DOĞUM ÖNCESİ EĞİTİM SINIFLARINDA VERİLEN EĞİTİMİN GEBELERİN DOĞUM KORKU DÜZEYİ ÜZERİNE ETKİSİ
Year 2018,
Volume: 13 Issue: 2, 11 - 20, 21.04.2018
BİHTER Akın
,
YEŞİM Yeşil
,
UMMAHAN Yücel
,
Bahar Boyacı
Abstract
Bu çalışma, doğum öncesi eğitim sınıflarında
verilen eğitimin gebelerin doğum korkusu üzerine etkisini değerlendirmek amacı
ile yapılmıştır. Araştırma grubunu Türkiye’nin batı bölgesinde bulunan Aydın
ilindeki bir devlet hastanesinin doğum öncesi eğitim sınıfına katılan 121 gebe
oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında, anket formu ve Wijma
Doğum Beklentisi/Deneyimi Ölçeği (W-DEQ) A versiyonu kullanılmıştır. Doğum korkusu; düşük (puan≤37), orta (puan 38-65), ağır (puan
66-84) ve klinik derecede doğum korkusu (puan≥85) olarak sınıflandırılmıştır. Gebelere verilen eğitimin doğum korkusunu
azaltmada etkili olduğu görülmüştür. Başta ebeler olmak üzere gebe izlemi yapan
sağlık personeli tarafından gebelere yapılacak eğitim ve danışmanlık,
kadınların normal ve olumlu doğum deneyimi yaşamalarına katkı sağlayabilir.
Normal doğumun korunması ve geliştirilmesi gereksiz tıbbi müdahalenin
azaltılmasına katkı sağlayacaktır.
References
- [1] Akın, B. ve Çeber Turfan, E., (2016). Doğuma Hazırlık Eğitimi Alan ve Almayan Gebelerin Doğumdan Memnuniyetlerinin Değerlendirilmesi. Uluslararası Hakemli Kadın Hastalıkları ve Anne Çocuk Sağlığı Dergisi, Sayı:8, ss:1-16.
DOİ: 10.17367/JACSD.2016823639.
- [2] Kaya, F. ve Serin, Ö., (2008).Doğum Öncesi Bakımın Niteliği. Türk Jinekoloji ve Obstetrik Derneği Dergisi, 2008, Cilt:5 Sayı:1, ss:28-35.
- [3] İşbir, G.G., Serçekuş, P. ve Çoker, H., (2015). Doğuma Hazırlık Eğitiminin Doğum Deneyimi Ve Doğumdan Memnuniyet Üzerine Etkisinin İncelenmesi. Turkiye Klinikleri Doğum Ve Kadın Sağlığı Hemşireliği Özel Sayısı, Sayı:1, ss:10-5.
- [4] Karabulut, Ö., Coşkuner Potur, D., Doğan Merih, Y., Cebeci Mutlu, S., and Demirci, N., (2015). Does Antenatal Education Reduce Fear of Childbirth? International Nursing Review, Volume:27, pp:1-8 DOI: 10.1111/inr.12223.
- [5] Hildingsson, I., Hainesa, H., Karlströmb, A., and Nystedtd, A., (2017). Presence and Process of Fear of Birth During Pregnancy-Findings From a Longitudinal Cohort Study. Women Birth, Volume:30, Number:5, pp:242-247,
DOI: https://doi.org/10.1016/j.wombi.2017.02.003.
- [6] Lukasse, M., Schei, B., and Ryding, E.L., (2014). Bidens Study Group. Prevalence and associated factors of fear of childbirth in six European countries. Sex Reprod Healthc, Vol:5, Issue:3, pp:99-106. DOİ:10.1016/j.srhc.2014.06.007.
- [7] Kitapçıoğlu, G., Yanıkkerem, E., Sevil, Ü. ve Yüksel, D., (2008). Gebelerde Doğum ve Postpartum Döneme İlişkim Endişeler: Bir Ölçek Geliştirme ve Validasyon Çalışması. ADÜ Tıp Fakültesi Dergisi, Cilt:9, Sayı:1, ss:47-54.
- [8] Billert, H., (2007). Tokophobia–a Multidisciplinary Problem. Ginekologia Polska, Volume:78, pp:807-811.
- [9] Özbaşaran, F.U., (1997). Primipar Annelerin Doğumlarına ilişkin Duygu ve Düşünceleri. Perinataloji Dergisi, Sayı:5, ss:3-4.
- [10] Handelzalts, J.E., Becker, G., Ahren, M.P., Lurie, S., Raz, N., Tamir, Z., and Sadan, O., (2005). Personality, fear of Childbirth and Birth Outcomes in Nulliparous Women. Arch Gynecol Obstet, Volume:291, Number:5, pp:1055-62. DOI:https://doi.org/10.1007/s00404-014-3532-x.
- [11] Saisto, T., Salmela-Aro, K., Nurmi, J., and Halmesma, E., (2001). Psychosocial Characteristics of Women and Their Partners Fearing Vaginal Childbirth. Br J Obstet Gynaecol, Volume:108, Number:5, pp:492-8. DOI: 10.1111/j.1471-0528.2001.00122.x.
- [12] Eriksson, C., Jansson, L., and Hamberg, K., (2006). Women’s Experiences of Intense Fear related to Childbirth Investigated in a Swedish Qualitative Study. Midwifery, Volume:22, Number:3, pp:240–248. DOI: https://doi.org/10.1016/j.midw.2005.10.002.
- [13] Haines, H.M., Rubertsson, C., Pallant, J.F., and Hildingsson, I., (2012). The influence of Women's Fear, Attitudes and Beliefs of Childbirth on Mode and Experience of Birth. BMC Pregnancy Childbirth, Volume:12, Volume:55.
DOI: https://doi.org/10.1186/1471-2393-12-55.
- [14] Demšar, K., Svetina, M., Verdenik, I., Tul, N., Blickstein, I., and Globevnik Velikonja, V., (2018). Tokophobia (fear of childbirth): Prevalence and Risk Factors. J. Perinat. Med, Volume:46, Number:2, pp:151-154. DOI: https://doi.org/10.1515/jpm-2016-0282.
- [15] Rabinerson, D., Stolovitch, N., and Gabbay-Benziv, R., (2014). Tocophobia--its origin, prevalence and implications. Harefuah, Volume:153, Number:5, pp:292-4.
- [16] Larsson, B., Karlström, A., Rubertsson, C., Ternström, E., Ekdahl, J., Segebladh, B., and Hildingsson, I., (2017). Birth preference in women undergoing treatment for childbirth fear: A randomised controlled trial. Women Birth, Volume:30, Number:6, pp:460-467. DOI: https://doi.org/10.1016/j.wombi.2017.04.004.
- [17] Laursen, M., Hedegaard, M., and Johansen, C., (2008). Fear of Childbirth: Predictors and Temporal Changes Among Nulliparous Women in the Danish. National Birth Cohort BJOG, Volume:115, Number:3,pp:354-60. DOI: 10.1111/j.1471-0528.2007.01583.x.
- [18] Størksen, H.T., Garthus-Niegel, S., Vangen, S., and Eberhard Gran, M., (2013). The Impact of Previous Birth Experiences on Maternal Fear of Childbirth. Acta Obstet Gynecol Scand, Volume:92, Number:3, pp:318-24. DOI: 10.1111/aogs.12072.
- [19] Sjögren, B., (1997). Reasons for Anxiety About Childbirth in 100 Pregnant Women. Journell of Psichosomatic Obstetrics and Gynaecology, Volume:18, pp:266-272. DOI: https://doi.org/10.3109/01674829709080698.
- [20] Saisto, T., Ylikorkala, 0., and Halmesmaki, E., (1999). Factors Associated with Fear of Delivery in Second Pregnancies. Obstetrics and Gynnecology, Volume:94, pp:679-682. DOI: https://doi.org/10.1016/S0029-7844(99)00413-5.
- [21] Nilsson, C. and Lundgren, I., (2009).Women’s Lived Experince of Fear of Childbirth. Midwifery, Volume:25, pp:1-9. DOI: https://doi.org/10.1016/j.midw.2007.01.017.
- [22] Aksoy, A.N., Ozkan, H., and Gundogdu, G., (2015). Fear of Childbirth in Women with Normal Pregnancy Evolution. Clin Exp Obstet Gynecol, Volume:42, Number:2, pp:179-83. DOI: 10.12891/ceog1762.2015.
- [23] Kasai, K.E., Nomura, RM., Benute, GR., de Lucia, MC., and Zugaib, M., (2010). Women's Opinions about Mode of Birth in Brazil: A Qualitative Study in a Public Teaching Hospital. Midwifery, Volume:26, Number:3, pp:319-326.
DOI: https://doi.org/10.1016/j.midw.2008.08.001.
- [24] Özkan, S., Sakal, F.N., Avcı, E., Civil, E.F. ve Tunca, M.Z., (2013). Kadınların Doğum Yöntemi Tercihi ve İlişkili Faktörler. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi, Cilt:11, Sayı:2, ss:59-71.
- [25] Kızılırmak, A. and Başer, M., (2016). The Effect of Education given to Primigravida Women on Fear of Childbirth Applied Nursing Research, Volume: 29, pp:19-24. DOI: https://doi.org/10.1016/j.apnr.2015.04.002.
- [26] Serçekuş, P. and Başkale, H., (2016). Effects of Antenatal Education on Fear of Childbirth, Maternal Self-efficacy and Parental Attachment. Midwifery, Volume:34, pp:166-172. DOI: https://doi.org/10.1016/j.midw.2015.11.016.
- [27] İsbir, G.G., İnci, F., Önal, H., and Dikmen Yıldız, P., (2016). The Effects of Antenatal Education on Fear of Childbirth, Maternal Self-efficacy and Post-Traumatic Stress Disorder [PTSD] Symptoms Following Childbirth: an Experimental Study. Applied Nursing Research, Volume:32, Number:2, pp:227-232. DOI: https://doi.org/10.1016/j.apnr.2016.07.013.
- [28] Gebe Bilgilendirme Sınıfı Genelgesi, http://kadinureme.thsk.saglik.gov.tr/Dosya/Daire_calismalari/gebebilgi1link. pdf, Erişim tarihi: 02 Ocak 2016.
- [29] Wijma, K., Wijma, B., and Zar, M., (1998). Psychometric Aspects of the W-DEQ; A New Questionnaire for the Measurement of Fear of Childbirth. Journal of Psychosomatic Obstetrics and Gynaecology, Volume:19, pp:84-97.
- [30] Körükçü, Ö.H., (2009). Wijma Doğum Beklentisi/Deneyimi Ölçeği A Versiyonun Gerçeklik ve Güvenirlik Çalışması, Yüksek Lisans Tezi. Antalya: Akdeniz Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
- [31] Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü (2014). 2013 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, T.C. Kalkınma Bakanlığı ve TÜBİTAK, Ankara, Türkiye.
- [32] Turgut, N., Güldür, A., Çakmakçı, H., Şerbetçi, G., Yıldırım, F., Yumru, E.D., Bebek, A. ve Gülova, S.S., (2017). Gebe Okulunda Eğitim Alan Gebelerin Bilgi Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma. G.O.P. Taksim E.A.H. JAREN, Cilt:3, Sayı:1, ss:1-8. DOI: 10.5222/jaren.2017.001.
- [33] Altıparmak, S. ve Coşkun, A.M., (2016). Doğum Öncesi Verilen Eğitimin Gebenin Bilgi Düzeyi İle Memnuniyet Durumuna Etkisi. Journal of Human Sciences, Cilt:13, Sayı:2, ss:2610-2624. DOI: https://doi.org/10.14687/jhs.v13i2.3744.
- [34] Subaşı, B., Özcan, H., Pekçetin, S., Göker, B., Tunç, S. ve Budak, B., (2013). Doğum Eğitiminin Doğum Kaygısı ve Korkusu Üzerine Etkisi. Selçuk Tıp Dergisi, Cilt:29, Sayı:4, ss:165-167.
- [35] Şahin, N., Dinç, H. ve Dişsiz, M., (2009). Gebelerin Doğuma İlişkin Korkuları Ve Etkileyen Faktörler. Zeynep Kamil Tıp Bülteni, Cilt:40, Sayı:2, ss:57-62.
- [36] Körükcü, Ö., Deliktaş, A., Aydın, R. ve Kabukcuoğlu, K., (2017). Gebelikte Psikososyal Sağlık Durumu İle Doğum Korkusu Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Clinical Experimental Health Science 2017. DOI: 10.5152/clinexphealthsci.2017.359 Erişim Tarihi: Kasım 2016.
- [37] Güleç, D., Öztürk, R., Sevil, Ü. ve Kazandı, M., (2014). Gebelerin Yaşadıkları Doğum Korkusu İle Algıladıkları Sosyal Destek Arasındaki İlişki. Turkiye Klinikleri J Gynecol Obst, Cilt:24, Sayı:1, ss:36-41.
- [38] Toohill, J., Fenwick, J., Gamble, J., and Creedy, D.K., (2014). Prevalence of Childbirth Fear in an Australian Sample of Pregnant Women. BMC Pregnancy Childbirth, Volume:14, Number:275, pp:1-10. DOI: https://doi.org/10.1186/1471-2393-14-275.
- [39] Fenwick, J., Gamble, J., Nathan, E., Bayes, S., and Hauck, Y., (2009). Pre- and Postpartum Levels of Childbirth Fear and the Relationship to Birth Outcomes in a Cohort of Australian Women. J Clin Nurs, Volume:18, Number:5, pp:667-77. DOI: 10.1111/j.1365-2702.2008.02568.x.
- [40] Okumuş, H., Yenal, K., Ozan, Y.D., and Öztürk, E., (2015). Ülkemizde Doğuma Hazırlık Sınıflarına İlişkin Yapılan Bilimsel Çalışmalar: Literatür Derlemesi. Türkiye Klinikleri Doğum Ve Kadın Sağlığı Hemşireliği Özel Sayısı, Cilt:1, Sayı:1, ss:16-24.
Year 2018,
Volume: 13 Issue: 2, 11 - 20, 21.04.2018
BİHTER Akın
,
YEŞİM Yeşil
,
UMMAHAN Yücel
,
Bahar Boyacı
References
- [1] Akın, B. ve Çeber Turfan, E., (2016). Doğuma Hazırlık Eğitimi Alan ve Almayan Gebelerin Doğumdan Memnuniyetlerinin Değerlendirilmesi. Uluslararası Hakemli Kadın Hastalıkları ve Anne Çocuk Sağlığı Dergisi, Sayı:8, ss:1-16.
DOİ: 10.17367/JACSD.2016823639.
- [2] Kaya, F. ve Serin, Ö., (2008).Doğum Öncesi Bakımın Niteliği. Türk Jinekoloji ve Obstetrik Derneği Dergisi, 2008, Cilt:5 Sayı:1, ss:28-35.
- [3] İşbir, G.G., Serçekuş, P. ve Çoker, H., (2015). Doğuma Hazırlık Eğitiminin Doğum Deneyimi Ve Doğumdan Memnuniyet Üzerine Etkisinin İncelenmesi. Turkiye Klinikleri Doğum Ve Kadın Sağlığı Hemşireliği Özel Sayısı, Sayı:1, ss:10-5.
- [4] Karabulut, Ö., Coşkuner Potur, D., Doğan Merih, Y., Cebeci Mutlu, S., and Demirci, N., (2015). Does Antenatal Education Reduce Fear of Childbirth? International Nursing Review, Volume:27, pp:1-8 DOI: 10.1111/inr.12223.
- [5] Hildingsson, I., Hainesa, H., Karlströmb, A., and Nystedtd, A., (2017). Presence and Process of Fear of Birth During Pregnancy-Findings From a Longitudinal Cohort Study. Women Birth, Volume:30, Number:5, pp:242-247,
DOI: https://doi.org/10.1016/j.wombi.2017.02.003.
- [6] Lukasse, M., Schei, B., and Ryding, E.L., (2014). Bidens Study Group. Prevalence and associated factors of fear of childbirth in six European countries. Sex Reprod Healthc, Vol:5, Issue:3, pp:99-106. DOİ:10.1016/j.srhc.2014.06.007.
- [7] Kitapçıoğlu, G., Yanıkkerem, E., Sevil, Ü. ve Yüksel, D., (2008). Gebelerde Doğum ve Postpartum Döneme İlişkim Endişeler: Bir Ölçek Geliştirme ve Validasyon Çalışması. ADÜ Tıp Fakültesi Dergisi, Cilt:9, Sayı:1, ss:47-54.
- [8] Billert, H., (2007). Tokophobia–a Multidisciplinary Problem. Ginekologia Polska, Volume:78, pp:807-811.
- [9] Özbaşaran, F.U., (1997). Primipar Annelerin Doğumlarına ilişkin Duygu ve Düşünceleri. Perinataloji Dergisi, Sayı:5, ss:3-4.
- [10] Handelzalts, J.E., Becker, G., Ahren, M.P., Lurie, S., Raz, N., Tamir, Z., and Sadan, O., (2005). Personality, fear of Childbirth and Birth Outcomes in Nulliparous Women. Arch Gynecol Obstet, Volume:291, Number:5, pp:1055-62. DOI:https://doi.org/10.1007/s00404-014-3532-x.
- [11] Saisto, T., Salmela-Aro, K., Nurmi, J., and Halmesma, E., (2001). Psychosocial Characteristics of Women and Their Partners Fearing Vaginal Childbirth. Br J Obstet Gynaecol, Volume:108, Number:5, pp:492-8. DOI: 10.1111/j.1471-0528.2001.00122.x.
- [12] Eriksson, C., Jansson, L., and Hamberg, K., (2006). Women’s Experiences of Intense Fear related to Childbirth Investigated in a Swedish Qualitative Study. Midwifery, Volume:22, Number:3, pp:240–248. DOI: https://doi.org/10.1016/j.midw.2005.10.002.
- [13] Haines, H.M., Rubertsson, C., Pallant, J.F., and Hildingsson, I., (2012). The influence of Women's Fear, Attitudes and Beliefs of Childbirth on Mode and Experience of Birth. BMC Pregnancy Childbirth, Volume:12, Volume:55.
DOI: https://doi.org/10.1186/1471-2393-12-55.
- [14] Demšar, K., Svetina, M., Verdenik, I., Tul, N., Blickstein, I., and Globevnik Velikonja, V., (2018). Tokophobia (fear of childbirth): Prevalence and Risk Factors. J. Perinat. Med, Volume:46, Number:2, pp:151-154. DOI: https://doi.org/10.1515/jpm-2016-0282.
- [15] Rabinerson, D., Stolovitch, N., and Gabbay-Benziv, R., (2014). Tocophobia--its origin, prevalence and implications. Harefuah, Volume:153, Number:5, pp:292-4.
- [16] Larsson, B., Karlström, A., Rubertsson, C., Ternström, E., Ekdahl, J., Segebladh, B., and Hildingsson, I., (2017). Birth preference in women undergoing treatment for childbirth fear: A randomised controlled trial. Women Birth, Volume:30, Number:6, pp:460-467. DOI: https://doi.org/10.1016/j.wombi.2017.04.004.
- [17] Laursen, M., Hedegaard, M., and Johansen, C., (2008). Fear of Childbirth: Predictors and Temporal Changes Among Nulliparous Women in the Danish. National Birth Cohort BJOG, Volume:115, Number:3,pp:354-60. DOI: 10.1111/j.1471-0528.2007.01583.x.
- [18] Størksen, H.T., Garthus-Niegel, S., Vangen, S., and Eberhard Gran, M., (2013). The Impact of Previous Birth Experiences on Maternal Fear of Childbirth. Acta Obstet Gynecol Scand, Volume:92, Number:3, pp:318-24. DOI: 10.1111/aogs.12072.
- [19] Sjögren, B., (1997). Reasons for Anxiety About Childbirth in 100 Pregnant Women. Journell of Psichosomatic Obstetrics and Gynaecology, Volume:18, pp:266-272. DOI: https://doi.org/10.3109/01674829709080698.
- [20] Saisto, T., Ylikorkala, 0., and Halmesmaki, E., (1999). Factors Associated with Fear of Delivery in Second Pregnancies. Obstetrics and Gynnecology, Volume:94, pp:679-682. DOI: https://doi.org/10.1016/S0029-7844(99)00413-5.
- [21] Nilsson, C. and Lundgren, I., (2009).Women’s Lived Experince of Fear of Childbirth. Midwifery, Volume:25, pp:1-9. DOI: https://doi.org/10.1016/j.midw.2007.01.017.
- [22] Aksoy, A.N., Ozkan, H., and Gundogdu, G., (2015). Fear of Childbirth in Women with Normal Pregnancy Evolution. Clin Exp Obstet Gynecol, Volume:42, Number:2, pp:179-83. DOI: 10.12891/ceog1762.2015.
- [23] Kasai, K.E., Nomura, RM., Benute, GR., de Lucia, MC., and Zugaib, M., (2010). Women's Opinions about Mode of Birth in Brazil: A Qualitative Study in a Public Teaching Hospital. Midwifery, Volume:26, Number:3, pp:319-326.
DOI: https://doi.org/10.1016/j.midw.2008.08.001.
- [24] Özkan, S., Sakal, F.N., Avcı, E., Civil, E.F. ve Tunca, M.Z., (2013). Kadınların Doğum Yöntemi Tercihi ve İlişkili Faktörler. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi, Cilt:11, Sayı:2, ss:59-71.
- [25] Kızılırmak, A. and Başer, M., (2016). The Effect of Education given to Primigravida Women on Fear of Childbirth Applied Nursing Research, Volume: 29, pp:19-24. DOI: https://doi.org/10.1016/j.apnr.2015.04.002.
- [26] Serçekuş, P. and Başkale, H., (2016). Effects of Antenatal Education on Fear of Childbirth, Maternal Self-efficacy and Parental Attachment. Midwifery, Volume:34, pp:166-172. DOI: https://doi.org/10.1016/j.midw.2015.11.016.
- [27] İsbir, G.G., İnci, F., Önal, H., and Dikmen Yıldız, P., (2016). The Effects of Antenatal Education on Fear of Childbirth, Maternal Self-efficacy and Post-Traumatic Stress Disorder [PTSD] Symptoms Following Childbirth: an Experimental Study. Applied Nursing Research, Volume:32, Number:2, pp:227-232. DOI: https://doi.org/10.1016/j.apnr.2016.07.013.
- [28] Gebe Bilgilendirme Sınıfı Genelgesi, http://kadinureme.thsk.saglik.gov.tr/Dosya/Daire_calismalari/gebebilgi1link. pdf, Erişim tarihi: 02 Ocak 2016.
- [29] Wijma, K., Wijma, B., and Zar, M., (1998). Psychometric Aspects of the W-DEQ; A New Questionnaire for the Measurement of Fear of Childbirth. Journal of Psychosomatic Obstetrics and Gynaecology, Volume:19, pp:84-97.
- [30] Körükçü, Ö.H., (2009). Wijma Doğum Beklentisi/Deneyimi Ölçeği A Versiyonun Gerçeklik ve Güvenirlik Çalışması, Yüksek Lisans Tezi. Antalya: Akdeniz Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
- [31] Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü (2014). 2013 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, T.C. Kalkınma Bakanlığı ve TÜBİTAK, Ankara, Türkiye.
- [32] Turgut, N., Güldür, A., Çakmakçı, H., Şerbetçi, G., Yıldırım, F., Yumru, E.D., Bebek, A. ve Gülova, S.S., (2017). Gebe Okulunda Eğitim Alan Gebelerin Bilgi Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma. G.O.P. Taksim E.A.H. JAREN, Cilt:3, Sayı:1, ss:1-8. DOI: 10.5222/jaren.2017.001.
- [33] Altıparmak, S. ve Coşkun, A.M., (2016). Doğum Öncesi Verilen Eğitimin Gebenin Bilgi Düzeyi İle Memnuniyet Durumuna Etkisi. Journal of Human Sciences, Cilt:13, Sayı:2, ss:2610-2624. DOI: https://doi.org/10.14687/jhs.v13i2.3744.
- [34] Subaşı, B., Özcan, H., Pekçetin, S., Göker, B., Tunç, S. ve Budak, B., (2013). Doğum Eğitiminin Doğum Kaygısı ve Korkusu Üzerine Etkisi. Selçuk Tıp Dergisi, Cilt:29, Sayı:4, ss:165-167.
- [35] Şahin, N., Dinç, H. ve Dişsiz, M., (2009). Gebelerin Doğuma İlişkin Korkuları Ve Etkileyen Faktörler. Zeynep Kamil Tıp Bülteni, Cilt:40, Sayı:2, ss:57-62.
- [36] Körükcü, Ö., Deliktaş, A., Aydın, R. ve Kabukcuoğlu, K., (2017). Gebelikte Psikososyal Sağlık Durumu İle Doğum Korkusu Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Clinical Experimental Health Science 2017. DOI: 10.5152/clinexphealthsci.2017.359 Erişim Tarihi: Kasım 2016.
- [37] Güleç, D., Öztürk, R., Sevil, Ü. ve Kazandı, M., (2014). Gebelerin Yaşadıkları Doğum Korkusu İle Algıladıkları Sosyal Destek Arasındaki İlişki. Turkiye Klinikleri J Gynecol Obst, Cilt:24, Sayı:1, ss:36-41.
- [38] Toohill, J., Fenwick, J., Gamble, J., and Creedy, D.K., (2014). Prevalence of Childbirth Fear in an Australian Sample of Pregnant Women. BMC Pregnancy Childbirth, Volume:14, Number:275, pp:1-10. DOI: https://doi.org/10.1186/1471-2393-14-275.
- [39] Fenwick, J., Gamble, J., Nathan, E., Bayes, S., and Hauck, Y., (2009). Pre- and Postpartum Levels of Childbirth Fear and the Relationship to Birth Outcomes in a Cohort of Australian Women. J Clin Nurs, Volume:18, Number:5, pp:667-77. DOI: 10.1111/j.1365-2702.2008.02568.x.
- [40] Okumuş, H., Yenal, K., Ozan, Y.D., and Öztürk, E., (2015). Ülkemizde Doğuma Hazırlık Sınıflarına İlişkin Yapılan Bilimsel Çalışmalar: Literatür Derlemesi. Türkiye Klinikleri Doğum Ve Kadın Sağlığı Hemşireliği Özel Sayısı, Cilt:1, Sayı:1, ss:16-24.