Sağlık Bilimleri Fakültesi Öğrencilerinin Psikometrik Özellikleri ile Yeme Farkındalıklarının Değerlendirilmesi: Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Örneği

Yıl 2024, Cilt: 1 Sayı: 1, 1 - 13, 30.07.2024

Halime Selen , Enes Özkan

Öz

Bu çalışma Sağlık Bilimleri Fakültesi öğrencilerinde beslenmenin psikometrik özellikleri ile yeme farkındalığının cinsiyet, beden kütle indeksi (BKİ) ve bölüme göre değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır. Tanımlayıcı-kesitsel tipte olan bu çalışma 2023-2024 eğitim-öğretim dönemi içerisinde Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi öğrencileri (n=646) ile yapılmıştır. Çalışmada sosyodemografik bilgileri içeren anket formuna ek olarak Hollanda Yeme Davranış Anketi (HYDA) ve Yeme Farkındalığı Ölçeği (YFÖ-30) kullanılmıştır. HYDA kısıtlayıcı yeme, duygusal yeme ve dışsal yeme alt boyutlarından oluşurken; YFÖ-30 düşünmeden yeme, duygusal yeme, yeme kontrolü, farkındalık, yeme disiplini, bilinçli beslenme ve enterferans alt boyutlarından oluşmaktadır. Kız öğrencilerin HYDA-duygusal yeme ve HYDA toplam puanları, erkeklerden yüksektir (p=0,002; p=0,001). Erkeklerin YFÖ-duygusal yeme ve yeme disiplini puanları, kızlardan yüksektir (p<0,001; p=0,038). Kızların yeme kontrolü ve bilinçli beslenme puanları, erkeklerden yüksektir (p<0,001; p=0,003). Fazla kilolu veya obez olanların kısıtlayıcı yeme puanları, normal olanlardan; normal olanların ise zayıf olanlardan yüksektir (p<0,001). Zayıf olanların HYDA-duygusal yeme ve HYDA toplam puanları, diğer gruplardan düşüktür (p=0,001; p<0,001). Zayıf olanların YFÖ-duygusal yeme ve YFÖ-30 ortalama puanları, diğer gruplardan yüksektir (p=0,003; p=0,013). Zayıf olanların yeme kontrolü puanları, fazla kilolu veya obez olanlardan yüksektir (p=0,006). HYDA toplam ile YFÖ-30 ortalama (r=-0,492, p<0,001) arasında negatif yönde orta düzeyde bir ilişki vardır. Üniversite öğrencilerinde beslenmenin psikometrik özellikleri ile yeme farkındalığı cinsiyet, BKİ ve bölüme göre farklılıklar göstermektedir. Ayrıca HYDA ve YFÖ-30 skorları tutarlı sonuçlar vermektedir.

Anahtar Kelimeler

Beden kütle indeksi (BKİ), cinsiyet, duygusal yeme, Hollanda yeme davranış anketi (HYDA), yeme farkındalığı ölçeği (YFÖ-30)

Etik Beyan

Çalışmanın gerçekleştirilebilmesi için Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Bilimsel Araştırmalar Etik Kurulu’ndan 25.01.2024 tarih ve 8 sayılı etik kurul izni alınmıştır.

Evaluation of Psychometric Characteristics and Eating Awareness of Health Sciences Faculty Students: The Case of Agri Ibrahim Cecen University

Öz

The aim of this study was to evaluate the psychometric properties of nutrition and eating awareness in students of the Faculty of Health Sciences according to gender, body mass index (BMI) and department. This descriptive cross-sectional study was conducted with Agri Ibrahim Cecen University Faculty of Health Sciences students (n=646) during the 2023-2024 academic year. In addition to the questionnaire form including socio-demographic information, the Dutch Eating Behaviour Questionnaire (DEBQ) and the Mindful Eating Questionnaire (MEQ-30) were used in the study. The DEBQ consists of restrictive eating, emotional eating and external eating sub-dimensions, while the MEQ-30 consists of mindless eating, emotional eating, eating control, awareness, eating discipline, conscious eating and interference sub-dimensions. Female students scored higher than males in DEBQ-emotional eating and total DEBQ scores (p=0.002; p=0.001). Males scored higher than females in MEQ-emotional eating and eating discipline (p<0.001; p=0,038). Female students exhibited higher scores in eating control and conscious eating compared to males (p<0.001; p=0.003). Overweight or obese individuals scored higher in restrictive eating compared to those with normal weight, while those with normal weight scored higher than underweight individuals (p<0.001). Underweight individuals had lower scores in DEBQ-emotional eating and total DEBQ scores compared to other groups (p=0.001; p<0.001). Underweight individuals had higher scores in MEQ-emotional eating and MEQ-30 average scores compared to other groups (p=0.003; p=0.013). Eating control scores were higher in underweight individuals compared to overweight or obese individuals (p=0.006). There is a moderate negative correlation between total DEBQ and MEQ-30 average (r=-0.492, p<0.001). Nutrition and eating awareness among university students differ based on gender, BMI, and department. In addition, DEBQ and MEQ-30 scores show consistent results.

Anahtar Kelimeler

Body mass index (BMI), gender, emotional eating, Dutch eating behavior questionnaire (DEBQ), mindful eating questionnaire (MEQ-30)

Etik Beyan

Ethics committee permission dated 25.01.2024 and numbered 8 was obtained from Ağrı İbrahim Çeçen University Scientific Research Ethics Committee in order to carry out the study.

Kaynakça

• Akdevelioğlu, Y., & Yörüsün, T. Ö. (2019). Üniversite öğrencilerinin yeme tutum ve davranışlarına ilişkin bazı faktörlerin incelenmesi. Gazi Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(1), 19-28.
• Andrés, A., Oda-Montecinos, C., & Saldaña, C. (2017). Eating behaviors in a male and female community sample: psychometric properties of the DEBQ. Terapia Psicológica, 35(2), 141-151. https://doi.org/10.4067/s0718-48082017000200141
• Arslantaş, H, Dereboy, İ. F., İnalkaç, S., & Yüksel, R. (2021). Sağlık eğitimi alan üniversite öğrencilerinde duygusal yeme ve etkileyen faktörler. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 6(1), 105-111.
• Aydın Çil, M., Caferoğlu, Z., & Bilgiç, P. (2020). Üniversite öğrencilerinde diyet kalitesinin ve yeme davranışının antropometrik ölçümler ile ilişkisi. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 11(1), 61-67. https://doi.org/10.31067/0.2019.198
• Ayyıldız, F., Ülker, İ., & Yıldıran, H. (2021). Hedonik açlık ve yeme davranışı ilişkisinin farklı beden kütlelerine yansıması. Beslenme ve Diyet Dergisi, 49(2), 9-17. https://doi.org/10.33076/2021.BDD.1465
• Barışkan, H., & Karakoç Kumsar, A. (2020). Sağlık bilimleri fakültesi öğrencilerinde abdominal obezite sıklığı ve yeme farkındalık düzeyleri. Koç Üniversitesi Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 17(2), 162-169. https://doi.org/10.5222/HEAD.2020.44452
• Bozan, N., Bas, M., & Asci, F. H. (2011). Psychometric properties of Turkish version of Dutch Eating Behaviour Questionnaire (DEBQ). A preliminary results. Appetite, 56(3), 564-566. https://doi.org/10.1016/j.appet.2011.01.025
• Çakaroğlu, D., Ömür, E. H., & Arslan, C. (2020). Üniversite öğrencilerinin yeme tutumu, yeme farkındalığı ve sosyal görünüş kaygısının değerlendirilmesi (Siirt İli Örneği). Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 14(1), 1-12.