Farklı Mesleklerde Çalışanların Algılanan Stres Düzeyleri ve Stresle Başa Çıkma Tarzları Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 1, 79 - 89, 25.03.2019

Erol Tekin , Zeynep Yazgan Çilesiz Selçuk Gede

Öz

Çalışma ortamında stresi
yaratan faktörlerin çoğu ortak olmasına rağmen farklı mesleklerde çalışan
bireylerin strese gösterdiği tolerans farklı olabilmektedir. Çalışmanın amacı
farklı mesleklerde çalışanların stres düzeylerini belirleyerek algılanan stres
düzeyi ve stresle başa çıkabilme tarzları arasında farklılık olup olmadığını
ortaya koymaktır. Bu amaç çerçevesinde öğretmen, öğrenci, akademisyen, sağlık
personeli, asker / polis, bankacı, muhasebeci ve madenci olmak üzere 8 farklı
meslekten 287 çalışan üzerinde anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Elde edilen
veriler faktör analizi, korelasyon analizi ve tek yönlü varyans analizi ile
analiz edilmiştir. Elde edilen sonuçlar meslek açısından stres düzeylerinin
farklılaştığını göstermektedir. Ayrıca sonuçlar meslekler açısından stresle
başa çıkabilme tarzlarının da farklılaştığına kanıt sağlamaktadır. Bununla
birlikte araştırma sonuçları stresle başa çıkma tarzlarından kendine güvenli
yaklaşım ve iyimser yaklaşım ile algılanan stres arasında negatif ve anlamlı,
çaresiz yaklaşım ve boyun eğici yaklaşım ile algılanan stres arasında ise
pozitif ve anlamlı bir ilişki olduğunu göstermektedir. Çalışma farklı meslek
gruplarını ele alması açısından yazına katkıda bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Stres Düzeyleri, Stresle Başa Çıkma, Farklı Meslekler

Kaynakça

• Agma, F.S. (2007). İş Yaşamında Stresin Nedenleri ve Olumsuz Etkileri, Atılım Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Alimoğlu, M. (2010). Tıp Eğitiminde Stresle Başa Çıkma Yolları ve Memnuniyet. Akdeniz Üniversitesi Sağlık Bilimler Enstitüsü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Altun, B. (2017). Kurumsal Stres Kaynakları ve Stresle Başa Çıkma: Beylikdüzü Belediyesi'nde Bir Uygulama. İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Atasoy, A., ve Yorgun, S. (2013). Sağlık Çalışanlarında İş Gerilimi ve İş Stres Düzeyinin Değerlendirilmesi. Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi. 6(2). 71-88.Atkinson, R.L., Atkinson, R.C., Smith, E.E., Bem, D.J. ve Nolen-Hoeksema, S. (1996). Psikolojiye Giriş. Yavuz A. (Çev). Ankara: Arkadaş Yayınları.
• Baltaş, A. ve Baltaş, Z. (1996). Stres ve Basa Çıkma Yolları. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Cam, E. (2006). Çalışma Yaşamında Stres ve Kamu Kesiminde Kadın Çalışanlar. Journal of Human Sciences. 1(1).
• Cohen, S., Kamarck, T. ve Mermelstein, R. (1983). A Global Measure of Perceived Stress. Journal of Health Social Behavior. 24. 385-396.
• Ergüner, B. (2017). Hekimlerin Algıladıkları Stres Düzeyi, Psikolojik Dayanıklılıkları ve Yaşam Doyumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Ufuk Üniversitesi Sağlık Bilimler Enstitüsü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Erkmen, N., ve Çetin, M. Ç. (2008). Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Stresle Başa Çıkma Tarzlarının Bazı Değişkenlerle İlişkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. (19). 231-242.
• Eskin, M., Harlak, H., Demirkıran, F., ve Dereboy, Ç (2013). Algılanan Stres Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması: Güvenirlik ve Geçerlik Analizi. New Symposium Journal. 51 (3). 132-140.
• Hargreaves, G. 1999). Stresle Baş Etmek. .Akkoyunlu, A.C. (Çev.). İstanbul: Doğan Kitap Yayıncılık.
• Korkut, A. (2017). Engelli Bakım ve Rehabilitasyon Merkezlerinde Çalışan Bakım Elemanlarının Bağlanma Yönelimleri, Stresle Başa Çıkma Tarzları, Sosyal Destek Algıları, Psikolojik Belirtiler ve Bazı Demografik Özelliklerin Tükenmişlik ile İlişkisi. Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikoloji Anabilim Dalı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Lazarus, R. S., ve Folkman, S. (1984). Stress, Appraisal. and Coping. New York, NY: Springer Publishing Company.
• Okutan, M., ve Tengilimoğlu, D. (2002). İş Ortamında Stres ve Stresle Başa Çıkma Yöntemleri: Bir Alan Uygulaması. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 4(3). 1-27.
• Özen, H. Ö. (2013). Çalışanların Cinsiyetine Göre Örgütsel Stresten Etkilenme Düzeyleri: Zonguldak İlinde Görevli Hemşireler Üzerinde Bir Araştırma. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 4(8). 75-95.
• Redhwan, A.A.N., Sami, A.R., Karim, A.J., Chan, R. ve Zaleha, M.I. (2009). Stress and Coping Strategies Among Management and Science University Students: A Qualitative Study. The International Medical Journal. 8(2). 11-16.
• Savcı, M., ve Aysan, F. (2014). Üniversite Öğrencilerinde Algılanan Stres Düzeyi İle Stresle Başa Çıkma Stratejileri Arasındaki İlişki. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, (3). 44-56.
• Soysal, A. (2009). Farklı Sektörlerde Çalışan İş Görenlerde Örgütsel Stres Kaynakları: Kahramanmaraş ve Gaziantep’te Bir Araştırma, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 14(2), 333-359.
• Sökmen, A. (2005). Konaklama İşletmeleri Yöneticilerinin Stres Nedenlerinin Belirlenmesinde Cinsiyet Faktörü: Adana’da Ampirik Bir Araştırma. AİBÜ-İİBF Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. (1). 1-27.
• Sutherland, V. J., ve Cooper, C. L. (1990). Understanding Stress: A Psychological Perspective for Health Professionals. Chapman & Hall/CRC.
• Şahin, N.H. ve Durak, A. (1995). Stresle Başaçıkma Tarzları Ölçeği: Üniversite Öğrencileri için Uyarlanması. Türk Psikoloji Dergisi, 10(34). 56-73.
• Şanlı, Ö. (2017). Öğretmenlerde Algılanan Stres Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 385-396.
• Tavlı, F. (2016). Fabrika Çalışanlarının Stres Kaynakları ve Stresle Başa Çıkma Tutumlarının Değerlendirilmesi. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimler Enstitüsü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Tomruk, Z. (2014). Akademisyenlerde Stres Kaynakları, Stres Durumunda ve Stresle Başa Çıkmada Gösterilen Davranışların İlişkisi -Yakın Doğu Üniversitesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi.
• Valerie, J. S. ve Cary, L, C. (1990). Understanding Stress a Psychological Perspective for Health Professionals. Chapman and Hall.
• Yamaç, Ö. (2009). Üniversite Öğrencilerinin Algıladıkları Sosyal Destek ile Stresle Başa Çıkma Stilleri Arasındaki İlişki. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikoloji Anabilim Dalı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Yıldırım, S. (2008). Muhasebe Öğretim Elemanları ve Meslek Mensuplarının Mesleki Stres Düzeyi Üzerine Bir Araştırma. Muhasebe ve Finansman Dergisi. 38. 153-162.
• Yurtsever, H. (2009). Kişilik Özelliklerinin Stres Düzeyine Etkisi ve Stresle Başa Çıkma Yolları: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Endüstrisi. İnsan Kaynakları Programı Yüksek Lisans Tezi.