak öğrenimine devam eden 1318 lisans öğrencisi ile yürütülmüştür. Araştırmanın sonucunda, İlahiyat Fakültesi öğrencilerinin epistemolojik inançlarının “öğrenmenin çabaya bağlı olduğu” boyutunda gelişmiş, “öğrenmenin yeteneğe bağlı olduğu” boyutunda gelişmemiş düzeyde “tek bir doğrunun varlığı” boyutunda ise geliştirilmesi gerekir (orta) düzeyde oldukları görülmüştür. Bilgi okuryazarlığı düzeyi açısından da katılımcıların geliştirilmesi gereken (orta) seviyede oldukları tespit edilmiştir. Katılımcıların epistemolojik inançlarının bilgi okuryazarlığı düzeyine ve bazı bağımsız değişkenlere göre farklılaşma gösterdiği görülmüştür. Bulgular, cinsiyet, sınıf, internet kullanım süresi ve amacı gibi değişkenler açısından alanyazındaki çalışmalarla kısmen tutarlılık göstermiştir. Bilgi okuryazarlığı öz-yeterlik düzeyi ile “öğrenmenin çabaya bağlı olduğuna inanma” ile ters yönde anlamlı zayıf bir ilişki tespit edilmiştir. “Öğrenme yeteneğe bağlıdır” ve “doğrunun bir tek olduğu” inancında aynı yönde zayıf bir ilişki tespit edilmiştir. Regresyon analizi sonuçları bilgi okuryazarlık düzeyinin epistemolojik inançları anlamlı olarak yordadığını göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Din eğitimi, Yüksek Din Eğitimi, Epistemolojik İnanç, Bilgi Okuryazarlığı, Bilginin Doğası

Kaynakça

• Alemdağ, Ceyhun. Beden eğitimi öğretmeni adaylarının epistemolojik inançları, akademik öz-yeterlikleri ve öğrenme yaklaşımları. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2015.
• Aydın, Muhammet Şevki. Din Eğitimi Bilimi. İstanbul: Kimlik Yayınları. 2017.
• Aypay, Ayşe. “Teacher education student’s epistemological beliefs and their conceptions about teaching and learning”. Procedia Social and Behavioral Sciences, 2 (2010), 2599–2604.
• Bråten, Ivar & Strømsø Helge I. “Epistemological beliefs, interest, and gender as predictors of Internet-based learning activities” . Computers in Human Behavior, 22 (2006)., 1027–1042 . https://doi.org/10.1016/j.chb.2004.03.026
• Bundy, Alan. Information Literacy: The Key Competency for the 21st Century. Proceedings of the IATUL Conferences. Paper 5 (1998). Erişim 22 Aralık 2017. http://docs.lib.purdue.edu/iatul/1998/papers/5 .
• Büyüköztürk, Şener vd. . Bilimsel Araştrıma Yöntemleri, 2. Basım. Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 2008.
• Cebeci, Suat. Öğrenme ve öğretme süreçlerinde dini iletişim, 3. basım. İstanbul: İz Yayınları, 2015.
• CILIP (the Chartered Institute of Library and Information Professionals). “Information Literacy. What İs İnformation Literacy?”. Erişim 31 Mayıs 2019. https://www.cilip.org.uk/page/informationliteracy?
• Chan Kwok-wai. & Elliott Robert G. “Relational analysis of personal epistemology and conceptions about teaching and learning”. Teaching and Teacher Education, 20 (2004), 817–831.
• Chua, Alton Y.K & Banerjee, Snehasish. “To Share or Not To Share: The Role Of Epistemic Belief İn Online Health Rumors” . International Journal of Medical Informatics, 108 (2017), 36–41. Erşim 18 Eylül 2018 https://pure.york.ac.uk/portal/en/publications/to-share-or-not-to-share(71f24e93-affa-40a5-9540-e1899fab2e51).html
• Demir, Ömer & Seferoğlu, S. Sadi. “Bilgi Okuryazarlığı, İnternet Bağımlılığı, Sanal Aylaklık ve Çeşitli Diğer Değişkenlerin Sanal Zorbalık İle İlişkisinin İncelenmesi”. Online Journal of Technology Addiction & Cyberbullying, , 3/1 ( 2016), 1-26. Erişim 22 Nisan. 2018. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/227462 .
• Demir, Mehmet Kaan. İlköğretim bölümü öğretmen adaylarının epistemolojik inançlarının incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5/2 (2012)., 343-358 .
• Demiralay, Raziye & Karadeniz Şirin. “the Effect of Use of Information and Communication Technologies On Elementary Student Teachers’ Perceived Information Literacy Self-Efficacy”. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri / Educational Sciences: Theory & Practice, 10 /2, (2010), 841-851 .
• Deryakulu, Deniz. “Üniversite Öğrencilerinin Öğrenme ve Ders Çalışma Stratejileri İle Epistemolojik İnançları Arasındaki İlişki”. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 38/10 (2004), 230-249.
• Deryakulu, Deniz. “Epistemolojik İnanışlar”, Eğitimde Bireysel Farklılıklar. Ed. Yıldız Kuzgun, 253- 280, Ankara: Nobel Yayınları, 4. Basım, 2017 Deryakulu, Deniz & Büyüköztürk, Şener. “Epistemolojik İnanç Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”. Eğitim Araştırmaları, 8 (2002), 111-125.
• Deryakulu, D. ve Büyüköztürk, Ş. “Epistemolojik İnanç Ölçeğinin Faktör Yapısının Yeniden İncelenmesi: Cinsiyet ve Öğrenim Görülen Program Türüne Göre Epistemolojik İnançların Karşılaştırılması”. Eurasian Journal Of Educational Research, 18 (2005), 57-70.
• Dweck, Carol. S. ve Leggett, Ellen L. “A Social-Cognitive Approach to Motivation and Personality”, Psychological Review, 95 (1988), 256-273.
• Erdem, Mukaddes vd. . “Öğretmen Adaylarının Bilgi Okuryazarlık Öz yeterlik İnançları ve Epistemolojik İnançları Üzerine Bir Çalışma”. 8th International Educational Technology Conference (IETC) (06-08 Mayıs 2008) , 775-779, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, 2008.
• Eroğlu, Sursan Erkan & Güven, Kemal. Üniversite öğrencilerinin epistemolojik inançlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16 (2006), 295-312.
• Ev, Halit. Türkiyedeki Yüksek Din Öğretimi Kurumları Programlarının Öğretmen Yetiştirme Bakımından Değerlendirilmesi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 1999.
• Ev, Halit. “İlahiyat Alanında Lisansüstü Eğitim ve Sorunları”. Türkiyede Din Eğitimi Sorunları. Ed. Mustafa Köylü, 239-274. İstanbul: Dem yayınları, 2018.
• IFLA (International Federation of Library Associations and Institutions),. Guidelines on Information Literacy for Lifelong Learning (2006). Erişim 16 Nisan 2019. https://www.ifla.org/files/assets/information-literacy/publications/ifla-guidelines-en.pdf.
• Freire, Paulo. Pedagogy of the oppressed. Çev. Myra B. Ramos, London: Penguin Books, 1996.
• Gülmez, Turgay. Fen bilgisi öğretmen adaylarının internet öz yeterlik düzeyleri ile bilgi okuryazarlık öz yeterlikleri arasındaki ilişki. Kahramanmaraş: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2015.
• George, Darren & Mallery, Paul. SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Reference, 17.0 update (14a ed.) New York: Routledge, 2016.
• Gottlieb, Eli. “Learning How to Believe: Epistemic Development in Cultural Contex”. The Journal of the Learning Sciences. 16/1 (2007), 5-35.
• Gülnar, Meltem. Öğrencilerin bilgi okuryazarlığı öz yeterlik algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2016.
• Hofer, Barbara K. & Pintrich Paul R. “the Development of Epistemological Theories: Beliefs About Knowledge and Knowing And Their Relation To Learning”. Review of Educational Research, 67/1, (1997), 88–140.
• Hofer, Barbara. K. “Exploring the dimensions of personal epistemology in differing classroom contexts: Student interpretations during the first year of college”. Contemporary Educational Psychology, 29 (2004), 129-163.
• İnam, Ahmet. “Epistemiyatri Kapısını Aralarken”, Bilgi Felsefesi, Ed. Betül Çotuksöken & Ahu Tuncel, 51-75, İstanbul: Heyamola Yayınları, 2010.
• İra, Nejat & Kolburan Geçer, Aynur. Üniversite öğrencilerinin web ortamında bilgi arama ve yorumlama stratejileri ile epistemolojik inançları arasındaki ilişki, E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8/2 (2017), 58-74.
• Kaleci, Fatih. Matematik öğretmen adaylarının epistemolojik inançları ile öğrenme ve öğretim stilleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, (2012).
• Karasar, Niyazi. Bilimsel Araştırma Yöntemi. İstanbul: Nobel Yayınları,21. Basım, 2010.
• Karataş, Hakan & Erden, Münibe. “Profiling individual differences in undergraduates’ epistemological beliefs: gender, domain and grade differences”. Social and Behavioral Sciences 31(2012), 738 – 744.
• Kervan, Serdan. Öğretmenlerin Çokkültürlü Eğitime Yönelik Tutumları İle Epistemolojik İnançları ve Öğretim Yaklaşımları Arasındaki İlişki. Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi (2017).
• Korkut, Ece & Akkoyunlu, Buket.“Yabancı Dil Öğretmen Adaylarının Bilgi ve Bilgisayar Okuryazarlık Öz Yeterlikleri”. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34 (2008) 178-188.
• Köylü, Mustafa. “Türkiye Ve Batı Ülkelerinde Yüksek Din Öğretimi: Niteliksel Bir Karşılaştırma”. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7/3 (2018), 261-278.
• Kurbanoğlu, Serap & Akkoyunlu, Buket. “Öğretmen Adaylarına Uygulanan Bilgi Okuryazarlığı Programının Etkililiği ve Bilgi Okuryazarlığı Becerileri İle Bilgisayar Öz-Yeterlilik Algısı Arasındaki İlişki”. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, XXII (2002), 98-105.
• Kurbanoğlu, Serap vd. . “Developing the Information literacy self- efficacy scale” . Journal of Documentation, 62/ 6 ( 2006), 730-743.
• Kuzgun, Yıldız. “Zekâ ve Yetenekler ”. Eğitimde Bireysel Farklılıklar. Ed. Yıldız Kuzgun, 13-70, Ankara: Nobel Yayınları, 4. Basım, 2017.
• Lloyd, Annemaree. Information Literacy Landscapes: Information Literacy İn Education, Workplace and Everyday Contexts. Oxford, Cambridge, New Delhi: Chandos Publishing, 2010.
• Mokhtari, Heidar. “A Quantitative Survey On The Influence Of Students' Epistemic Beliefs On Their General Information Seeking Behavior”. The Journal of Academic Librarianship, 40(2014), 259–263.
• Moore, William S. . “Understanding Learning İn A Postmodern World: Reconsidering The Perry Scheme Of Intellectual and Ethical Development”. Personal epistemology: The psychology of beliefs about knowledge and knowing. Ed. B. Hofer & P. R. Pintrich, 17-36. London: Lawrence Erlbaum Associates, 2002.
• Nazıroğlu, Bayramali. Türkiye’ de İlahiyat Eğitimi. Rize: Sts Yayınları, 2016.
• Oğuz, Aytunga. Investigation of Turkish trainee teachers’ epistemological beliefs. Social, Behavior and Personality: An international journal, 36 (2008), 709-720.
• Ozorak, E.W. “Dine Bilişsel Yaklaşımlar.” Din ve Maneviyat Psikolojisi Temel Yaklaşımlar ve İlgi Alanları, Derleyen: Raymound F. Paloutian, Cyrstal L. Park (Çev. Ed. İhsan Çapçıoğlu, Ali Ayten). Ankara: Phoenix Yayınları, 2013.
• Onay, Ahmet. Dindarlık Etkileşim ve Değişim. İstanbul: Dem yayınları, 2004.
• Özdemir, Soner Mehmet vd. . “A Study On The Relationship Between Pre-Service Teachers’ İnformation Literacy Skills And Their Attitudes Towards Distance Education”. Procedia Social and Behavioral Sciences, 1 (2009), 1648–1652.
• Perry, William G. . Forms of intellectual and ethical development in the college years: A scheme. New York: Holt (Rinehart & Winston), 1970. Erşim 20 Nisan 2018, https://archive.org/details/formsofintellect00perr .
• Peter, Johannes. (2015). Zum wechselseitigen Einfluss epistemologischer Überzeugungen und Förderung von Informationskompetenz (On the mutual relationship of epistemological beliefs and fostering information literacy skissl) . Dissertation zur Erlangung des akademischen Grades eines Doktors der Naturwissenschaften des Fachbereichs1 der Universität Trier. Erişim 21. Ekim 2018, http://ubt.opus.hbz-nrw.de/volltexte/2015/941/ .
• Peter, Johannes vd. Changes of epistemological beliefs in the context of information literacy instruction. 28th International Congress of Applied Psychology (2014). https://www.zpid.de/pub/research/2014_ICAP-Paris_Johannes_Peter.pdf , erişim 12. Mayıs 2018.
• Richardson, Virginia. “The Role Of Attitudes and Beliefs İn Learning To Teach. Handbook of Research On Teacher Education”. Handbook of research on teacher Education. (Ed.) J. Sikula 102-119, New York: Macmillan, Second Edition, 1996.
• Rosman, Tom vd. “Conceptions of Scientific Knowledge İnfluence Learning of Academic Skills: Epistemic Beliefs and the Efficacy of İnformation Literacy İnstruction”. Studies in Higher Education, 43/1 (2018) ,96-113,erişim 14 Eylül 2018 https://doi.org/10.1080/03075079.2016.1156666.
• Schommer, Marlene. “Effects Of Beliefs About The Nature Of Knowledge On Comprehension” . Journal of Educational Psychology, 82/3 (1990), 498-504.
• Schommer, Marlene. “Epistemological Development And Academic Performance Among Secondary Students”. Journal of Educational Psychology, 85/ 3 (1993), 406-411.
• Sosu, Edward M. & Gray, Donald S. “Investigating Change İn Epistemic Beliefs: An Evaluation Of The İmpact Of Student Teachers’ Beliefs On İnstructional Preference And Teaching Competence”. International Journal of Educational Research, 53 (2012), 80–92
• Strømsø Helge I. & Bråten Ivar. “The Role Of Personal Epistemology İn The Self-Regulation Of İnternet-Based Learning”. Metacognition Learning, 5 (2010), 91–111. DOI 10.1007/s11409-009-9043-7.
• Swanson Troy. “Information literacy, personal epistemology, and knowledge construction”. College & Undergraduate Libraries, 13/3 (2006), 93-112, DOI: 10.1300/J106v13n03_07 .
• Şahin Taşkın, Çiğdem. Epistemolojik inançlar: öğretmen adaylarının öğrenme yaklaşımlarını yordayıcı bir değişken. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9/19 (2012), 273-285.
• Şekercioğlu Ayşe Gül & Yıldırır, Hasene Esra. Eğitim fakültesi öğrencilerinin epistemolojik inançlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi. 12/1 (2018), 205-227. DOI: 10.17522/balikesirnef.437742 .
• Şimşek, Ali. “Öğrenme Biçimi”. Eğitimde Bireysel Farklılıklar. Ed. Yıldız Kuzgun, 95-136, Ankara: Nobel Yayınları, 4. Basım, 2017 Tan, Charlene. Islamic education and indoctrination: the case in Indonesia. New-York: Routledge, 2011.
• Tan, Charlene. “Introduction” .Reforms in Islamic education: international perspectives. London & New-York: Bloomsbury Academic.
• Tezci, Erdoğan & Uysal, Ahmet. Eğitim teknolojisinin gelişmesine epistemolojik yaklaşımların etkisi. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 3/ 2 (2004), 158-164.
• Turan Yahya & İyibilgin Orhan. “Üniversite Öğrencilerinin Dindarlık Düzeyleri ve Kur’an’a Yönelik Tutumları Üzerine Amprik Bir Araştırma (Ordu Üniversitesi Örneklemi)”. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 8/2 ( 2018) , 409-420.
• Uluçınar, Ufuk vd. . An Investigation on Epistemological Beliefs of University Students. Procedia - Social and Behavioral Sciences. 46. (2012) , 5133-5137.
• Uyanık, Mevlüt. “Önsöz”. Çağdaş İslam Bilimine Giriş, (Ed). Mevlüt Uyanık, 7- 20, Ankara: Fecr Yayınevi, 2012.
• Yalçın, Melike. Hemşirelik Öğrencilerinin Kendi Kendine Öğrenme, Bilgi Okuryazarlığı Ve Akademik Başarıları Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi. İstanbul: İstanbul Bilim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2016.
• Yiğit, Ahmet. Öğrenci ve Öğretim Elemanlarının Görüşlerine Göre İlahiyat Lisans Programının Amaçlarının Değerlendirilmesi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2016.
• Yüksek Öğretim Kurumu (YÖK). Türkiye’nin yükseköğretim stratejisi. Ankara: T.C. Yükseköğretim Kurulu yayınları, 2007.
• Yüksek Öğretim Kurumu (YÖK). Yükseköğretimde yeniden yapılanma: 66 soruda bologna süreci. Ankara: T. C. Yükseköğretim Kurulu Yayınları, 2010.
• Yüksek Öğretim Kurumu (YÖK). Türkiye Yükseköğretim yeterlilikler çerçevesi temel alan yeterlilikleri: öğretmen yetiştirme ve eğitim bilimleri temel alanı. Ankara: T. C. Yükseköğretim Kurulu Yayınları, 2011.