Peer Bullying in Schools: A Qualitative Study According to Teachers Views

Year 2020, Volume: 15 Issue: 24, 2545 - 2583, 30.04.2020

Ersoy Çarkıt , Feride Bacanlı

https://doi.org/10.26466/opus.644848

Cited By: 11

Abstract

The purpose of this research is to examine peer bullying in primary and secondary schools according to opinions of teachers. This research was carried out with the basic qualitative describtive method. The study group consists of 32 teachers, consisting of 26 (81.25%) females and 6 (18.75%) males working in different primary and secondary schools. The Peer Bullying Questionnaire in Schools developed by researchers was used to collect data in the research. A short information note about the purpose of the research, the characteristics of peer bullying and peer bullying were written on the questionnaire form, and 2 closed-ended and 9 open-ended questions were asked about teacher opinions. Research data were analyzed using content analysis and descriptive analysis methods. Research results have shown that peer bullying is a very common problem in primary and secondary schools, mostly physical and verbal bullying. Familial factors are stated as the most important reason of peer bullying. It has been determined that the guidance services are the first resource that teachers use to deal with bullying. The results are discussed within the framework of the literature, the limitations of the research are specified, and suggestions for future practical and theoretical research are presented.

Keywords

Peer bullying, bully, victim, teacher

Okullarda Akran Zorbalığı: Öğretmen Görüşlerine Göre Nitel Bir Çalışma

Abstract

Bu araştırmanın amacı, ilkokullarda ve ortaokullarda yaşanan akran zorbalığını, öğretmen görüşlerine göre incelemektir Bu araştırma, temel nitel betimsel desen ile yürütülmüştür. Çalışma grubu, ilk ve ortaokullarda görev yapan 26’sı (%81,25) kadın, 6’sı (%18,75) erkek toplam 32 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırmada veri toplamak için araştırmacılar tarafından geliştirilen Okullarda Akran Zorbalığı Anketi kullanılmıştır. Ankete araştırmanın amacı, akran zorbalığı ve akran zorbalığının özellikleri hakkında kısa bilgi notu yazılmış ve öğretmen görüşleriyle ilgili 2 kapalı uçlu 9 açık uçlu soru sorulmuştur. Araştırma verileri içerik ve betimsel analiz yöntemleri kullanılarak çözümlenmiştir. Araştırma sonuçları akran zorbalığının ilk ve ortaokullarda çok yaygın bir sorun olduğunu, çoğunlukla fiziksel ve sözel zorbalığın yaşandığını göstermiştir. Ailesel faktörler akran zorbalığının en önemli nedeni olarak belirtilmiştir. Öğretmenler zorbalıkla baş etmede başvurdukları ilk kaynağın okul psikolojik danışma ve rehberlik servisleri olduğunu belirtmişlerdir. Araştırmanın sonuçları ilgili literatür çerçevesinde tartışılmış, araştırmanın sınırlılıkları belirtilmiş, gelecekte yapılacak uygulamalı ve teorik araştırmalar için öneriler sunulmuştur.

Keywords

Akran zorbalığı, zorba, kurban, öğretmen

References

• Akar Çevlik P. (2013). Okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin akran zorbalığına ilişkin tutumları ve müdahale stratejileri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Akca, E. B., Sayımer, İ., Salı, J. B., ve Başak, B. E. (2014). Okulda siber zorbalığın nedenleri, türleri ve medya okuryazarlığı eğitiminin önleyici çalışmalardaki yeri. Elektronik Mesleki Gelişim ve Araştırmalar Dergisi, 2(2), 17-30.
• Aksoy, G. (2019). Okullarda yaşanan akran zorbalığının nedenlerine ve müdahale yöntemlerine ilişkin okul yöneticileri ve öğretmenlerin görüşleri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Asimopoulos, C., Bibou-Nakou, I., Hatzipemou, T., Soumaki, E., ve Tsiantis, J. (2014). An investigation into students' and teachers' knowledge, attitudes and beliefs about bullying in Greek primary schools. International Journal of Mental Health Promotion, 16(1), 42-52.
• Atış Akyol, N., Yıldız, C., ve Akman, B. (2018). Öğretmenlerin akran zorbalığına ilişkin görüşleri ve zorbalıkla baş etme stratejileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(2), 439-459.
• Atik, G. (2006). The role of locus of control, self-esteem, parentıng style, lonelıness, and academıc achıevement ın predıctıng bullyıng among mıddle school students. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Atik, G., ve Kemer, G. (2008). İlköğretim ikinci kademe öğrencileri arasındaki zorbalığı yordamada problem çözme becerisi, sürekli öfke-öfke ifade tarzları ve fiziksel öz yeterliğin rolü. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 198-206.
• Avcıoğlu, H. (2005). Etkinliklerle sosyal beceri öğretimi. Ankara: Kök Yayıncılık.
• Ayas, T., ve Pişkin, M. (2011). Lise öğrencileri arasındaki zorbalık olaylarının cinsiyet, sınıf düzeyi ve okul türü bakımından incelenmesi. İlköğretim Online, 10(2), 550-568.
• Baldry, A. C., ve Farrington, D. P. (1999). Types of bullying among Italian school children. Journal of Adolescence, 22, 423–426.
• Bedel, A., ve Güler, G. (2020). Ortaokul öğrencilerinde zorbaliği ve saldirganliği açiklamada başa çikma stratejilerinin rolü. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 19(73), 105-121.
• Bender, D., ve Lösel, F. (2011). Bullying at school as a predictor of delinquency, violence and other anti‐social behaviour in adulthood. Criminal Behaviour and Mental Health, 21(2), 99-106.
• Bidwell, N. (1997, May). The nature and prevalence of bullying in elementary schools. (SSTA Research Center Report No. 97-06). Regina, Saskatchewan: Saskatchewan School Trustees Association.
• Bilgin, A. (2007). Yatılı ve gündüzlü ilköğretim okulu öğrencilerinin zorbalığa ilişkin görüşleri. Ege Eğitim Dergisi, 8(1), 1-18.
• Bosworth, K., Espelage, D. L. ve Simon, T. R. (1999). Factors associated with bullying behavior in middle school students. The Journal of Early Adolescence, 19(3), 341-362.
• Boulton, M. J., ve Smith, P. K. (1994). Bully/victim problems in middle-schoolchildren: stability, self-perceived competence, peer rejection and peer acceptance. British Journal Developmental Psychoogyl, 12, 315-329.
• Boulton, M. J., ve Underwood, K. (1992). Bully/victim problems among middleschool children. British Journal Education Psychology, 62, 73-87.
• Bozkurt, S., Akbıyık, A., Yüzük, S., Gördeles Beşer, N., ve Sağkal, T. (2011). Bir yatılı bölge okulunda akran istismarı ve farkındalık eğitiminin etkisi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 14(4), 1-9.
• Brown, E. C., Low, S., Smith, B. H., ve Haggerty, K. P. (2011). Outcomes from a school-randomized controlled trial of STEPS to RESPECT: A bullying prevention program. School Psychology Review, 40(3), 423-443.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri (15. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Byrne, B. (1994). Bullies and victims in a school setting with reference to some Dublin schools. Irternational Journal of Psychology, 15, 574-586.
• Cappadocia, M. C., Pepler, D., Cummings, J. G., ve Craig, W. (2012). Individual motivations and characteristics associated with bystander intervention during bullying episodes among children and youth. Canadian Journal of School Psychology, 27(3), 201-216.
• Carney, A. G., ve Merrell, K. W. (2001). Bullying in schools: perspectives on perspectives on understanding and preventing an international problem. School Psychology International, 22(3), 364-382.
• Champion, K., Vernberg, E., ve Shipman, K. (2003). Nonbullying victims of bullies: Aggression, social skills, and friendship characteristics. Applied Developmental Psychology, 24, 535-551.
• Cenkseven-Önder, F. ve Yurtal, F. (2008). Zorba, kurban ve olumlu özellikler taşıyan ergenlerin aile özelliklerinin incelenmesi. Educational Sciences: Theory & Practice, 8(3), 805-832.
• Chatters, S. J., ve Zalaquett, C. P. (2018). Bullying prevention and prejudice reduction: assessing the outcome of an integrative training program. The Journal of Individual Psychology, 74(1), 20-37.
• Cole, D. A., Sinclair-McBride, K. R., Zelkowitz, R., Bilsk, S. A., Roeder, K., ve Spinelli, T. (2016). Peer victimization and harsh parenting predict cognitive diatheses for depression in children and adolescents. Journal of Clinical Child & Adolescent Psychology, 45, 668–680.
• Cowie, H. (2014). Understanding the role of bystanders and peer support in school bullying. International Journal of Emotional Education, 6(1), 26-32. Çelik, S., Toraman, S. Ö., ve Çelik, K. (2018). Öğrenci başarısının derse katılım ve öğretmen yakınlığıyla ilişkisi. Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(1), 209-217.
• Çubukçu, Z., ve Dönmez, A. (2012). İlköğretim okul yöneticilerinin şiddet türlerine yönelik görüşleri ve şiddetle başa çıkma yöntemleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 18(1), 37-64.
• Dake, J. A., Price, J. H., Telljohann, S. K., ve Funk, J. B. (2003). Teacher perceptions and practices regarding school bullying prevention. Journal of School Health, 73(9), 347-355.
• Dake, J. A., Price, J. H., ve Telljohann, S. (2003). The nature and extent of bullying at school. Journal of School Health, 73(5), 173-180.
• Danacı, M. Ö. ve Çetin, Z. (2016). Erken çocukluk döneminde görülen okul zorbalığı davranış eğilimlerinin çocukların kişisel/sosyal–dil–motor gelişimleri ile olan ilişkisi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 3(2).53-72.
• Demirtaş, Z. (2010). Okul kültürü ile öğrenci başarısı arasındaki ilişki. Eğitim ve Bilim, 35(158), 3-13.
• Due, P., Holstein, B. E., Lynch, J., Diderichsen, F., Gabhain, S. N., Scheidt, P., ve Currie, C. (2005). Bullying and symptoms among school-aged children: international comparative cross sectional study in 28 countries. European Journal of Public Health, 15(2), 128-132.
• Espelage, D. L. (2018). Understanding the complexity of school bully involvement. The Chautauqua Journal, 2(20), 1-24.
• Fekkes, M., Pijpers, F. M. I., ve Verloove-Vanhorick, S. P. (2005). Bullying: Who does what, when and where? Involvement of children, teachers and parents in bullying behavior. Health Education Research, 20(1), 81-91.
• Forero, R., McLellan, L., Rissel, C., ve Bauman, A. (1999). Bullying behaviour and psychosocial health among school students in New South Wales, Australia: Cross sectional survey. The British Medical Journal, 319(7206), 344-348.
• Fox, C. L., ve Boulton, M. J. (2005). The social skills problems of victims of bullying: Self, peer and teacher perceptions. British Journal of Edicational Psychology, 75, 313-328.
• Gökkaya, F., ve Tekinsav Sütcü, S. (2018a). İlköğretim öğrencilerinde zorbalık eğilimini azaltmaya yönelik bilişsel davranışçı bir müdahale programının geliştirilmesi ve etkililiğinin değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim, 43(193), 91-108.
• Gökkaya, F., ve Tekinsav Sütcü, S. (2018b). Akran zorbalığının ortaokul öğrencileri arasındaki yaygınlığının incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. Advance online publication. doi: 10.16986/HUJE.2018042225
• Gökler, R. (2007). İlköğretim öğrencilerinde akran zorbalığının bazı değişkenler açısından incelenmesi. (Yayınlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Gökler, R. (2009). Okullarda akran zorbalığı. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi 6(2), 511-537.
• Gurbetoğlu, A., ve Tomakin, E. (2011). Sevilen ve sevilmeyen öğretmen davranışlarına ilişkin öğrenci görüşlerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(12), 261-276.
• Gür, N., Eray, Ş., Makinecioğlu, I., Sığırlı, D., ve Vural, A. P. (2020). Akran zorbalığı ile aile duygu dışa vurumu ve psikopatoloji arasındaki ilişki. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 21(1), 77-86.
• Gültekin Akduman, G. (2010). 7-8 yaş grubu çocuklarda akran istismarı ve kendi çözüm önerileri. Kuramsal Eğitimbilim, 3(2), 13-26.
• Gültekin Akduman, G. (2012).Okul öncesi dönemde akran zorbalığının incelenmesi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 23(1), 121-137.
• Greenbaum, S., Turner, B., ve Stephens, R. D. (1988). Set straight on bullies. Los Angeles: Pepperdine University Press.
• Hazler, R. J., Hoover, J. H., ve Oliver, R. (1992). What kids say about bullying. The Executive Educators, 14, 20-22.
• Hilooğlu, S., ve Cenkseven-Önder, F. (2010). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinde zorbalığı yordamada sosyal beceri ve yaşam doyumunun rolü. İlköğretim Online, 9(3), 1159-1173.
• Hilliard, L. J., Batanova, M., ve Bowers, E. P. (2015). A positive youth development approach to bullying: Promoting thriving and reducing problem behaviors. In Promoting Positive Youth Development (pp. 249-272). Springer, Cham.
• Horzum, M. B., ve Ayas, T. (2011). Ortaöğretim öğrencilerinin sanal zorba ve mağdur olma düzeylerinin okul türü ve cinsiyet açısından incelenmesi. Journal of Educational Sciences & Practices, 10(20), 139-159.
• Hoşgörür, V., ve Orhan, A. (2017). Okulda zorbalık ve şiddetin nedenleri ve önlenmesinin yönetimi (Muğla merkez ilçe örneği). Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(24), 859-880.
• Irene, C., ve Mona, M. (2003). Personality and family relations of children who bully. Personality and Individual Differences, 35, 559-567.
• İnandı, Y., ve Yıldız, S. (2014). Lise okul yöneticilerinin okullarda şiddeti önleme yeterlikleri: Mersin ili örneği. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 137-147.
• Jacobs, A. K. (2008). Components of evidence-based interventions for bullying and peer victimization. In Handbook of evidence-based therapies for children and adolescents (p. 261-279). Springer, Boston, MA.
• Jansen, P. W., Verlinden, M., Dommisse-van Berkel, A., Mieloo, C., van der Ende, J., Veenstra, R., Verhulst, F., C., Janseni, W., ve Tiemeier, H. (2012). Prevalence of bullying and victimization among children in early elementary school: Do family and school neighbourhood socioeconomic status matter?. BMC Public Health, 12(1), 494-503.
• Jenkins, L. N., Demaray, M. K., Fredrick, S. S., ve Summers, K. H. (2016). Associations among middle school students’ bullying roles and social skills. Journal of School Violence, 15(3), 259-278.
• Jenkins, L.N., ve Nickerson, A.B. (2019). Bystander intervention in bullying: role of social skills and gender. Journal of Early Adolescence, 39(2), 141-166.
• Juvonen, J., Graham, S., ve Schuster, M. A. (2003). Bullying among young adolescents: The strong, the weak and the troubled, Pediatrics, 112(6), 1231-1237.
• Kaltiala-Heino, R., Rimpelä, M., Rantanen, P., ve Rimpelä, A. (2000). Bullying at school—an indicator of adolescents at risk for mental disorders. Journal of Adolescence, 23(6), 661-674.
• Kartal, H., ve Bilgin, A. (2009). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenler ve öğrenim gören öğrencilerin zorbalığa yönelik görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(3), 539-562.
• Kartal, H., ve Bilgin, A. (2012). İlköğretim öğrencilerinin zorbalığın nedenleri ile ilgili algıları. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 11(1), 25-48.
• Kartal, H. (2009). Öğretmen adaylarının uygulama okullarındaki zorbalıkla ilgili değerlendirmeleri. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(1), 141-172.
• Kartal, H., ve Bilgin, A. (2008). Bullying in the elementary schools: From the aspects of the students, the teachers and the parents. İlköğretim Online, 7(2), 485-495.
• Kaukianien, A., Salmivalli, C., Lagerspetz, K., Tamminen, M., Vaures, M., Mäki, H., ve Poskıparta, E. (2002). Learning difficulties, social intelligence, and self-concept: Connections to bully-victim problems. Scandinavian Journal of Psychology, 43, 269-278.
• Kaya, A., Macit, Z. B., ve Siyez, D. M. (2012). Bir ilköğretim okulu psikolojik danışma ve rehberlik servisine yapılan başvuruların incelenmesi. İlköğretim Online, 11(4), 1087-1100.
• Kim, M. J., Catalano, R. F., Haggerty, K. P., ve Abbott, R. D. (2011). Bullying at elementary school and problem behaviour in young adulthood: A study of bullying, violence and substance use from age 11 to age 21. Criminal Behaviour and Mental Health, 21(2), 136-144.
• Kim, Y. S., Leventhal, B. L., Koh, Y. J., Hubbard, A., ve Boyce, W. T. (2006). School bullying and youth violence: causes or consequences of psychopathologic behavior?. Archives of general psychiatry, 63(9), 1035-1041.
• Kochenderfer-Ladd, B. J., ve Pelletier, M. E. (2008). Teachers’ views and beliefs about bullying: Influences on classroom management strategies and students’ coping with peer victimization. Journal of School Psychology, 46, 431-453.
• Kurt Demirbaş, N., ve Öztemel, K. (2019). Zorbalığa seyirci müdahale ölçeği’nin (ZSMÖ) Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 9(54), 965-985.
• Küçükturan, G., ve Gökler, B. (2014). Investigation of the teachers’ coping strategies against peer bullying. European International Journal of Science and Technology, 3(9), 99-114.
• Lambert, V., ve Lambert, C. (2012). Qualitative descriptive research: An acceptable design. Pacific Rim International Journal of Nursing Research, 16(4), 255-256.
• Lincoln, Y.,ve Guba, E. (1985). Naturalistic inquiry. Beverly Hills, CA: Sage.
• Lynn Hawkins, D., Pepler, D. J., ve Craig, W. M. (2001). Naturalistic observations of peer interventions in bullying. Social Development, 10(4), 512-527.
• Ma, X. (2001). Bullying and being bullied: To what extent are bullies also victims?. American Educational Research Journal, 38(2), 351-370.
• Marshall, M. L., Varjas, K., Meyers, J., Graybill, E. C., ve Skoczylas, R. B. (2009). Teacher responses to bullying: Selfreports from the front line. Journal of School Violence, 8, 136-158.
• Menesini, E., Sanchez, V., Fonzi, A., Ortega, R., Costabile, A., ve Lo Feudo, G. (2003). Moral emotions and bullying: A cross‐national comparison of differences between bullies, victims and outsiders. Aggressive Behavior: Official Journal of the International Society for Research on Aggression, 29(6), 515-530.
• McWhirter, B. T., McWhirter, E. H., McWhirter, J. J., ve McWhirter, R. J. (2007). At-risk youth: A comprehensive response for counsellors, teachers, psychologists, and human services professionals. Belmont, CA: Thompson Brooks/Cole.
• Monks, C., Palermiti, A., Ortega, R., ve Costabile, A. (2011). A cross-national comparison of aggressors, victims and defenders in preschools in England, Spain and Italy. The Spanish Journal of Psychology, 14(1), 133-144.
• Morita Y. (1985). Sociological study on the structure of bullying group. Osaka, Japan: Department of Sociology, Osaka City University.
• Olweus, D. (1993). Bullying at schooll-what we know and what we can do. Oxford: Blackwell Publishers.
• Olweus, D. (1994). Bullying at school: Long-term outcomes for the victims and effective school based intervention program.In (Ed. L. R. Huesmann) Aggressive Behavior: Current Perspectives. (p.97-130). New York: Pleum Press.
• Olweus, D. (2005). Bullying at school. Australia, Oxford: Blackwell.
• Östberg, V., Modin, B., ve Låftman, S. B. (2018). Exposure to school bullying and psychological health in young adulthood: A prospective 10-year follow-up study. Journal of School Violence, 17(2), 194-209.
• Özkan, Y., ve Çifci, E., G. (2010). Düşük sosyo-ekonomik düzeydeki ilköğretim okullarında akran zorbalığı. İlköğretim Online, 9(2), 576-586.
• Pearce, J. B., ve Thompson, A. E. (1998) Practical approaches to reduce the impact of bullying. Archives of Disease in Childhood, 79, 528-531.
• Perren, S., Stadelmann, S., ve Von Klitzing, K. (2009). Child and family characteristics as risk factors for peer victimization in kindergarten. Schweizerische Zeitschrift fu¨r Bildungswissenschaften, 31(1), 13–32.
• Peterson, J. S., ve Ray, K. E. (2006). Bullying and the gifted: Victims, perpetrators, prevalence, and effects. Gifted Child Quarterly, 50, 148-168.
• Peyton, M. (2015). Exploring the meaning of school bullying among parents of victimized children. Doctoral Dissertation. Walden University, United States.
• Pişkin, M. (2006). Akran zorbalığı olgusunun ilköğretim örgencileri arasındaki yaygınlığının incelenmesi. Şiddet ve Okul: Okul ve Çevresinde Çocuğa Yönelik Şiddet ve Alınabilecek Tedbirler Sempozyumu, İstanbul.
• Pişkin, M. (2010). Ankara’daki ilköğretim öğrencileri arasında akran zorbalığının incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 35(156), 175-189.
• Pöyhönen, V., Juvonen, J., ve Salmivalli, C. (2010). What does it take to defend the victimized peer? The interplay between personal and social factors. Merrill-Palmer Quarterly, 56, 143-163.
• Pöyhönen, V., Juvonen, J., ve Salmivalli, C. (2012). Standing up for a victim, siding with the bully, or standing by? Bystander responses in bullying situations. Social Development, 21, 722–741.
• Rigby, K. (1998). The relationship between reported health and involvement in bully/victim problems at school among male and female secondary school children. Journal of Health Psychol, 3, 465-476.
• Rigby, K., ve Johnson, B. (2005). Student bystanders in Australian schools. Pastoral Care in Education, 23(2), 10-16.
• Rigby, K., ve Slee, P. T. (1991). Bullying among Australian school children: Reported behavior and attitudes towards victims. Journal of Social Psychology, 131, 615-627.
• Rigby, K., ve Slee, P. T. (1999). Suicidal ideation among adolescent school children, involvement in bully/victim problems and perceived low social support. Suicide andLife-Threatening Behavior, 29, 119-130.
• Saarento, S., ve Salmivalli, C. (2015). The role of classroom peer ecology and bystanders’ responses in bullying. Child Development Perspectives, 9(4), 201-205.
• Sadık, F. (2002). Okul öncesi öğretmenlerinin sınıf içinde karşılaştıkları problem davranışlar. Öğretmen Dünyası, 23(272), 31-34.
• Salmon, G., James, A., ve Smith, D. M. (1996). Bullying in schools: Self reportedanxiety, depression, and self esteem in secondary school children. British Medical Journal, 317, 924-925.
• Salmon, G., James, A., Cassidy, E. L., ve Javaloyes, M. A. (2000). Bullying a review: Presentations to an adolescent psychiatric service and within a school for emotionally and behaviourally disturbed children. Clinical Child Psychology and Psychiatry, 5(4), 563-579.
• Sandelowski, M. (2000). Whatever happened to qualitative description? Research in Nursing & Health, 23(4), 334-340.
• Sandelowski, M. (2010). What's in a name? Qualitative description revisited. Research in Nursing & Health, 33(1), 77-84.
• Serin, H. (2012). Ergenlerde siber zorbalık/siber mağduriyet yaşantıları ve bu davranışlara ilişkin öğretmen ve eğitim yöneticilerinin görüşleri. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Schwartz, D. (2000). Subtypes of victims and aggressors in children’s peer groups. Journal of Abnormal Child Psychology, 28, 181–192.
• Segrin, C. (2001). Social skills and negative life events: Testing the deficit stress generation hypothesis. Current Psychology, 20(1), 17-19.
• Slee P. T. (1994). Situational and interpersonal correlates of anxiety associated with peer victimisation. Child Psychiatry & Human Development, 25, 97-107.
• Smith, P. K. (2016). Bullying: Definition, types, causes, consequences and intervention. Social and Personality Psychology Compass, 10(9), 519-532.
• Smith, P. K., ve Brain, P. (2000). Bullying in schools: Lessons from two decades of research. Aggressive Behavior: Official Journal of the International Society for Research on Aggression, 26(1), 1-9.
• Stauffer, S., Heath, M. A., Coyne, S. M.,ve Ferrin, S. (2012). High school teachers' perceptions of cyberbullying prevention and intervention strategies. Psychology in the Schools, 49(4), 352-367.
• Şahin, M., Demirağ, S., ve Aykaç, F. (2009). Ana sınıfı öğretmenlerinin akran zorbalığı ile ilgili algıları. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 1-16.
• Tepetaş, G. Ş., Akgun, E., ve Altun, S. A. (2010). Identifying preschool teachers’ opinion about peer bullying. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 2(2), 1675-1679.
• Trach, J., Hymel, S., Waterhouse, T., ve Neale, K. (2010). Bystander responses to school bullying: A cross-sectional investigation of grade and sex differences. Canadian Journal of School Psychology, 25(1), 114-130.
• Tural Hesapçıoğlu, S., Yeşilova Meraler, H., ve Ercan, F. (2018). Bullying in schools and its relation with depressive symptoms, self-esteem, and suicidal ideation in adolescents. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 19(2), 210-216.
• Ural, B., ve Özteke, N. (2007). Okulda zorbalık. Ankara: Kök Yayıncılık.
• Uysal, H., ve Dinçer, Ç. (2012). Okul öncesi dönemde akran zorbalığı. Journal of Theoretical Educational Science, 5(4), 468-483.
• Uysal, H., Altun, S. A., ve Akgün, E. (2010). Okulöncesi öğretmenlerinin çocukların istenmeyen davranışları karşısında uyguladıkları stratejiler. İlköğretim Online, 9(3), 971-979.
• Wang, J., Iannotti, J. R., ve Nansel, T. R. (2009). School bullying among US adolescents: physical, verbal, relational and cyber. Journal of Adolescent Health, 45(4), 368–375.
• Whitney, I., ve Smith, P. K. (1993). A survey of the nature and extent of bullying in junior, middle and secondary schools. Educational Research, 35, 3-25.
• Williams, K., Chambers, M., Logan, S., ve Robinson, D. (1996). Association of common health symptoms with bullying in primary school children. The British Medical Journal, 313(7048), 17–19.
• Willis, D. G., Sullivan-Bolyai, S., Knafl, K., ve Cohen, M. Z. (2016). Distinguishing features and similarities between descriptive phenomenological and qualitative description research. Western Journal of Nursing Research, 38(9), 1185-1204.
• Yalçıntaş Sezgin, E. (2018). Okulöncesi öğretmenlerin akran zorbalığı ilişkin algı ve görüşleri: zorbalık davranışları tespitleri, zorbalık davranışları karşısında uyguladıkları stratejiler ve aldıkları önlemler. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 33, 85-104.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (9. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yoon, J. S. (2004). Predicting teacher interventions in bullying situations. Education and Treatment of Children, 27(1), 37-45.
• Yurtal F., ve Cenkseven F. (2006). İlköğretim okullarında zorbalığın incelenmesi. 1. Şiddet ve Okul: Okul ve Çevresinde Çocuğa Yönelik Şiddete ve Alınabilecek Tedbirler Uluslararası Katılımlı Sempozyumu, İstanbul, Türkiye.
• Zych, I., Farrington, D. P., Llorent, V. J., ve Ttofi, M. M. (2017). School bullying in different countries: prevalence, risk factors, and short-term outcomes. In Protecting children against bullying and its consequences (p. 5-22). Springer, Cham.