Örgütsel Güven Bağlamında Etik İklimin İş Doyumuna Etkisi: Bankacılık Sektöründe Bir Araştırma

Year 2019, Volume: 13 Issue: 19, 1472 - 1501, 30.09.2019

Yunus Zengin

https://doi.org/10.26466/opus.578467

Abstract

Bu çalışmanın temel
amacı örgütlerde uygulanan etik iklim düzeyi ile çalışanların iş doyumu
arasındaki ilişkide örgütsel güvenin aracı rolünü incelemektir. Bu amaçla ele
alınan bu çalışmada, örneklem olarak Kars ve ilçelerinde faaliyette bulunan
kamu, özel ve katılım bankalarında çalışan 187 personeli kapsamaktadır. Kolayda
örneklem yönteminin kullanıldığı çalışmada veriler demografik, etik iklim, iş
doyumu ve örgütsel güveni içeren soruların yer aldığı anket tekniğiyle elde
edilmiştir. Elde edilen veriler SPSS ve AMOS programları ile analiz edilmiştir.
Ulusal ve uluslararası literatürde değişkenlere yönelik olarak yapılmış
çalışmalar ışığında hipotezler oluşturularak korelasyon ve çoklu regresyon
analizleri ile test edilmiştir. Aracılık rolünün tespit edilmesinde Sobel
testinden yararlanılmış ve sonuçlar bu doğrultuda yorumlanmıştır. Analizler
neticesinde elde edilen bulgularda etik iklim ile örgütsel güven arasında düşük
düzeyde bir ilişki görülmüştür. Ayrıca etik iklim ile iş doyumu arasında orta
düzeyde ve pozitif yönlü, alt boyutlardan içsel doyum ve dışsal doyum ile düşük
düzeyde pozitif yönlü bir ilişki söz konusu iken,  etik iklim iş doyumu ilişkisinde örgütsel
güvenin tam aracılık rolü üstlendiği tespit edilmiştir. 

Keywords

Etik İklim, İş Doyumu, Örgütsel Güven, Performans, Verimlilik

The Effect of Ethical Climate on Job Satisfaction within the Context of Organizational Trust: A Research in Banking Sector

Abstract

The main objective of
this study is to examine the intermediary role of organizational trust in the
relation between the ethical climate level applied and the employees' job
satisfaction. In this study with this aim, the sample comprises of 187 staff
members who work in public banks, private banks and participation banks
operating in Kars and its districts. In the study, where convenience sampling
method was used, the data was obtained with the questionnaire technique, which
comprises questions including demographics, ethical climate, job satisfaction
and organizational trust. The data obtained were analyzed with SPSS and AMOS
programs. Hypotheses were formed in the light of studies done regarding the
variables in national and international literature and were tested with
correlation and multiple regression analyses. Sobel test was utilized in
determining the mediation role, and the results were interpreted accordingly. Sobel
test was used to determine the mediation role and the results were interpreted
accordingly. The results obtained from the analyzes showed a low level of
relationship between ethical climate and organizational trust. In addition,
while there is a moderate and positive relationship between ethical climate and
job satisfaction, internal satisfaction and external satisfaction from
sub-dimensions are positively correlated with low level, organizational trust
plays a full mediating role in the relationship between ethical climate and job
satisfaction.

Keywords

Ethical Climate, Job Satisfaction, Organizational Trust, Performance, Productivity

References

• Aiken, L., Clarke, S.,and Sloane, D. (2002). Hospital staffing, organizational support and quality of care: Cross-national findings. International Journal for Quality in Health Care, 50(5), 87-94.
• Aksoy S., Erdil O., and Ertürk A., (2017). Etik iklim: Kavramsal gelişimi, bireysel ve örgütsel etkileri. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 18(2). 133-151
• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. and Yıldırım, E. (2010). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. SPSS Uygulamalı. 6. Baskı. Ankara
• Aydoğan, Z. F. (2003). Örgüt kültürü ve iklimi. Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 203- 215
• Aziri, B. (2011). Job Satisfaction: A literature review. Management Research & Practice, 3(4), 77-86.
• Bıyık, Y., Şimşek, T., and Sökmen A. (2016). Etik iklimin iş tatmini ve işten ayrılma niyetine etkisinde örgütsel bağlılığın aracı rolü: Bir holdingin yöneticilerine yönelik araştırma. Eurasian Academy of Sciences Social Sciences Journal, 1, 237-249
• Brown, M. E., and Treviño, L. K. (2006). Ethical leadership: A review and future directions. The Leadership Quarterly, 17, 595–616.
• Brown, M. E., Treviño, L. K., and Harrison, D. A. (2005). Ethical leadership: A social learning perspective for construct development and testing. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 97, 117–134.
• Büte, M . (2011). Etik iklim, örgütsel güven ve bireysel performans arasındaki ilişki. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25 (1), 171-192.
• Connell, N.A.D. and Mannion, R. (2006). Conceptualizations of trust in the organizational literature: Some indicators from a complementary perspective. Journal of Health Organization and Management, 20(5), 417–433.
• Cullen, J. B., Victor, B., and Bronson, J. W. (1993). The ethical climate questionnaire: An assessment of its development and validity. Psychological Reports, 73, 667–674.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., and Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem
• Davidovitz, R., Mikulincer, M., Shaver, P. R., Izsak, R., and Popper, M. (2007). Leaders as attachment figures: Leaders’ attachment orientations predict leadership-related mental representations and followers’ performance and mental health. Journal of Personality and Social Psychology, 93(3), 632–650.
• Deshpande, S. P. (1996). Ethical climate and the link between success and ethical behavior: An empirical investigation of a non-profit organization, Journal of Business Ethics 15, 315–320.
• Deshpande, S. P., E. George and J. Joseph: (2000). Ethical climates and managerial success in russian organizations. Journal of Business Ethics 23, 211–217.
• Dickson, M. W., Smith, D. B., Grojean, M. W., and Ehrhart, M. (2001). An organizational climate regarding ethics: The outcome of leader values and the practices that reflect them. The Leadership Quarterly, 12, 197–218.
• Eğinli, A. T. (2009). Çalışanlarda iş doyumu: Kamu ve özel sektör çalışanlarının iş doyumuna yönelik bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(3), 35-52.
• Eren, S. S., and Hayatoğlu, Ö. (2012). Etik iklimin satış elemanlarının iş tutumlarına ve iş performanslarına etkisi: İlaç sektöründe bir uygulama. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 7(14), 109-128.
• Faragher, E. B., Cass, M., and Cooper, C. L. (2005). The relationship between job satisfaction and health: A meta-analysis. Occupational and environmental medicine, 62(2), 105-112.
• Fritzsche, D. J. (2000). Ethical climates and the ethical dimension of decision-making. Journal of Business Ethics 24, 125–140
• Gilbert, J. A., and Tang, T. L. P. (1998). An examination of organizational trust antecedents. Public personnel management, 27(3), 321-338.
• Hunt, S.D, Wood R.V., and Chonko L.B. (1989). Corporate ethical values and organizational commitment in marketing. Journal of Marketing, 53 (3), 79-89
• Inuwa, M. (2016). Job satisfaction and employee performance: An empirical approach. The Millennium University Journal, 1(1), 90-115.
• İşcan, Ö. F., and Sayın, U. (2010). Örgütsel adalet, iş tatmini ve örgütsel güven arasındaki ilişki. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(4), 195-216.
• Judge T. A., and Larsen, R.J. (2001). Dispositional affect and job satisfaction: a review and theoretical extension Organ Behav Hum Decis Process, 86 . 67-98
• Koh, H. C., and El'Fred, H. Y. (2001). The link between organizational ethics and job satisfaction: A study of managers in Singapore. Journal of Business Ethics, 29(4), 309-324.
• Martin K and Cullen J. (2006). Continuities and extensions of ethical climate theory: a meta-analytic review. J Business Ethics, 69, 175–194.
• Moghaddam, J. Y., Akhavan, P., and Mehralian, G. (2015). Intellectual capital, ethical climate and organisational performance: an interaction analysis. Int. J. Learning and Intellectual Capital, 12(3), 232-250.
• Mumcu, A., and Döven, M. S. (2016). Etik ıklim ve algilanan örgütsel adalet ıliskisi: Tokat ili bankacılık sektöründe bir araştırma. Is Ahlakı Dergisi, 9(1), 113-127.
• Numminen, O., Leino-Kilpi, H., Isoaho, H., and Meretoja, R. (2015). Ethical climate and nurse competence–newly graduated nurses' perceptions. Nursing ethics, 22(8), 845-859.
• Olson L. (1998). Hospital nurses’ perceptions of the ethical climate of their work environment. Image: Nurs Sch; 30, 345–349
• Orçanlı, K., Oktay, E. and Birgören, B. (2018). Kış sporları merkezlerine farkındalık algısının oluşmasını etkileyen faktörlerin belirlenmesi: (Erzurum İli Örneği). Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 7(3), 1-19.
• Oshagbemi T. (1999). Overall job satisfaction: how good are single vs. multiple-item measures? Journal of Managerial Psychology, 14, 388–403.
• Peterson, D. K. (2002). The relationship between unethical behavior and the dimensions of the ethical climate questionnaire. Journal of Business Ethics, 41(4), 313-326.
• Schwepker, C.H. (2001). Ethical climate's relationship to job satisfaction, organizational commitment and turnover intention in the salesforce. Journal of Business Research, 54(1), 39-52.
• Seal, W.B. (1998). Relationship banking and the management of organisational trust. International Journal of Bank Marketing, 16(3), 102–107.
• Sevimli, F , and İşcan, Ö . (2005). Bireysel ve iş ortamına ait etkenler açısından iş doyumu. Ege Academic Review, 5 (1), 55-64.
• Shockley-Zabalak, P., , Ellis, K., and Wirogard, G. (2000). Organizational trust: What it means, why it matters. Organizational Development Journal, 18(4), 35–48
• Singh, U., and Srivastava, K. B. (2016). Organizational trust and organizational citizenship behaviour. Global Business Review, 17(3), 594-609.
• Sonnenberg, F.K. (1994). Trust me . . . trust me not. Journal of Business Strategy, 15(1), 14–16.
• Tsai, M.T, and Huang, C.C. (2008). The relationship among etical climate types, facets of job satisfaction and three components of organizational commitment: A study of nurses in Taiwan. Journal of Business Ethics, 80(3), 565-580.
• Victor B and Cullen J. (1988). The organisational bases of ethical work climate. Admin Sci Q, 33, 101–125.
• Victor, B. and Cullen, J. B. (1987). A theory and measure of ethical climate in organizations. Research in Corporate Social Performance and Policy 9, 51–71.
• Weber, J., and Seger, J.E. (2002). Influences upon organizational ethical subclimates a replication study of a single firm at two points in time. Journal of Business Ethics, 41, 69–84.
• Yılmaz, A., and Atalay, C.G. (2009). A theoretical analysis on the concept of trust in organizational life. European Journal of Social Sciences, 8(2), 341–352.
• Yılmaz, V., and Dalbudak,İ. Z. (2018). Aracı değişken etkisinin incelenmesi: Yüksek hızlı tren işletmeciliği üzerine bir uygulama. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 14(2), 517-534.