PDR Lisans Programı Öğrencilerinin Mesleki ve Kişisel Gelişimlerine Yönelik Bir Öğretim Tasarımı Uygulaması

Yıl 2018, Cilt: 37 Sayı: 1, 117 - 128, 25.06.2018

Osman Nejat Akfırat , Yıldız Öztan Ulusoy , Fatih Kezer

Öz

Bu çalışmada, Psikolojik Danışma ve Rehberlik programını seçmiş
olan öğrencilerin kişisel ve mesleki gelişimini desteklemek amacıyla beş
oturumluk bir program hazırlanmıştır. Program hazırlanırken alanyazın
incelemesi sonucu öğrencilerin kişisel ve mesleki gelişimlerinin desteklenmesi
için en fazla gereksinim duydukları çalışma alanları (iletişim, kendini tanıma,
problem çözme, özgüven ve hayır diyebilme) belirlenmiştir. Geliştirilen program
Psikolojik Danışma ve Rehberlik lisans 4. sınıfa devam eden ve her oturumda
lider olarak görev alacak gruba araştırmacılar tarafından uygulanmıştır.Böylelikle
öğrencilere program tanıtılmış, programda lider olarak görev alan öğretim
üyelerini gözlemlemeleri sağlanmış, uygulamada lider olarak görev alırken
dikkat etmeleri gereken konular hakkında bilgiler verilmiştir. Eğitimin
ardından program, Psikolojik Danışma ve Rehberlik lisans son sınıf öğrencileri
tarafından,Psikolojik Danışma ve Rehberlik lisans 1. Sınıf öğrencilerine
uygulanmıştır. Araştırmanın verileri Kocaeli Üniversitesi
Psikolojik Danışma ve Rehberlik Lisans Programında öğrenim gören 40 birinci
sınıf öğrencisinden (33 kadın, 7 erkek) toplanmıştır. Çalışma kapsamında
uygulanan programın etkililiğine ilişkin ipucu elde etmek için program öncesi
ve sonrası öğrencilerin; iletişim, özyeterlik, problem çözme ve empati
becerileri ölçülmüş, öntest ve sontest puan ortalamaları arasındaki farkların
ortaya konması için ortalama puanlar karşılaştırılmıştır. Nitel veriler, içerik
analizi yaklaşımına göre analiz edilmiştir. Katılımcıların, genel özyeterlik, empatik
beceriler ve problem çözme becerisi öntest ve sontest puan ortalamaları
arasında, sontest lehine manidar bir fark bulunmuştur. İletişim becerileri
puanları öntest ve sontest puan ortalamaları arasında manidar bir fark
bulunmamıştır. Nitel verilerin sonucuna göre de katılımcılar program ve
kazanımları hakkında çoğunlukla olumlu görüşler belirtmiştir. Çalışmaya katılan
grubun programdan fayda sağladığı, kişisel ve mesleki gelişim bağlamında
programın etkili olduğuna ilişkin sonuçlar elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

kişisel ve mesleki gelişim, psikolojik danışman eğitimi

Kaynakça

• Alver, B. (2005). Psikolojik Danışma VE rehberlik Eğitimi Alan Öğrencilerin Empatik Beceri ve Karar Verme Stratejilerinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi. Muğla Üniversitesi SBE Dergisi, Sayı 14, 19-34.
• Aydın, A. (1996). Empatik becerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.
• Aypay, A. (2010). Genel Öz Yeterlik Ölçeği’nin (GÖYÖ) Türkçe’ye Uyarlama Çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, C. 11, S. 2, 113–131
• Bandura, A. (1994). Self-efficacy. In V. S. Ramachaudran (Ed.), Encyclopedia of human behavior (Vol. 4, pp. 71-81). New York: Academic Press.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. & Demirel F. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Chang, E.C. (1998). Hope, problem-solving ability, and coping in a college student population: Some implications for theory and practice. Journal of Clinical Psychology, 54(7), 953-962.
• Cross, M. ve Papadoupoulos, L. (2001). Becoming a therapist: a manual for personal and professional development. NY: Brunner-Routledge.
• Dökmen, Ü. (1988). Empatinin Yeni Bir Modele Dayanılarak Ölçülmesi ve Psikodrama İle Geliştirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi; 21:155-190.
• Dökmen, Ü. (2005). İletişim Çatışmaları ve Empati. (31. Baskı). İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Ersoy, E.G. ve Köşger, F. (2016). Empati: Tanımı ve Önemi. Osmangazi Tıp Dergisi/Osmangazi Journal of Medicine,38: 1-9. DOI: http://dx.doi.org/10.20515/otd.33993
• Gizir, C.A. (2010). Üniversite Psikolojik Danışma ve Rehberlik Merkezleri’nin Rol ve İşlevleri: Gelişmeler ve Sınırlılıklar. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 6, Sayı 2, Aralık 2010, ss.11-25.
• Heppner, P.P., ve Petersen, C.H. (1982). The development and implications of a personal problemsolving inventory. Journal of Counseling Psychology. 29 ( 1 ), 66-75.
• İkiz, F. E ve Karaca, R. (2011). Danışma becerileri eğitiminin psikolojik danışmanların empatik becerisine etkisi. e-journal of New World Sciences Academy, 6(2), 1585-1595.
• İkiz, F.E. (2009). İlköğretim Okullarında Çalışan Psikolojik Danışmanların Empati Düzeylerinin İncelenmesi. İlköğretim Online, 8(2), 346-356.
• Korkut Owen, F., Tuzgöl Dost, M., & Bugay, A. (2014). Psikolojik danışman eğitimcilerinin psikolojik danışman adaylarının mesleğe ilişkin kişisel eğilimleri hakkındaki görüşleri. International Journal of Human Sciences, 11(1), 1037-1055. doi: 10.14687/ijhs.v11i1.2883
• Korkut, F. (1996). İletisim Becerilerini Değerlendirme Ölçeği’nin geliştirilmesi: Güvenirlik ve geçerlik çalışmaları. Psikolojik Danısma ve Rehberlik Dergisi, 2(7), 18-23
• Meydan, B. (2014). Psikolojik Danışman Adaylarına Psikolojik Danışma Becerilerinin Kazandırılması: Karşılaştırmalı Bir İnceleme. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 29(3), 110-123.
• Nastasa, E. L. ve Cazan, A. (2013 ): Personal and Professional Development of Beginner Psychologist, Procedia – Soscial and Behavioral Sciences 84 , 781-785.
• Şahin, N., Şahin, N. H.,&Heppner, P. P. (1993). Psychometric Proporties of the Problem Solving Inventory in a Group of Turkish University Students, Cognitive Therapy and Research, 4 (17), 379–396.
• Sardoğan, M.E., Karahan, T.F. ve Kaygusuz, C. ( 2006). Üniversite Öğrencilerinin Kullandıkları Kararsızlık Stratejilerinin Problem Çözme Becerisi, Cinsiyet, Sınıf Düzeyi ve Fakülte Türüne Göre İncelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, (1), 78-97.
• Sargın, N. (1993). Rehber öğretmenlerin empati düzeylerinin geliştirilmesine ilişkin bir model önerisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Saygılı, H. (2000). Problem çözme becerisi ile sosyal ve kişisel uyum arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Scherbaum, C.A., Cohen-Charash, Y. ve Kem, M.J. (2006). Measuring General Self-Efficacy: A Comparison of Three Measures Using Item Response Theory. Educational and Psychological Measurement, 66,(6), 1047-1063.
• Scholz, U., Gutierrez- Dona, B., Sud, S. ve Schwarzer, R. (2002). Is General Self-Efficacy a Universal Construct? European Journal of Psychological Assessment, 18, (3), 242-251.
• Ünal, G. (1997). Psikolojik danışma ve rehberlik eğitimi alan öğrencilerin empatik eğilimlerinde gözlenen değişimler (Selçuk Üniversitesi Eğitim Fakültesi Örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Ünüvar, A. (2003). Çok yönlü algılanan sosyal desteğin 15-18 yaş arası lise öğrencilerinin problem çözme becerisine ve benlik saygısına etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Yıldırım, İ. (1992). Psikolojik danışma ve rehberlik programı öğrencileri ile psikoloji programı öğrencilerinin empatik eğilim ve empatik beceri düzeyleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7, 193-208.