Korkuteli Ekolojik Koşullarında Yetiştirilen Çileklerin Verim ve Kalitesi Üzerine Değişik Çeşit ve Yetiştirme Sistemlerinin Etkileri

Yıl 2024, Cilt: 39 Sayı: 2, 221 - 238, 28.06.2024

Fehmi Tekin , Nafiye Ünal

https://doi.org/10.7161/omuanajas.1262690

Öz

Bu çalışmada, Antalya’nın Korkuteli ilçesinde yetiştirilen çileklerin verim ve kalitesi üzerine değişik çeşit ve yetiştirme sistemlerinin etkileri incelenmiştir. Bu amaçla, 2019-2021 yılları arasında yürütülen araştırmada, çeşit olarak Albion, San Andreas ve Portola gün nötr çilek çeşitleri, yetiştirme teknikleri olarak ise açık ve örtüaltı yetiştiricilik sistemleri kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, denenen her iki yılda da, ilk çiçeklenme ve ilk derim zamanı örtüaltı yetiştiriciliğinde, açıkta yetiştiricilikten daha erken olmuştur. Nitekim ilk çiçeklenme tarihi, örtüaltı yetiştiriciliğinde her iki deneme yılında da, mart ayı sonunda gerçekleşirken, ilk derim tarihi, ilk deneme yılında mayıs ayı sonu, ikinci deneme yılında ise aynı ayın başında gerçekleşmiştir. Bitkilerde belirlenen morfo-fizyolojik özellikler bakımından San Andreas ve Albion çeşitleri üstün özellikler göstermiştir. Denemede yetiştirme sistemleri, meyvelerde pomolojik özellikleri etkilemezken, çeşitler arasında farklılıklar belirlenmiştir. Nitekim meyve ağırlığı bakımından Albion (birinci yıl 12.74 g, ikinci yıl 11.84 g) ve San Andreas (birinci yıl 14.50 g, ikinci yıl 12.23 g) çeşitleri ön plana çıkmıştır. Bitki başına düşen en yüksek verim, her iki deneme yılında da San Andreas çeşidinde saptanmış olup (birinci yıl 415.08 g bitki-1, ikinci yıl 485.91 g bitki-1), bunu Albion çeşidi (birinci yıl 249.80 g bitki-1, ikinci yıl 433.27 g bitki-1) izlemiştir. Portola çeşidinden ise, her iki deneme yılında da en düşük verimler (birinci yıl 77.54 g bitki-1, ikinci yıl 148.20 g bitki-1) kaydedilmiştir. Meyvelerde biyokimyasal özellikler incelendiğinde, yetiştirme tekniklerinin, askorbik asit, toplam fenolik madde ve toplam antosiyanin içeriklerini etkilemediği tespit edilmiştir. San Andreas ve Albion çeşitleri askorbik asit (67.11 ve 65.96 mg askorbik asit 100 ml-1) ve toplam fenolik madde içerikleri (280.75 ve 318.21 mg GAE 100 ml-1) bakımından ön plana çıkmıştır.
Araştırma bulgularımız, Antalya’nın yayla bölgesi olan Korkuteli ekolojik koşullarında örtüaltı çilek yetiştiriciliğinin mümkün olduğunu, örtüaltı ve açıkta yapılacak yetiştiricilikte uygun çeşit seçimi ile yaz ve sonbahar üretiminin gerçekleşebileceğini göstermiştir. Çeşit bakımından, Albion ve San Andreas çeşitlerinin gerek açıkta ve gerekse örtüaltında üstün performans gösterdikleri dikkati çekmiştir.

Anahtar Kelimeler

örtüaltı yetiştiricilik, sonbahar yaz üretimi, yayla bölgesi, Çilek

The Effects of Different Cultivars and Growing Systems on Yield and Quality of Strawberries Grown in Korkuteli Ecological Conditions

Öz

In this research, the effects of different growing systems and strawberry cultivars on yield and quality of strawberries grown in Korkuteli-Antalya were investigated. For this aim, in this research conducted between 2019-2021, Albion, San Andreas and Portola strawberry cultivars were trial materials, and open air and protected cultivation systems were used as growing techniques. As a result of the research, the first flowering and first harvest time were determined earlier in protected growing systems than open air system in both trial years. As a matter of fact that, while the first flowering time under protected growing determined in the end of the March in both trial years, the first harvest time indicated the end of the May in the first trial year and determined the end of the same month in the second trial year. San Andreas and Albion strawberry cultivars showed superior features in terms of morpho-physiological characteristics determined in plants. In the experiment, while the growing systems did not affect the pomological features of fruits however differences were determined between cultivars. As a matter of fact that, Albion (first year 12.74 g, second year 11.84 g) and San Andreas (first year 14.50 g, second year 12.23 g) strawberry cultivars were indicated outstanding quality in terms of fruit weight. The highest yield per plant were determined in San Andreas strawberry cultivar (first year 415.08 g plant-1, second year 485.91 g plant-1) and followed by Albion strawberry cultivar (first year 249.80 g plant-1, second year 433.27 g plant-1) in both years. In addition, the lowest yield per plant were indicated Portola strawberry cultivar (first year 77.54 g plant-1, second year 148.20 g plant-1). In terms of fruit biochemical features, the growing systems did not effect on ascorbic acid, the total phenolic content, or the total anthocyanin content. San Andreas and Albion strawberry cultivars were outstanding in terms of the ascorbic acid (67.11 and 65.96 mg ascorbic acid 100 ml-1), and the total phenolic content (280.75 and 318.21 mg GAE 100 ml-1).
Our research findings showed that protected strawberry growing is possible in Korkuteli ecological conditions. In addition, the summer and autumn production can be provided with suitable cultivar selection both in open air and protected growing under the ecological conditions of Korkuteli, which is the highland region of Antalya. In terms of cultivars, Albion and San Andreas were observed superior performance in both open air and protected growing systems.

Anahtar Kelimeler

Strawberry, protected growing, autumn-summer production, highland area

Kaynakça

• Adak, N., Gubbuk, H., Tetik, N., 2018. Yield, quality and biochemical properties of various strawberry cultivars under water stress. Journal of the Science of Food and Agriculture, 98, 304-311. doi:10.1002/jsfa.8471.
• Adak, N., 2019. Effect of different K+/Ca+2 ratios on yield, quality and physiological disorder in soilless strawberries cultivation. Acta Sci. Pol. Hortorum Cultus, 18(2), 229-236. doi:10.24326/asphc.2019.2.20
• Balcı, G., 2017. Yozgat koşullarında bazı çilek çeşitlerinin performanslarının değerlendirilmesi. Meyvecilik Araştırma Enstitüsü, 4(2), 6-12. https://dergipark.org.tr/tr/pub/meyve/issue/33460/286593
• Bringhurst, R.S., Voth, V., 1989. California strawberry cultivars. Fruit Varieties Journal (USA), 43(l), 12–19.
• Ballington, J.R., Poling, B., Olive, K., 2008. Day-neutral strawberry production for season extension in the midsouth. Journal of the American Society for Horticultural Science, 43(7), 1982-1986. doi:10.21273/HORTSCI.43.7.1982
• Baiamonte, I., Raffo, N., Nardo Paolettia, F., Banoli, G., Baruzzi Faedi, W., 2010. Anthocyanin Ca contect of strawberries (Fragaria ananassa) grown in either organic or integrated production systems. Acta Hort., 873, 303-308. doi:10.17660/ActaHortic.2010.873.34
• Cemeroğlu, B., 2010. Gıda analizleri kitabı. Gıda Teknolojisi Derneği Yayınları. Bizim grup basımevi, 96-102, İkinci Baskı, Ankara, Türkiye
• Dale, A., Pritts, M. 1989. Day neutral strawberries. Ontario Ministry of Agriculture, http://www.omafra.gov.on.ca/english/crops/facts/89-099.htm (Erişim tarihi: 23/11/2023).
• Demirsoy, L., Ozturk, A., Serce, S., 2012. Relationship between photoperiod and flowering in strawberries (Fragaria), Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 27(2), 110-119. doi:10.7161/anajas.2012.272.110
• Demirsoy, L., Soysal, D., Lizalo, A., Demirsoy, H., 2019. The effects of flower removal on summer and fall fruit production of' Albion and Sweet Ann strawberries. Acta Horticulturae, 1265, 263-270. doi:10.17660/ActaHortic.2019.1265.37
• Erkan, M., 1997. Antalya koşullarında üretilen Washington Navel portakalı ve Star Ruby altıntopunun derim sonrası fizyolojisi ve muhafazası üzerinde araştırmalar. Doktora tezi. Akdeniz Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 207s, Antalya.
• Fennell, A., Graper, D.F., 1996. Extension Extra Coopearive Extension Service. South Dakota State University.
• Galletta, G.J., Bringhurst, R.S., 1990. Strawberry management. In Small Fruit Crop management, (eds. Galletta G.J. and Himelrick D.) Prentice Hall, Englewood Cliffs, New Jersey. 83-156.
• Geçer, M., Gündoğdu, M., Başar, G., 2018. Bazı çilek çeşitlerinin Merzifon (Amasya) ekolojisindeki verim durumlarının tespiti. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8(2), 11-15. doi:10.21597/jist.427752
• Grijalba, C.M., Pérez-Trujillo, M.M., Ruiz, D., Ferrucho, A.M. 2015. Strawberry yields with high tunnel and open-field cultivations and the relationship with vegetative and reproductive plant characteristics, Agronomía Colombiana, 33(2), 147-154. doi:10.15446/agron.colomb.v33n2.52000
• Gude, K., Rivard, C.L., Gragg, S.E., Oxley, K., Xanthopoulos, P., Pliakoni, E.D. 2018. Day-neutralstrawberries for high tunnel production in the central United States, Hort Technology, 28(2), 154-165. doi:10.21273/HORTTECH03937-17
• Gude, K., Stanley, H., Rivard, C.L., Cunningham, B., Kang, Q., Pliakoni, E.D. 2021. Quality of day-neutral strawberries grown in a high tunnel system, Scientia Horticulturae, 275, 109726, doi:10.1016/j.scienta.2020.109726.
• Hancock, J.F., 1999. Strawberries crop production science in horticulture, CABI publishing, Wallingford, Oxon, UK 237 p.
• Hancock, J.F., Serçe, S., 2003. Assessment of day-neutrality scoring methods in strawberry families grown in greehouse and field environment. Turk J. Agric. For. 27, 191-198.
• Neri, D., Baruzzi, G., Massetani, F., Faedi, W., 2012. Strawberry production in forced and protected culture in Europe as a response to climate change. Canadian Journal of Plant Science, 92(6), 1021-1036. doi:10.4141/cjps2011-276.
• Oğuz, H.İ., 2017. Nevşehir iklim koşullarında yetiştirilen bazı çilek çeşitlerinin meyve kalite özelliklerinin belirlenmesi, V. Uluslararası Katılımlı Üzümsü Meyveler Sempozyumu, 303-310.
• Perkins-Veazie, P., Collins, J.K., 1995. Strawberry fruit quality and its maintenance in postharvest environments. Adv. Strawberry Res., 14, 1–8.
• Ruan, J., Yeoung, Y.R., Larson, K.D., 2011. Influence of cultivar, planting date, and planting material on yield of day-neutral strawberry cultivars in highland areas of Korea, Horticulture Environment Biotechnology, 52(6), 567-575. doi:10.1007/s13580-011-0491-z
• Rowley, D., Black, B.L., Drost, D., Feuz, D., 2011. Late-season strawberry production using day-neutral cultivars in high-elevation high tunnels. HortScience Horts, 46(11), 1480-1485. doi: 10.21273/HORTSCI.46.11.1480
• Sarıdaş, M.A., 2018. Melezleme ıslahıyla seçilmiş çilek genotiplerinin verim, kalite özelliklerinin belirlenmesı ve moleküler karakterizasyonu. Doktora Tezi. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 310s, Adana.
• Shaw, D.V., Famula, T.R., 2005. Complex segregation analysis of day-neutrality in domestic strawberry (Fragaria× ananassa Duch.), Euphytica, 145(3), 331-338. doi:10.1007/s10681-005-1945-0
• Serçe, S., Hancock, J.F., 2005. Inheritance of day-neutrality in octoploid species of Fragaria, Journal of the American Society for Horticultural Science, 130(4), 580-584. doi:10.21273/JASHS.130.4.580
• Singh, A., Singh, B.K., Deka, B.C., Sanwal, S.K., Patel, R.K., and Verma, M.R., 2011. The genetic variability, inheritance and inter-relationships of ascorbic acid, β-caroten, phenol and anthocyanin content in strawberry (Fragaria x ananassa Duch.). Scientia Horticulturae, 129, 86-90.
• Soysal, D., Demirsoy, L., Demirsoy, H. 2019. Bazı çilek çeşitlerinin Samsun ekolojisinde verim ve kalite özellikleri. Bahçe, 48(1), 45 - 50.
• Spanos, G.A., Wrolstad, R.E. 1990. Influence of processing and storage on the phenolic composition of Thompson Seedless Grape juice. J. Agric. Food Chem. 38, 1565-1571. doi:10.1021/jf00097a030
• TÜİK, 2022. Türkiye İstatistik Kurumu, Bitkisel Üretim İstatistikleri. Erişim tarihi 03.03.2023