Helbesteke Nûpeyda ya Feqîyê Teyran

Year 2021, Volume: 4 Issue: 15, 109 - 119, 28.09.2021

M. Zana Karak

Abstract

Feqîyê Teyran yek ji helbestkarên edebîyata Kurdî yê sedsala 16em e û gelek helbestên wî yên Kurdî hene. Dîwana wî piştî jîyana wî ji helbestên wî yên belawela hatiye berhevkirin. Di vê xebatê de jî em ê helbesteke wî ku heta niha nehatiye zanîn û belavkirin tevî destxet û transkirîpsîyona wê pêşkêş bikin û helbestê bidin nasandin. Bi vê xebatê dê ev helbest jî têkeve nav edebîyata Kurdî û dê Dîwana Feqîjî kamiltir bibe. Di vê xebatê de dê ev helbest ji alîyê ruxsarî û naverokî ve were nirxandin. Di nav taybetîyên vê helbesta nûpeyda de hunerên tesmît û î‘adeyê ber bi çav in. Ji ber vê yekê li gorî hunerên edebî ev helbest xezela mu‘ad e, li gorî teşe û şêweya serwabendîyê xezela musemmet e û li gorî naveroka xwe jî xezela ji bo maşûqê ya cureyaxezela pak (xezela ‘aşiqane) e.  ,  , .

Keywords

Feqîyê Teyran, dîwan, edebîyata kurdî, xezela mu‘ad, xezela musemmet

A Newly Found Poem of Feqîyê Teyran

Abstract

Feqîyê Teyran is one of the 16th-century Kurdish literature poets and has many Kurdish poems. After his death, his divan was compiled from his poems that were brought together. In this study, we will introduce a manuscript of his poem with its transcription, which is unknown and unpublished until now. At the same time, this poem will take its place in Kurdish literature and Feqîyê Teyran's Divan will mature a little more with this poem.
In this article, this poem will be analyzed in terms of form and content. Among the features of this newly found poem, the literary rhetorics of tesmit(internal rhyme) and i’ade stand out more. Therefore, this poem is called ghazal-i muad in terms of literary rhetorics. According to the form and rhyme scheme of the poem, this poem is a musammat ghazal, and in terms of content, it is a me’şuq ghazal and a ghazal that was written for the beloved.

Keywords

Feqîyê Teyran, Divan, Kurdish Classical Literature, Ghazal-i Muad, Musammat Ghazal

References

• Adak, A. (2019). Teşeyên Nezmê di Edebîyata Kurdî ya Klasîk de. Stenbol: Nûbihar.
• Cizîrî, M. (2013). Dîwan. Selman Dilovan (Amd), Stenbol: Nûbihar.
• Destxeta Helbesta Feqîyê Teyran, Keşkola Malbata Hezanî, (Destxet di pirtûkxaneya me ya taybet de parastî ye).
• Karak, M. Z. (2021). Qesîdeya Şêx Mihemed Selîmê Hezanî. Kurdiyat (Jimar 3, 41-66).
• Teyran, F. (2014). Feqîyê Teyran Jîyan Berhem û Helbestên Wî. (Çapa 8.). M. Xalid Sadinî (Amd.). Stenbol: Nûbihar.
• Saraç, Y. (2013). Klâsik Edebiyat Bilgisi; Biçim-Ölçü-Kafiye. İstanbul Gökkubbe Yayınları.
• Saydun, E. (2018). Teşe û Ciwankarîyên Wêjeyî di Dîwana Feqîyê Teyran de, Teza Lîsansa Bilind a Çapnebûyî. Wan: Zanîngeha Wan Yuzûncû Yilê , Enstîtuya Zimanên Zindî yên li Tirkîyeyê.