Tuz Stresi Uygulanmış Yerli Kavun Aksesyonlarına ait Fidelerde

Year 2012, Volume: 1 Issue: 2, 0 - 0, 25.07.2012

Serkan Demir Şebnem Ellialtıoğlu Fikret Yaşar , Şebnem Kuşvuran , Mehlika Yücer Didem Türközü

Abstract

Tuz Gölü çevresinde yetişen yerli kavun populasyonları, ıslah çalışmaları açısından önemli bir gen kaynağı potansiyeli sunmaktadır. Yöreden toplanan kavunların tuza tolerans durumlarını incelemek ve tuzlu koşullarda Na⁺, Cl^-, K⁺ ve Ca⁺² iyonlarının fide dönemindeki bitkilerde dağılımını araştırmak amaçlanmıştır. Bitkisel materyal olarak dokuz adet yerli kavun (Cucumis melo L.) aksesyonu ve bir adet ticari çeşit kullanılmıştır. Tuza tolerant Midyat kavunu ve tuza duyarlı Yuva çeşidi denemede tanık olarak kullanılmıştır. Geri kalan sekiz genotip, Şereflikoçhisar ilçesi ve çevresinde kavun yetiştiren üreticilerden temin edilmiştir. Tohumlar vermikulit içerisinde çimlendirilmiş, fidelerin kotiledon yaprakları yatay duruma geldiğinde Hoagland besin çözeltisinde su kültürüne alınmışlardır. İki hafta sonra besin çözeltisine üç gün süreyle kademeli artış yapılarak toplam 150 mM NaCl ilave edilmiş ve tuz uygulamasından 3 gün sonra ölçüm ve analizler yapılmıştır. Skala değeri, Na⁺, Cl^-, K⁺ ve Ca⁺² iyonlarının 1-4. yapraklardaki, gövde ve köklerdeki birikimi ölçülmüştür. 

 

Midyat kavunu tuza yüksek düzeyde tolerans göstermiş, Yuva çeşidi ise tuzdan en fazla etkilenen çeşit olmuştur. Koçhisar yöresel kavun genotipleri arasında tuza toleransı oldukça yüksek olanlar bulunduğu gibi (Gülhöyük B.C., Gülhöyük K.S., Koçhisar T-2), tuza toleransı daha düşük olanlar da ortaya çıkmıştır (Çiklota, Palazobası, Gülhöyük E.Ö., Koçhisar T-1). Kavunda tuza toleransın belirlenmesinde bünyeye düşük düzeyde sodyum ve klor iyonu alma, bu iyonları uzak tutabilme yeteneği önemli bulunmuştur. Fide döneminde yeşil aksamdaki toplam Na⁺ ve Cl^- iyonu miktarı ile tuza tolerans arasında bir bağlantı olabileceği görülmüştür. K⁺ ve Ca⁺² iyonlarının miktarı ve dağılımı ile tuza tolerans durumu arasında bir ilişki bulunmamıştır. Sonuç olarak, ‘fide aşamasındaki’ bitkilerin organlarındaki iyon dağılımının,  tuza tolerant genotip seçimi için yeterli bir tarama parametresi olmayacağı kanaatine varılmıştır.