Ceramic Glaze Researches on the Volcanic Stone Surface of Nevşehir City and Artists Using Volcanic Stone as Material in Their Works

Yıl 2025, Cilt: 26 Sayı: 1, 81 - 98, 25.03.2025

Betül Aytepe Serinsu , Bahadır Cem Erdem , Ferit Cihat Sertkaya

https://doi.org/10.17494/ogusbd.1597982

Öz

The formations formed by the rapid cooling of the magma rising to the earth's surface are nowadays preferred in industrial and artistic fields as volcanic natural stones. Within the scope of the research, ceramic glaze applications were made on three different volcanic stone samples from the city of Nevşehir and triangular phase diagram was used to obtain coloured glazes. The firing was carried out in an electric chamber type kiln under oxidative atmosphere and the heat resistance and shrinkage rates of the stones were observed. It was concluded that these three stones belonging to Nevşehir region are suitable for glaze structure and will contribute to industrial, decorative and artistic works. In addition, the research includes the works of artists who applied artistic works using volcanic stones. Finally, artistic applications were carried out using Nevsehir volcanic stones for which glaze tests were carried out within the scope of the research.

Anahtar Kelimeler

Volcanic Stone, Ceramic Glaze, Triangular Phase Diagram, Art and Design, Nevşehir

Proje Numarası

AYP24-1

Nevşehir İline Ait Volkanik Taş Yüzeyine Seramik Sır Araştırmaları Ve Eserlerinde Malzeme Olarak Volkanik Taş Kullanan Sanatçılar

Öz

Magmanın yeryüzüne hızlı bir şekilde çıkarak soğumasıyla meydana gelen oluşumlar, volkanik doğal taş olarak günümüzde endüstriyel ve sanatsal alanlarda tercih edilmektedir. Araştırma kapsamında, Nevşehir iline ait üç farklı volkanik taş numunesine seramik sır uygulamaları yapılmıştır ve renkli sırlar elde etmek üzere üçgen faz diyagrama başvurulmuştur. Pişirimler oksidatif atmosferde, elektrikli kamara tipi fırında gerçekleştirilerek taşların ısıya olan dayanıklılığı ve küçülme oranları gözlenmiştir. Nevşehir bölgesine ait bu üç taşın sır yapısına uygun olduğu ve endüstriyel, dekoratif, sanatsal çalışmalara katkı sağlayacağı sonucuna ulaşılmıştır. Bunun yanı sıra araştırmada, volkanik taş kullanarak artistik eserler uygulayan sanatçıların çalışmalarına yer verilmiştir. Son olarak ise araştırma kapsamında sır denemeleri yapılan Nevşehir volkanik taşlar kullanılarak, artistik uygulamalar gerçekleştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Volkanik Taş, Seramik Sırı, Üçgen Faz Diyagram, Sanat ve Tasarım, Nevşehir

Destekleyen Kurum

Bu çalışma Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi İhtisaslaşma Koordinatörlüğü Proje Destek Birimi tarafından desteklenmiştir.

Proje Numarası

AYP24-1

Kaynakça

• Aytepe Serinsu, B. Betül Aytepe Serinsu kişisel arşiv
• Barrett, T. (2019). Neden bu sanat. Çağdaş sanatta estetik ve eleştiri. İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
• Bayer, Z. Ve Çam, T. (2013). Performance of eco-friendly fly ash-based geopolymer mortars with stone-cutting waste. Materials Chemistry and Physics, 307, s. 1-13. https://doi.org/10.1016/j.matchemphys.2023.128112 Binns, D. S., McCabe, R., Bremmer, A. (2012). NCECA Journal, 33. Erişim adresi: https://gtr.ukri.org/projects?ref=AH/E009492/1
• Brixia. (2017). Mimmo Paladina. Erişim adresi: https://www.comune.brescia.it/lfs/news/2017/aprile/Documents/Presentazione_Mimmo_Paladino.pdf
• Cora, A., Savaş, U. F. (2023). Nesne ve sanat eseri ayrımı: sanat eserinin konumu üzerine bir araştırma. Sanat ve Tasarım Dergisi, 32, s. 39-58. https://doi.org/10.18603/sanatvetasarim.1404934
• David Binns Ceramics. Erişim adresi: https://www.davidbinnsceramics.com/
• EMUM (t.y.). XRD – X Işını difraktometresi. Erişim adresi: https://emum.deu.edu.tr/tr/cihazlar/karakterizasyon-cihazlari/xrd-x-isini-difraktometresi/
• Ergun, H. Hakan Ergun kişisel arşiv
• Froger, J.-L., Lenat, J. F., Chorowicz, J., Le Pennec, J. L., Bourdier, J. L., Köse O., Zimitoglu, O., Gündoğdu, N. M. ve Gourgaud, A. (1998). Hidden calderas evidenced by multisource geophysical data; example of Cappadocian Calderas, Central Anatolia. Journal of Volcanology and Geothermal Research, 85, s. 99-128. 10.1016/s0377-0273(98)00052-3
• Kara. D. (2011). Sanat yapıtının oluşum süreci. Art-e Sanat Dergisi. 4(8), s. 1-5. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/193358
• Karahan, D. S. (2018). Dünya’da ve Türkiye’de doğal taşlar. MTA.
• Kazancı, N. ve Gürbüz, A. (2014). Jeolojik miras nitelikli Türkiye doğal taşları. Türkiye Jeoloji Bülteni, 57(1), s. 19-44. https://doi.org/10.25288/tjb.298752
• Kolektif House (2024). Sürdürülebilir Sanat: Çevre Dostu Malzemelerle Yaratıcılığı Keşfetmek. Erişim adresi: https://kolektifhouse.co/komag/surdurulebilir-sanat-cevre-dostu-malzemelerle-yaraticiligi-kesfetmek
• Korkanç, M. (2007). İgnimbiritlerin jeomekanik özelliklerinin yapı taşı olarak kullanımına etkisi: Nevşehir taşı. Jeoloji Mühendisliği Dergisi, 31(1), s. 49-60. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/960762
• Onargan, T., Köse, H. ve Deliormanlı A.H. (2006). Mermer. İzmir: TMMOB Maden Mühendisleri Odası.
• Orhan, A. Ve Dinçer İ. (2015). Mineralogical geochemical and physico mechanical properties of Cappadocian ignimbrites. The World Multidisciplinary Earth Sciences Symposium, Çek Cumhuriyeti
• Öcal, O ve Aral, A. E. (2019). Taşın kültürdeki yansımalarına halk biliminden bakmak. Mavi Gezegen Popüler Yerbilim Dergisi, 26, s. 36-39. Erişim adresi: https://www.jmo.org.tr/resimler/ekler/e8610a0be3f34f9_ek.pdf?dergi=MAV%DD%20GEZEGEN
• Öz Kapadokya (2020, 1 Temmuz). Nevşehir Öz Kapadokya Doğal Sarıtaş Stok Alanımız [Video]. Erişim adresi: https://www.youtube.com/watch?v=5oYC_tXSBk0
• Sarıışık, G. (2022). Volkanik kayaçların endüstriyel kullanımı üzerine bir araştırma. Yer Altı Kaynakları Dergisi. 12(23), s. 1-14. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2949879
• Stowaway (t.y.). Tuff Rock Sculpture Henri Gaudier-Brzeska. Erişim adresi: https://stowawaylondon.com/products/tuff-rock-sculpture-henri-gaudier-brzeska
• Temel, A. (1992). Kapadokya eksplozif volkanizmasının petrolojik ve jeokimyasal özellikleri (Doktora tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=d1ZKs2zThr4r6xNvF6_k2g&no=d1ZKs2zThr4r6xNvF6_k2g
• Troy Mey Analitik (t.y.). XRF nedir?. Erişim adresi: https://www.troy-met.com/analitik/kategori/41/portatif-xrf-analiz-cihazlari
• Yılmaz, B. (2005). Çimento klinkerinin ana oksit bileşenlerinin xrf ile saptanmasinda toz ve cam yöntemlerinin karşilaştirilmasi. Dumlupınar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9, s. 157-163.
• Yurteri, E. (2017). Orta Anadolu’nun aktif volkanı: Erciyes dağı. Doğal Kaynaklar ve Ekonomi Bülteni, 22, 43-55. Erişim adresi:https://www.mta.gov.tr/dosyalar/images/dogalkaynaklar/makaleler/513/tr_20221025150159_513_4_02c1cee6.pdf
• Yüzer, E. (2017). Yaşamlarını doğaltaş sevgisine adayarak saygı ile anılmayı hak edenler. Türkiye 9. Uluslararası Mermer Ve Doğaltaş Kongresi Ve Sergisi Bildiriler Kitabı, Ankara.
• Yüzer, E., Güngör, Y. ve Aydoğan, S. (2016). Doğal taşın öyküsü. İstanbul: Kare Tasarım.